Wt/zea/Wiktionary:Lieste van Swadesh ('Ollands)

< Wt‎ | zea
Wt > zea > Wiktionary:Lieste van Swadesh ('Ollands)

't 'Ollands is de groep Nederlandse dialecten die in 't groôste deêl van de provincies Noôrd-'Olland, Zuud-'Olland en Utrecht ore gesproke, plus nog in 'n deêl van Friesland. In de Randstad bin de meêste dialecten a 'n end nae de Standaerdtaele toegegroeid. 't Bin feitelijk accenten: 't burgers-'Ollands mee systemaotische klankverschuviengen 'n bitje anders uutgesproke. Toch is t'r nog 'eêl wat over van 't ouwe 'Ollands, wat-a nie zò sterk op 't AN trekt. 't Intressant vò Zeêland is 't Svores, wat-a vee verwantschap ei mee 't Goerees en deu Evenhuis zelfs bie 't Zeêuws gerekend oor.

Op details kunne d'Ollandse dialecten vreêd van mekaore verschille. Deze tabel moe daer 'n bitje 'n beêld van geve. Bedienkt, dan d'r nog vee witte plekken op de kaert bin; van lang nie aolles bin d'r (goeie) woôrdenboeken uutgekomme.

No. Zeêuws Zuud-'Ollands Utrechts Noôrd-'Ollands Fries-'Ollands
Svores Oôst-
IJsselmonds
Katwieks Zoetermeêrs Stas-U. Schalkwijks Volendams West-Fries Tessels Stadsfries Bildts
1. ik ik
2. jie jee, Uwe jij, u jij jai, u jij, u jai, u jij jaai, jee; u jee, u dou, jou
3. 'ie hij hij hij hai hij hai ij haai hee hy
4. oôns wij wij wij wai wij wai wij waai wee wy
5. julder jullie jollie, jelui jullie jullie jullie jullie jullie jim(me), jum jim(me)
6. 'ulder zullie, heulie heulie zullie? zullie, hun zullie, hunnie zullie zullie sullie sij, hully, sully, hun sij
7. deze(n), dit deuze, dut deuze, dut deuze, dut? deuže, dit dusse, dut deujze, dut deuze, dit deuze, dut disse, dit deuze, dusse; dut
8. die(n), dat die, dat geune, gunt; die, dat die, dat die, dat die, dât die, dat die, dat die, dòt dy, dat die, dat
9. 'ier hier(o) hier hier hier hier ier hier hiêr hier
10. dae daer (R. daor) daer(o) daer daar daor daor daojr deer deer dêr(e), daar, darre der, dâr
11. wien wie wie wie wie wie wie wie wie wy wie
12. wat wat wat wat wat wât wet wat wòt wat
13. wae waer (R. waor) waer waer waar waor waor waojr weer weer wêr, ware waar, wêr, wer(t)
14. 'oeneêr hoenêêr (h)oenaer, (h)oeneer, wannaer hoeneêr? wanneer, hoeneer hoeneer wanneer wannear, hoenear wanneer, hoeneer
15. 'oe hoe hoe hoe hoe hoe oe hoe hoe hoe
16. nie nie(t) nie(t) iet nie nie nie niet niet niet nyt nyt, niet
17. aol alles alles (de lot) alles alles âlles alles alles òlles alles
18. vee veul veul veul vul veul veul feujl veul feul feul
19. sommige sommige sommegte sommege sommige sommige sommige goeden(s), goëden(s), gúden(s) goenent
20. weinig waainig wààneg, wààineg waineg weinig wainig waaneg woinig lou wainig
21. aor ander ààr ander ânder ânder, aor aor aar aar ander?
