Wt/zea/Wiktionary:Lieste van Swadesh ('Ollands)

< Wt‎ | zea
Wt > zea > Wiktionary:Lieste van Swadesh ('Ollands)

't 'Ollands is de groep Nederlandse dialecten die in 't groôste deêl van de provincies Noôrd-'Olland, Zuud-'Olland en Utrecht ore gesproke, plus nog in 'n deêl van Friesland. In de Randstad bin de meêste dialecten a 'n end nae de Standaerdtaele toegegroeid. 't Bin feitelijk accenten: 't burgers-'Ollands mee systemaotische klankverschuviengen 'n bitje anders uutgesproke. Toch is t'r nog 'eêl wat over van 't ouwe 'Ollands, wat-a nie zò sterk op 't AN trekt. 't Intressant vò Zeêland is 't Svores, wat-a vee verwantschap ei mee 't Goerees en deu Evenhuis zelfs bie 't Zeêuws gerekend oor.

Op details kunne d'Ollandse dialecten vreêd van mekaore verschille. Deze tabel moe daer 'n bitje 'n beêld van geve. Bedienkt, dan d'r nog vee witte plekken op de kaert bin; van lang nie aolles bin d'r (goeie) woôrdenboeken uutgekomme.

No. Zeêuws Zuud-'Ollands Utrechts Noôrd-'Ollands Vries-'Ollands
Svores Oôst-
IJsselmonds
Katwieks Zoetermeêrs Stas-U. Schalkwijks Volendams West-Fries Tessels Stasvries Bildts Midslands
1. ik ik
2. jie jee, Uwe jij, u jij jai, u jij, u jai, u jij jaai, jee; u jee, u dou, jou dou, jij
3. 'ie hij hij hij hai hij hai ij haai hee hy hij
4. oôns wij wij wij wai wij wai wij waai wee wy wij
5. julder jullie jollie, jelui jullie jullie jullie jullie jullie jim(me), jum jim(me) jim
6. 'ulder zullie, heulie heulie zullie? zullie, hun zullie, hunnie zullie zullie sullie sij, hully, sully, hun sij
7. deze(n), dit deuze, dut deuze, dut deuze, dut? deuže, dit dusse, dut deujze, dut deuze, dit deuze, dut disse, dit deuze, dusse; dut deuze, dut
8. die(n), dat die, dat geune, gunt; die, dat die, dat die, dat die, dât die, dat die, dat die, dòt dy, dat die, dat dy, dat
9. 'ier hier(o) hier hier hier hier ier hier hiêr hier
10. dae daer (R. daor) daer(o) daer daar daor daor daojr deer deer dêr(e), daar, darre der, dâr dèr
11. wien wie wie wie wie wie wie wie wie wy wie wy
12. wat wat wat wat wat wât wet wat wòt wat
13. wae waer (R. waor) waer waer waar waor waor waojr weer weer wêr, ware waar, wêr, wer(t) wer
14. 'oeneêr hoenêêr (h)oenaer, (h)oeneer, wannaer hoeneêr? wanneer, hoeneer hoeneer wanneer wannear, hoenear wanneer, hoeneer wannear
15. 'oe hoe hoe hoe hoe hoe oe hoe hoe hoe
16. nie nie(t) nie(t) iet nie nie nie niet niet niet nyt nyt, niet nyt
17. aol alles alles (de lot) alles alles âlles alles alles òlles alles
18. vee veul veul veul vul veul veul feujl veul feul feul
19. sommige sommige sommegte sommege sommige sommige sommige goeden(s), goëden(s), gúden(s) goenent
20. weinig waainig wààneg, wààineg waineg weinig wainig waaneg woinig lou wainig min
21. aor ander ààr ander ânder ânder, aor aor aar aar ander
22. eên êen êên ien eên eên în ien ien iên een, ien een ien
23. tweê tweeë twêê twie tweê tweê tweej twaj twei twie twee twie
24. drie drie drie drie drie drie drie drie drie dry drie
25. vier vier vier vier vier vier fier vier fier fier
26. vuuf vijf vijf vaif vijf vaif fijf voif fijf fijf, fiif fijf fijv
27. groôt grôôt gròòt groôt groat groat grôot groôt groat
28. lank lang lang lang lâng lâng lang lang lang
29. breêd brêêd braed breêd breêd breed brajd breid breed
30. dikke dik dik dik dik dik dik dik, meukel grou(w) grou grouw, dik
31. zwaer zwaer zwaer zwaar zwaor zwaor zwaojr zweer swaar swear
32. klein klaain klààn, klààin klain klein klain klaan kloin klein klain klein
33. kort kort kort kort kort kort kort kort kòrt kort kòrt
