Wt/zea/man

< Wt‎ | zea
Wt > zea > man

Zeêuws

edit

Etymologie

edit

Beteikende vroeger 'mens'. Toen-at 't ouwe woôrd vò man, kommende van 't Oergermaonse *weraz (zit noe nog in weerwolf) bitje bie bitje in onbruuk rocht, goenge ze man daevò gebruke; 't woôrd mens (man + -sk, mee umlaut; dus feitelijk 'man/mens-achtig') wier dan bedocht om mensen van eênder welk geslacht an te geven.

Man was vanous (nog in 't Oudnederlands) 'n wortelstam, wat-a toet gevolg ao dat ienkelvoud en meêrvoud gliek waere. Dat verklaert beteikenisse 3.

Omschrievienge

edit

man m

  1. vent, manskaerel, mens van 't mannelijk geslacht
  2. mannelijke echte, man daer-a je mee getrouwd bin
  3. meêrvoud mensen, allêne in de verbindienge x [eênder wat vò getal] man
    • Me bin mee negen man nae 't strand gegae om 'm te zoeken.

Uutspraek

edit

[mɑn]

Verbugienge

edit

Ziet ok bie vent.

Saemenstelliengen

edit

Uutdruksels

edit
  • Vò 't mannetje stae, ergest vò verantwoôrdienge draege
  • De zwarte man, 't weêr (in stof)
  • ʼn Man en 'n paerd bin de kleinzerigste wezens op aerd

Ontlêniengen in aore taelen

edit
  • man Neger'ollands
    • mani, man Maegdeneiland-Creooliengels (nie zeker)
  • man Sranantongo (nie zeker, kan ok uut 't Iengels komme)
    • mang Surinaoms-Javaons

Vertaeliengen

edit

Bronnen

edit
  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 569-70


Iengels

edit

Etymologie

edit

Over Middeliengels man en Oudiengels mann van Oergermaons *mann. Ziet ok bie Zeêuws.

Omschrievienge

edit

man

  1. man, vint (vent, veint)
  2. mens, veraol in de zin van 'de mens' as soôrte
  3. vint, echteman (spreektaele)
    • Jolene, I'm begging of you, please don't take my man (Dolly Parton, "Jolene")

Uutspraek

edit
  • [mæn]; in somste accenten, veraol Nieuw-Zeêlands en Zuud-Afrikaons [mɛn], in dêlen van de VS ok [meən] enz.

Verbugienge

edit

men meêrvoud

Afleiiengen

Ontlêniengen in aore taelen

edit
  • man Chinook-jargon
  • mon Jamaicaons
  • (maen) Koreaons
  • man Sranantongo (nie zeker, kan ok uut 't Zeêuws komme)
  • แมน (mɛɛn) Thai
  • man Tok Pisin
  • man Volapük

Etymologie

edit

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

edit

man m

  1. vint (vent, veint), manspersoôn
  2. echte(man)
  3. mens verouwerd (mae nog vreêd gewoon in uutdruksels
  4. meêrvoud mensen, as t'r 'n telwoôrd vò staet

Uutspraek

edit
  • [mɑn] Nederlands in Nederland, Belgs-Nederlands
  • [man] Surinaoms-Nederlands

Verbugienge

edit

mannen meêrvoud, mannetje verkleinwoôrd, mans genitief

Uutdruksels

edit
  • Aan de man komen, 'n ver'oudienge beginne
  • als één man, aollemaele tezaemen, onverdeêld
  • anderhalve man en een paardenkop, vreêd weinig mensen
  • daar heb ik mijn mannetjes voor, 'k doeë da nie zelf
  • dat is nog geen man overboord, da's nog nie 't ende van de waereld, da's nog niks verlore
  • de gaande en de komende man, dien-a uutscheit en dien-a 't overneemt
  • de man in de straat, de gewone mensen, en nie de grôte mensen die-a de beslissiengen neme
  • de man met de hamer tegenkomen, z'n krachten weglôpe voele (veraol van sporters gezeid)
  • een gewaarschuwd man (mens) telt voor twee, a je gewaerschoewd bin, let je beter op
  • een man een man, een woord een woord, a jen 't zeit, moe je 't ok doeë
  • een man de horens opzetten, je man ontrouwe weze, mee 'n ander naoie
  • een man van de dag, 'n man die-a vreêd zieke of oud is en bos kan doôdgae
  • een man van de wereld, 'n waereldwieze man
  • een sterke man, 'n dictator
  • heel wat mans zijn, vreêd vee kunne
  • er de man niet naar zijn (om), 't nie in z'n karakter è (om)
  • hij is je man, d'n dieën kan je 'elpe
  • iets aan de man brengen, wat verkope
  • laat zien dat je een man bent, laet zieë da je flienk bin
  • man en paard noemen, niks verzwiege
  • met man en macht, uut volle kracht
  • met man en muis vergaan, vergae mee verlies van aolle manschappen en materieel (van schepen gezeid)
  • op de man spelen
    1. in de sport, veraol voetbal: tegen 't lief van d'n ander trappe en nie tegen de bal
    2. in 'n discussie: nie op d'n aore z'n argumenten ingae mae 'm persoônlijk anvaolle
  • recht op de man af vragen, recht in z'n gezicht
  • van man tot man, mee tweê mensen onder mekaore
  • zijn mannetje staan, z'n eige goed 'ouwe (in 'n omgevienge daerat dat moeilijk is)

Bronnen

edit
  • Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 531-6


Etymologie

edit

Over Oer-West-Germaons *mann van Oergermaons *mann.

Omschrievienge

edit

man m

  1. mens
  2. man, vint
  3. onbepaeld vònaemwoôrd ze, de mensen (as Nederlands 'men')

Uutspraek

edit

/mɑn/

Verbugienge

edit
nv. ienkelvoud meêrvoud
nom. man man
gen. mannis manno
dat. manni mannon
acc. man man
Afleiiengen

Saemenstelliengen

edit

Afstammeliengen

edit

Bronnen

edit


Zweeds

edit

Etymologie

edit

Van Oudnoôrds maðr en Nedersaksisch/Platduuts man/Mann.

Omschrievienge

edit

man g

  1. man, vint (manspersoôn)
  2. man, vint (echteman)
  3. man (errebeier enz., lid van 'n ploeg)

Uutspraek

edit

[man]

Verbugienge

edit
ienkelvoud meêrvoud
onbep. bepaeld onbep. bepaeld
nom. man mannen män männen
gen. mans mannens mäns männens

Opmerkienge: net eênder as in 't Zeêuws kan in 't Zweeds de vurm man as meêrvoud gebruukt ore in verbindiengen as med fem man 'mee vuuf man'.

Synoniemen

edit