22. eên êen êên ien eên eên în ien ien iên een, ien een
23. tweê tweeë twêê twie tweê tweê tweej twaj twei twie twee
24. drie drie drie drie drie drie drie drie drie dry drie
25. vier vier vier vier vier vier fier vier fier fier
26. vuuf vijf vijf vaif vijf vaif fijf voif fijf fijf, fiif fijf
27. groôt grôôt gròòt groôt groat groat grôot groôt groat
28. lank lang lang lang lâng lâng lang lang lang
29. breêd brêêd braed breêd breêd breed brajd breid breed
30. dikke dik dik dik dik dik dik dik, meukel grou(w) grou
31. zwaer zwaer zwaer zwaar zwaor zwaor zwaojr zweer swaar
32. klein klaain klààn, klààin klain klein klain klaan kloin klein klain
33. kort kort kort kort kort kort kort kort kòrt kort
34. smaol smal smal smal smal smâl smal? smal smal
35. dinne dun? dun, fliersereg dun dun dun dun dun dun, flutterech dún, flutrig
36. wuuf wijf, vrouw, frommes wijf, vrauw waif, vrouw vrouw vrommes, waif wijf, vrauw vrouw, woif frou, mîns, mêns frommes, wiif
37. vent man, vent man man mân, vent mân, vint man man man
38. mèns mens mens mens mens mins mens mîns, mêns mîns
39. kind kind kind kind, jonge kind kind, jochie kaind, jonge (jonge) kind kiend kyn kynd
40. vrouwe (echte) wijf, vrouw vrauw waif, vrouw vrouw vrouw, waif vrouw frou; wiif, wyf frou, mîns, wiif
41. man (echte) man man man mân mân man man man, manly
42. moeder moeder moeder (moer, mem) moeder moe(n)der moeder mem, moeder moeder (moer, mem) moer, moër; moeder, múder; moeke mim, moer
43. vaoder vader vaoder vaeder (vaer, taet) vader vaoder vaoder vaoder, taot vader (taat) fader, fôder; pappe fader, hait(e)
44. beêste bêêst baest beêst beês dier (bis) bajst beist dier, beest
45. vis vis vis vis vis vis fis vis fis
46. veugel veugel vogel vogel vogel veugel, voagel veugel fogel, feugel fûgel
47. 'ond hond hond hond hond hond ôend hond hôn, hon(d) hônd
48. luus luis luis (luzen ok ontieg) luis luiš luis luis luis luus, lús
49. slange slang slang slang slâng slâng slang slang
50. wurm wurm wurrem wurm worm wurrem wurm wurm wurm, pier wurm, daukert
51. boôm bôôm bòòm boôm boom boam boom boom
52. bos bos bos bos bos bos bos bos
53. stok stok stok, kneppel stok stok stok stok stòk stok
54. vrucht vrucht vrucht vrucht vruch, stuk fruit vruch vrucht frucht
55. zaed zaed zaed zaad zaod zaod zaojd zeid saad
56. blad blad blad blad blad blâd blad blad, blâd blâd
57. wortel wortel wortel wortel wortel wortel wortel wurtel wuttel
58. schosse schors? schors schors schors bâs skors skòrs skors, bast
59. blomme blom blom blom? blom blom bloem, blom bloem, bloêm blom
60. gos gras gras gras gras grâs gras grâs, gras grâs
61. touwe touw bendel, bensel, tauw, raep touw touw touw touw tou(w) tou
62. vel vel vel vel, huid huid vel, huid vel, huid fel; húd, huud fel, huud
63. vleis vlaais vlààis vleês? vlees vlees flaas vlaais, vlois flees, fleis flais
64. bloed bloed bloed bloed bloed bloed bloed bloed bloëd bloed
65. beên bêên bien beên beên, bot bot bien, bot? bonk(e), bot bonk, bot
66. vet vet vet vet vet vet fet vet fet fat, fet, smoor, smeer
67. ei aai àài ai ei ai aa aai ei aai
68. 'oôrn hôôre hòòre hoôren hoare hoare hoorn hoarn hoorn
69. staert staert staert staart staort steert staojrt steert steart, sturt steert
70. plume vêêr? veer veer veer veer veer fear
71. 'aer haar haer haer haar haor haor aojr heer haar
72. 'oôd hôod? hôôd? hòòfd hoôfd hoof hof, hoaf hoofd hoofd kop
73. ôre ôôr òòr oôr oar oar oor oar oor
74. ôge ôôg òòg oôg oog oag oog oog, ooch oog
75. neuze neus neus neus neus neus neus neus