34. smaol smal smal smal smal smâl smal? smal smal
35. dinne dun? dun, fliersereg dun dun dun dun dun dun, flutterech dún, flutrig dun
36. wuuf wijf, vrouw, frommes wijf, vrauw waif, vrouw vrouw vrommes, waif wijf, vrauw vrouw, woif frou, mîns, mêns frommes, wiif frouw(mins), wiiv
37. vent man, vent man man mân, vent mân, vint man man man
38. mèns mens mens mens mens mins mens mîns, mêns mîns
39. kind kind kind kind, jonge kind kind, jochie kaind, jonge (jonge) kind kiend kyn kynd kyn
40. vrouwe (echte) wijf, vrouw vrauw waif, vrouw vrouw vrouw, waif vrouw frou; wiif, wyf frou, mîns, wiif frouw, wiiv
41. man (echte) man man man mân mân man man man, manly man
42. moeder moeder moeder (moer, mem) moeder moe(n)der moeder mem, moeder moeder (moer, mem) moer, moër; moeder, múder; moeke mim, moer mêm, moe
43. vaoder vader vaoder vaeder (vaer, taet) vader vaoder vaoder vaoder, taot vader (taat) fader, fôder; pappe fader, hait(e) faar, taa
44. beêste bêêst baest beêst beês dier (bis) bajst beist dier, beest beest
45. vis vis vis vis vis vis fis vis fis
46. veugel veugel vogel vogel vogel veugel, voagel veugel fogel, feugel fûgel feugel
47. 'ond hond hond hond hond hond ôend hond hôn, hon(d) hônd hond
48. luus luis luis (luzen ok ontieg) luis luiš luis luis luis luus, lús lús
49. slange slang slang slang slâng slâng slang slang
50. wurm wurm wurrem wurm worm wurrem wurm wurm wurm, pier wurm, daukert wurm
51. boôm bôôm bòòm boôm boom boam boom boom
52. bos bos bos bos bos bos bos bos
53. stok stok stok, kneppel stok stok stok stok stòk stok
54. vrucht vrucht vrucht vrucht vruch, stuk fruit vruch vrucht frucht
55. zaed zaed zaed zaad zaod zaod zaojd zeid saad sead, saaigoed
56. blad blad blad blad blad blâd blad blad, blâd blâd blad, blâd
57. wortel wortel wortel wortel wortel wortel wortel wurtel wuttel wortel
58. schosse schors? schors schors schors bâs skors skòrs skors, bast schors
59. blomme blom blom blom? blom blom bloem, blom bloem, bloêm blom
60. gos gras gras gras gras grâs gras grâs, gras grâs gès
61. touwe touw bendel, bensel, tauw, raep touw touw touw touw tou(w) tou touw
62. vel vel vel vel, huid huid vel, huid vel, huid fel; húd, huud fel, huud húd
63. vleis vlaais vlààis vleês? vlees vlees flaas vlaais, vlois flees, fleis flais fleis
64. bloed bloed bloed bloed bloed bloed bloed bloed bloëd bloed bloêd
65. beên bêên bien beên beên, bot bot bien, bot? bonk(e), bot bonk, bot
66. vet vet vet vet vet vet fet vet fet fat, fet, smoor, smeer fet
67. ei aai àài ai ei ai aa aai ei aai ei
68. 'oôrn hôôre hòòre hoôren hoare hoare hoorn hoarn hoorn hoarn
69. staert staert staert staart staort steert staojrt steert steart, sturt steert steart
70. plume vêêr? veer veer veer veer veer fear
71. 'aer haar haer haer haar haor haor aojr heer haar hear
72. 'oôd hôod? hôôd? hòòfd hoôfd hoof hof, hoaf hoofd hoofd kop hoofd, kop
73. ôre ôôr òòr oôr oar oar oor oar oor oar
74. ôge ôôg òòg oôg oog oag oog oog, ooch oog
75. neuze neus neus neus neus neus neus neus
76. mond mond mongd mond mond mond môend mond mon, môn mônd mond
77. tand tand tand tand tând tând taand tand tan, tân tan tând
78. toenge tong tong, lerref tong tong tong tong tong(e) tong
79. naegel naogel naegel nagel naogel naogel naojgel nagel nagel
80. voet voet bêên bien beên? beên, voet voet, bîn? bien bien, voet foët, fút foet foêt
81. beên beeën bêên bien beên beên bîn bien bien been biên
82. knie knie k(e)nie knie knie knie knie (kniebol) knibbel, kny knie knibbel
83. 'and hand hangd hand hând hând aand hand han(d), hân hând
84. vleke vleugel, vlùrrek vlerk, vleugel vlerk vleugel, vlerk? vleugel fleugel, flerk flerk, wyk flerk, wyuwk
85. buuk búk buik buik, lijf buik buik buik buik buik búk
86. dermen darme dààreme darme, krans darreme (derreme) derreme darme (derme) darmen dermen
87. nikke nìk nek nek nek nek nek nek nek, nekke nek
88. rik rìk rik regge rug rug rug reg, rug ruch, rûg(e) rûg rug
89. bost borst borst borst bors bors borst burst borst bòrst
90. 'arte hart hart hart ha(r)t hârt hart hart
91. lever lever lever lever lever lever leujver lever lever lewer
92. drienke drinke drinke drinke drinke drinke drinke drinke, innime drinke, innimme drinke
93. ete ete ete ete ete ete eujte ete ete, innime ete, innimme ete
94. biete bijte bijte baite bijte baite bijte boite bite byte
95. zuge zuige zuige, soef(t)e, soffe, tulle zuige žuige zuige zuige zuige suge, súge suge suuge
96. spoege (uut de mond) spouge spoege, spouge špuige spuige, spouwe, tuffe spaaie spuie spoie spije
97. spoege (uut de maeg) spouge, braeke spoege, spouge kotse spuige spuge, spaaie spuie, koare spoie, kore spije
98. waoie waeie waaie waoie waoie waoje waaie (weie) waaie
99. aeseme aeseme aedeme, aeseme ademe, aseme aoseme aoseme aseme azeme, ademe aseme
100. lache lache lache lache lâche lâche lache lache gnize, lache gnize lache
101. zieë zien zien, ziene zien žiên zien ziene zien siên sien
102. 'ôre hore hòòre hore hore hore ore hore hore hoare hore hoare
103. wete wete wete wete wete wete weujte wete wete wete
104. dienke denke denke denke denke (dinke) dinke dinke denke denke dinke, denke dinke denke
105. ruke ruike ruike ruike ruike ruike ruike ruke ruke, rúke rúkke rúke
106. vrêze vreze vreze bang weze bâng weže/žijn bâng weze bang weze freze
107. slaope slaepe slaepe, piepe, kòòi legge slape slaope slaope leve sleipe slépe slape, koese sleape
108. leve leve leve leve leve leve leve leve leve lewe
109. sterve sterve stùrreve sterve? (sturve?) sterreve sterve sterve sturreve sterve, wechrake sterve, wegrake sterwe
110. doôddoeë dôôdmaeke dòòdmaeke doôdmake, afmake doadmaoke doadmaoke dôodmake doôdmake òfmake ôfmake, afmake ôfmake
111. vechte vechte vichte, mokse vechte vechte vechte vechte fechte
112. jaege jaege jaege jage jaoge jaoge jage jage jage
113. slae slaen slaen, slaene; neuke slaan slaon slaon slajn slaan slaan slaan, fege, houwe slaan
114. snieë snije snije snaie snije snaie snije snaaie sneeje snije, fike snije, fyke
115. splisse splisse splisse splitse splisse/splitse splitse splitse splite splite, spouwe splisse
116. steke steke steke steke steke steke steujke steke steke steke
117. kraeuwe klaeuwe, jokke, skrobbe krabbele? krabbe krâbbe krabbe krabbe karre, klaauwe
118. delve graeve graeve grave graove graove grave grave grave dille, grawe
119. zwemme zwemme zwùmme zwemme zwemme zwimme zwumme zwumme swemme swemme swimme swemme
120. vliege vliege vliege vliege vliege vliege vliege vliêge/fliêge flige flige, fly flyge
121. gae gaen, loôpe gaen, gaene; renne lôpe lope loape gajn, lôope lope gaan, lópe lope
122. komme komme
123. ligge legge legge legge legge legge legge lèègge lêge, legge lêge, lêge
124. zitte zitte zitte zitte zitte zitte sitte zitte sitte
125. stae staen staen, staene staan staon staon stajn staan staan staan staan, stane staan
126. draoie draaie draeie draaie draoie draoie draaie draaie draaie draaie, swaaie
127. vaolle valle valle valle valle valle valle fòòlle falle fâle falle