76. mond mond mongd mond mond mond môend mond mon, môn mônd
77. tand tand tand tand tând tând taand tand tan, tân tan
78. toenge tong tong, lerref tong tong tong tong tong(e) tong
79. naegel naogel naegel nagel naogel naogel naojgel nagel nagel
80. voet voet bêên bien beên? beên, voet voet, bîn? bien bien, voet foët, fút foet
81. beên beeën bêên bien beên beên bîn bien bien been
82. knie knie k(e)nie knie knie knie knie (kniebol) knibbel, kny knie
83. 'and hand hangd hand hând hând aand hand han(d), hân hând
84. vleke vleugel, vlùrrek vlerk, vleugel vlerk vleugel, vlerk? vleugel fleugel, flerk flerk, wyk
85. buuk búk buik buik, lijf buik buik buik buik buik búk
86. dermen darme dààreme darme, krans darreme (derreme) derreme darme (derme) darmen
87. nikke nìk nek nek nek nek nek nek nek, nekke nek
88. rik rìk rik regge rug rug rug reg, rug ruch, rûg(e) rûg
89. bost borst borst borst bors bors borst burst borst
90. 'arte hart hart hart ha(r)t hârt hart hart
91. lever lever lever lever lever lever leujver lever lever
92. drienke drinke drinke drinke drinke drinke drinke drinke, innime drinke, innimme
93. ete ete ete ete ete ete eujte ete ete, innime ete, innimme
94. biete bijte bijte baite bijte baite bijte boite bite
95. zuge zuige zuige, soef(t)e, soffe, tulle zuige žuige zuige zuige zuige suge, súge suge
96. spoege (uut de mond) spouge spoege, spouge špuige spuige, spouwe, tuffe spaaie spuie spoie
97. spoege (uut de maeg) spouge, braeke spoege, spouge kotse spuige spuge, spaaie spuie, koare spoie, kore
98. waoie waeie waaie waoie waoie waoje waaie (weie) waaie
99. aeseme aeseme aedeme, aeseme ademe, aseme aoseme aoseme aseme azeme, ademe
100. lache lache lache lache lâche lâche lache lache gnize, lache gnize
101. zieë zien zien, ziene zien žiên zien ziene zien siên sien
102. 'ôre hore hòòre hore hore hore ore hore hore hoare hore
103. wete wete wete wete wete wete weujte wete wete wete
104. dienke denke denke denke denke (dinke) dinke dinke denke denke dinke, denke dinke
105. ruke ruike ruike ruike ruike ruike ruike ruke ruke, rúke rúkke
106. vrêze vreze vreze bang weze bâng weže/žijn bâng weze bang weze freze
107. slaope slaepe slaepe, piepe, kòòi legge slape slaope slaope leve sleipe slépe slape, koese
108. leve leve leve leve leve leve leve leve leve
109. sterve sterve stùrreve sterve? (sturve?) sterreve sterve sterve sturreve sterve, wechrake sterve, wegrake
110. doôddoeë dôôdmaeke dòòdmaeke doôdmake, afmake doadmaoke doadmaoke dôodmake doôdmake òfmake ôfmake, afmake ôfmake
111. vechte vechte vichte, mokse vechte vechte vechte vechte fechte
112. jaege jaege jaege jage jaoge jaoge jage jage jage
113. slae slaen slaen, slaene; neuke slaan slaon slaon slajn slaan slaan slaan, fege, houwe
114. snieë snije snije snaie snije snaie snije snaaie sneeje snije, fike
115. splisse splisse splisse splitse splisse/splitse splitse splitse splite splite, spouwe
116. steke steke steke steke steke steke steujke steke steke steke
117. kraeuwe klaeuwe, jokke, skrobbe krabbele? krabbe krâbbe krabbe krabbe
118. graeve graeve graeve grave graove graove grave grave grave
119. zwemme zwemme zwùmme zwemme zwemme zwimme zwumme zwumme swemme swemme swimme
120. vliege vliege vliege vliege vliege vliege vliege vliêge/fliêge flige flige, fly
121. gae gaen, loôpe gaen, gaene; renne lôpe lope loape gajn, lôope lope gaan, lópe lope
122. komme komme
123. ligge legge legge legge legge legge legge lèègge lêge, legge lêge,