128. geve geve geve geve geve geve geujve geve geve geve geve, gee gewe
129. 'ouwe vasthouwe vasthauwe vasthouwe vashouwe vâshouwe vasthouwe beethawwe beethouwe, fasthouwe fasthouwe
130. niepe nijpe? nijpe knaipe knijpe knaipe knoipe kniepe knipe kniipe
131. vrieve vrijve werijve vraive vrijve vraive wroive, vroive vriêve wrive wriiwe
132. wasse wasse wasse wasse wasse wâsse wasse wòsse wasse waske
133. vege vege skuiere vege vege vege vege vege? fege
134. trekke trekke trekke, klaeuwe trekke trekke trekke trekke trekke trekke
135. douwe douwe douwe, heue douwe douwe douwe douwe duwe douwe (duwe) douwe, po(e)mpe douwe
136. goôie gôôie gòòie, neuke gooie, smaite goaie gooie, neuke gooie smiete, góóie gooie/goaie, smite, soale gooie, smite, saaie goaie, tippe
137. knôpe knutte? knoete knôpe knope knoape knope bine byne
138. naoie naaie naeie naaie naoie naoie naaie naaie naaie
139. telle telle telle telle telle telle telle telle telle
140. zegge zegge zegge zegge žegge zegge zegge zegge sèègge sêge, segge sêge, sêge
141. zienge zinge zinge, lierepe žinge zinge zinge zinge singe
142. spele speule speule speule speule speule speujle speule speule speule
143. drieve drijve drijve draive drijve draive drijve droive driêve drive driiwe
144. vloeie vloeie bààize, stròòme strôme vloeie, stroame stroame stróóme vloeie floeie
145. vrieze vrieze vrieze vrieze vrieze vrieze vrieze friêze frieze, frize frieze friize
146. zwelle zwelle opzwelle opzwelle opzwelle opzwelle opsette opzwelle swelle, opsette swelle
147. zunne zon zon zon zon zon zon zon zon son, sonne son
148. maen maen maen maan maon maon maan maan maan
149. starre star, ster star ster ster ster star, ster ster ster
150. waeter waeter waeter water waoter waoter water water water water
151. regene regene beldere regene regene regene regene regene regene
152. rivier rivier rivier rivier revier revier rivier rivier rivier
153. meêr mêêr maer meer meêr meer maojr meer meer mear meer mear
154. zeê zêê? zae zeê zee zeej zaj zee, zei zéé/séé see
155. zout zout zauwt zout zout zout zout sout sout
156. steên stêên stien steên steên stîn stien stien stiên steen, stien steen stien
157. zand zand zand zand zând zând zaand zand sand sand, sân sând
158. stof stof stof stof stof stof stof stof stòf, dúst stof, túg stof
159. aerde grond aerde, grond grond grond grond grond eerd grond earde, aarde eerde earde
160. wolke wolk wolk wolk wolk wolk wolk wollek wolk
161. mist mist mist mist miš mis mist mist mist
162. locht lucht? locht lucht luch luch lucht lucht lucht
163. wind wind wind wind wind wind wind wind wiend wyn, wiin wyn
164. sneêuw snêêuw snaeuw, snow, snouw sneêuw sneêuw snîw snuw snei, sneêuw sneeuw, snee, snuw snee, sneeuw snee
165. ies ijs ijs ais ijs ais ijs ois ies? iis ys
166. roôk rôôk ròòk roôk roak roak rook róók rook
167. vier vier vier vuur vuur vuur vuur fiêr fuer fuur
168. assie as as as as âs as òs as ask
169. brande branne brande brande brânde brânde braande brande brònde brâne, branne, brande brande, brânde brande
170. wegt, pad weg wegt weg weg weg weg wèèg weg, wech weg
171. berg berg berreg, bùrreg; kluit berg berreg berreg berg berg, berch berg
172. roôd rôôd ròòd roôd road road roôd róód road
173. groen groen groen groen groen groen groen groên groën groen groên
174. geêl geel geel geel geêl gîl geêl geel geel
175. wit wit wit wit wit wit wit wit wit
176. zwart zwart zwart zwart zwârt zwârt zwart zwart swart swàrt
177. nacht nacht nacht nacht nâch nâch nacht nacht nacht
178. dag dag dag dag dâg dâg dag dag dag dâg, dag dag
179. jaer jaer jaer jaar jaor jaor jaojr jeer jaar jaar
180. waerm waarem wààrem warm, mok wârm wârrem warm (werm) warm
181. koud koud kauwd koud koud koud koud koud koud
182. vol vol vol vol vol vol vol fol fol
183. nieuw nieuw nuw, nuut nieuw(t) nieuw (nuw?) nuw nai, nuut, nuw nuw (nij) nuw nij (nieuw) nij
184. oud oud auwd oud oud oud oud oud oud oud
185. goed goed goed goed goed goed goed goed goed goëd, goed goed goed, goêd
186. slecht slecht, mis slecht, bòòs, mis slecht, mis slech slech slecht slecht slecht, min min, slecht min min, slecht
187. vrot verrot stek rot verrot verrot verrot rot, ròt rottig rot
188. vuul vuil vuil vuil, vies vuil vuil vuil fiês fys, fiis, smearug/smearech fiis, smirg, smeerg fiis
189. recht recht recht, stààl recht, staal rech rech recht recht recht
190. rond rond rond rond rond rond rond rond, rôn rônd, rond rond
191. scherp scherp deun, louter, skààrep scherp scherp schârrep skerp skerp scherp
192. bot bot bot bot bot bot bot bot bot stomp
193. glad glad glad glad glad glâd glad glad glad, glâd glâd
194. nat nat nat nat nat nât nat nat nat
195. droôg drôôg dròòg droôg droag droag droog dróóg drooch, droog droog
196. juust juist juist juist juistem, goed goed goed juist juust júst, just just
197. kortbie kortbij nae, teuge ... an kortbai kortbij kortbai vlakbij kortbaai kortbee deunbij, dicht(e)bij dicht(e)bij dichtebij
198. varre var, ver vùr, vort ver ver waid vèr ver fer, fear feer fêr
199. rechts rechts rechs rechs rechs rechs rech(t)s rechts rechs
200. lienks links lings links links links links links
201. bie bij bij bai bij bai bij baai bee bij
202. in in
203. mee mit mit met? mit? met mit mit met mit met
204. en en en en en en en in en en en
205. a as as as as âs as as òs as
206. om'a omdat, met dat omdat omdat omdat omda omdat omdat omdòt omdat omdat, omt, metdat omreden
207. naeme naem naem naam naom naom naam naam naam naam

N.B:

  • Vò 't Svores gebruke me 'ier 'n ad-hocspellienge, die-a 'n bitje moe weêrgegeve 'oe of 't klienkt. D'r is gin woôrdenboek of zò daerat 'n spellienge mee 'n bitje standaerdwaerde van getrokke kan ore.
  • In 't Katwijks Woordenboek oor de sjwa as ə geschreve ast 'n op 'n plekke staet daer at 't Nederlands 'n nie kent. 'Ier è me dat vanspres genegeêrd es altoos 'gewoôn' e gespeld.
  • 't Zoetermeers Woordenboek is nie zò 'eêl uutgebreid. Me vullen 't 'ier an mee wat beriddeneêrde grepen, veraol uut 't Gous. 't Gouds Woordenboek van Lafeber is vee uutgebreider mae ok vreêd 'istoriserend en daerom nie sò geschikt om 'ier d'rbie te zetten.
  • Aolle West-Friese woôrden die mee v- of z- beginne 'ebbe ok 'n variant mee f- en s-. D' uutspraek verschilt deu de regio en somtieds van spreker toet spreker.
Liesten van Swadesh
Aolgemeên Deze lieste ei a vee werkende lienks.Zeêuws Deze lieste is glad beschreve.'Ollands Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks.Indo-Europees (aors) Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks. · Keltisch Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks.Limburgs Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks. · Middelduus Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks. · Noôrd-Germaons Deze lieste ei a vee werkende lienks. · Romaons Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks.Slaovisch Deze lieste oor nog angeleid.Vries Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks. ˑ kunsttaelen Deze lieste is ingevuld, mae ei nog (naebie) gin werkende lienks.