124. zitte zitte zitte zitte zitte zitte sitte zitte sitte
125. stae staen staen, staene staan staon staon stajn staan staan staan staan, stane
126. draoie draaie draeie draaie draoie draoie draaie draaie draaie
127. vaolle valle valle valle valle valle valle fòòlle falle fâle
128. geve geve geve geve geve geve geujve geve geve geve geve, gee
129. 'ouwe vasthouwe vasthauwe vasthouwe vashouwe vâshouwe vasthouwe beethawwe beethouwe, fasthouwe
130. niepe nijpe? nijpe knaipe knijpe knaipe knoipe kniepe knipe
131. vrieve vrijve werijve vraive vrijve vraive wroive, vroive vriêve wrive
132. wasse wasse wasse wasse wasse wâsse wasse wòsse wasse
133. vege vege skuiere vege vege vege vege vege? fege
134. trekke trekke trekke, klaeuwe trekke trekke trekke trekke trekke trekke
135. douwe douwe douwe, heue douwe douwe douwe douwe duwe douwe (duwe) douwe, po(e)mpe
136. goôie gôôie gòòie, neuke gooie, smaite goaie gooie, neuke gooie smiete, góóie gooie/goaie, smite, soale gooie, smite, saaie
137. knôpe knutte? knoete knôpe knope knoape knope bine
138. naoie naaie naeie naaie naoie naoie naaie naaie naaie
139. telle telle telle telle telle telle telle telle telle
140. zegge zegge zegge zegge žegge zegge zegge zegge sèègge sêge, segge sêge,
141. zienge zinge zinge, lierepe žinge zinge zinge zinge singe
142. spele speule speule speule speule speule speujle speule speule speule
143. drieve drijve drijve draive drijve draive drijve droive driêve drive
144. vloeie vloeie bààize, stròòme stôme vloeie, stroame stroame stróóme vloeie floeie
145. vrieze vrieze vrieze vrieze vrieze vrieze vrieze friêze frieze, frize frieze
146. zwelle zwelle opzwelle opzwelle opzwelle opzwelle opsette opzwelle swelle, opsette
147. zunne zon zon zon zon zon zon zon zon son, sonne son
148. maen maen maen maan maon maon maan maan maan
149. starre star, ster star ster ster ster star, ster ster ster
150. waeter waeter waeter water waoter waoter water water water water
151. regene regene beldere regene regene regene regene regene regene
152. rivier rivier rivier rivier revier revier rivier rivier rivier
153. meêr mêêr maer meer meêr meer maojr meer meer mear meer
154. zeê zêê? zae zeê zee zeej zaj zee, zei zéé/séé zee
155. zout zout zauwt zout zout zout zout sout sout
156. steên stêên stien steên steên stîn stien stien stiên steen, stien steen
157. zand zand zand zand zând zând zaand zand sand sand, sân sând
158. stof stof stof stof stof stof stof stof stòf, dúst stof, túg
159. aerde grond aerde, grond grond grond grond grond eerd grond earde, aarde eerde
160. wolke wolk wolk wolk wolk wolk wolk wollek wolk
161. mist mist mist mist miš mis mist mist mist
162. locht lucht? locht lucht luch luch lucht lucht lucht
163. wind wind wind wind wind wind wind wind wiend wyn, wiin wyn
164. sneêuw snêêuw snaeuw, snow, snouw sneêuw sneêuw snîw snuw snei, sneêuw sneeuw, snee, snuw snee, sneeuw snee
165. ies ijs ijs ais ijs ais ijs ois ies? iis
166. roôk rôôk ròòk roôk roak roak rook róók rook
167. vier vier vier vuur vuur vuur vuur fiêr fuer fuur
168. assie as as as as âs as òs as
169. brande branne brande brande brânde brânde braande brande brònde brâne, branne, brande brande, brânde
170. wegt, pad weg wegt weg weg weg weg wèèg weg, wech weg
171. berg berg berreg, bùrreg; kluit berg berreg berreg berg berg, berch berg
172. roôd rôôd ròòd roôd road road roôd róód road
173. groen groen groen groen groen groen groen groên groën groen
174. geêl geel geel geel geêl gîl geêl geel geel
175. wit wit wit wit wit wit wit wit wit
176. zwart zwart zwart zwart zwârt zwârt zwart zwart swart
177. nacht nacht nacht nacht nâch nâch nacht nacht nacht
178. dag dag dag dag dâg dâg dag dag dag dâg, dag
179. jaer jaer jaer jaar jaor jaor jaojr jeer jaar jaar
180. waerm waarem wààrem warm, mok wârm wârrem warm (werm) warm
181. koud koud kauwd koud koud koud koud koud koud
182. vol vol vol vol vol vol vol fol fol
183. nieuw nieuw nuw, nuut nieuw(t) nieuw (nuw?) nuw nai, nuut, nuw nuw (nij) nuw nij (nieuw) nij
184. oud oud auwd oud oud oud oud oud oud oud
185. goed goed goed goed goed goed goed goed goed goëd, goed goed
186. slecht slecht, mis slecht, bòòs, mis slecht, mis slech slech slecht slecht slecht, min min, slecht min
187. vrot verrot stek rot verrot verrot verrot rot, ròt rottig
188. vuul vuil vuil vuil, vies vuil vuil vuil fiês fys, fiis, smearug/smearech fiis, smirg, smeerg
189. recht recht recht, stààl recht, staal rech rech recht recht recht
190. rond rond rond rond rond rond rond rond, rôn rônd, rond
191. scherp scherp deun, louter, skààrep scherp scherp schârrep skerp skerp
192. bot bot bot bot bot bot bot bot bot
193. glad glad glad glad glad glâd glad glad glad, glâd glâd
194. nat nat nat nat nat nât nat nat nat
195. droôg drôôg dròòg droôg droag droag droog dróóg drooch, droog droog
196. juust juist juist juist juistem, goed goed goed juist juust júst, just just
197. kortbie kortbij nae, teuge ... an kortbai kortbij kortbai vlakbij kortbaai kortbee deunbij, dicht(e)bij dicht(e)bij
198. varre var, ver vùr, vort ver ver waid vèr ver fer, fear feer
199. rechts rechts rechs rechs rechs rechs rech(t)s rechts
200. lienks links lings links links links links links
201. bie bij bij bai bij bai bij baai bee bij
202. in in
203. mee mit mit met? mit? met mit mit met mit met
204. en en en en en en en in en en en
205. a as as as as âs as as òs as
206. om'a omdat, met dat omdat omdat omdat omda omdat omdat omdòt omdat omdat, omt, metdat
207. naeme naem naem naam naom naom naam naam naam naam

N.B:

  • Vò 't Svores gebruke me 'ier 'n ad-hocspellienge, die-a 'n bitje moe weêrgegeve 'oe of 't klienkt. D'r is gin woôrdenboek of zò daerat 'n spellienge mee 'n bitje standaerdwaerde van getrokke kan ore.
  • In 't Katwijks Woordenboek oor de sjwa as ə geschreve ast 'n op 'n plekke staet daer at 't Nederlands 'n nie kent. 'Ier è me dat vanspres genegeêrd es altoos 'gewoôn' e gespeld.
  • 't Zoetermeers Woordenboek is nie zò 'eêl uutgebreid. Me vullen 't 'ier an mee wat beriddeneêrde grepen, veraol uut 't Gous. 't Gouds Woordenboek van Lafeber is vee uutgebreider mae ok vreêd 'istoriserend en daerom nie sò geschikt om 'ier d'rbie te zetten.
  • Aolle West-Friese woôrden die mee v- of z- beginne 'ebbe ok 'n variant mee f- en s-. D' uutspraek verschilt deu de regio en somtieds van spreker toet spreker.
Liesten van Swadesh
Aolgemeên Deze lieste ei a vee werkende lienks.Zeêuws Deze lieste is glad beschreve.'Ollands Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks.Keltisch Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks.Limburgs Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks. · Middelduus Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks. · Noôrd-Germaons Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks. · Romaons Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks.Slaovisch Deze lieste oor nog angeleid.Vries Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks. ˑ kunsttaelen Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks.