Wt/zea/man

< Wt‎ | zea
Wt > zea > man

Zeêuws edit

Etymologie edit

Beteikende vroeger 'mens'. Toen-at 't ouwe woôrd vò man, kommende van 't Oergermaonse *weraz (zit noe nog in weerwolf) bitje bie bitje in onbruuk rocht, goenge ze man daevò gebruke; 't woôrd mens (man + -sk, mee umlaut; dus feitelijk 'man/mens-achtig') wier dan bedocht om mensen van eênder welk geslacht an te geven.

Man was vanous (nog in 't Oudnederlands) 'n wortelstam, wat-a toet gevolg ao dat ienkelvoud en meêrvoud gliek waere. Dat verklaert beteikenisse 3.

Omschrievienge edit

man m

  1. vent, manskaerel, mens van 't mannelijk geslacht
  2. mannelijke echte, man daer-a je mee getrouwd bin
  3. meêrvoud mensen, allêne in de verbindienge x [eênder wat vò getal] man
    • Me bin mee negen man nae 't strand gegae om 'm te zoeken.

Uutspraek edit

[mɑn]

Verbugienge edit

Ziet ok bie vent.

Saemenstelliengen edit

Uutdruksels edit

  • Vò 't mannetje stae, ergest vò verantwoôrdienge draege
  • De zwarte man, 't weêr (in stof)
  • ʼn Man en 'n paerd bin de kleinzerigste wezens op aerd

Ontlêniengen in aore taelen edit

  • man Neger'ollands
    • mani, man Maegdeneiland-Creooliengels (nie zeker)
  • man Sranantongo (nie zeker, kan ok uut 't Iengels komme)
    • mang Surinaoms-Javaons

Vertaeliengen edit

Bronnen edit

  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 569-70


Iengels edit

Etymologie edit

Over Middeliengels man en Oudiengels mann van Oergermaons *mann. Ziet ok bie Zeêuws.

Omschrievienge edit

man

  1. man, vint (vent, veint)
  2. mens, veraol in de zin van 'de mens' as soôrte
  3. vint, echteman (spreektaele)
    • Jolene, I'm begging of you, please don't take my man (Dolly Parton, "Jolene")

Uutspraek edit

  • [mæn]; in somste accenten, veraol Nieuw-Zeêlands en Zuud-Afrikaons [mɛn], in dêlen van de VS ok [meən] enz.

Verbugienge edit

men meêrvoud

Afleiiengen

Ontlêniengen in aore taelen edit

  • man Chinook-jargon
  • mon Jamaicaons
  • (maen) Koreaons
  • man Sranantongo (nie zeker, kan ok uut 't Zeêuws komme)
  • แมน (mɛɛn) Thai
  • man Tok Pisin
  • man Volapük

Etymologie edit

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge edit

man m

  1. vint (vent, veint), manspersoôn
  2. echte(man)
  3. mens verouwerd (mae nog vreêd gewoon in uutdruksels
  4. meêrvoud mensen, as t'r 'n telwoôrd vò staet

Uutspraek edit

  • [mɑn] Nederlands in Nederland, Belgs-Nederlands
  • [man] Surinaoms-Nederlands

Verbugienge edit

mannen meêrvoud, mannetje verkleinwoôrd, mans genitief

Uutdruksels edit

  • Aan de man komen, 'n ver'oudienge beginne
  • als één man, aollemaele tezaemen, onverdeêld
  • anderhalve man en een paardenkop, vreêd weinig mensen
  • daar heb ik mijn mannetjes voor, 'k doeë da nie zelf
  • dat is nog geen man overboord, da's nog nie 't ende van de waereld, da's nog niks verlore
  • de gaande en de komende man, dien-a uutscheit en dien-a 't overneemt
  • de man in de straat, de gewone mensen, en nie de grôte mensen die-a de beslissiengen neme
  • de man met de hamer tegenkomen, z'n krachten weglôpe voele (veraol van sporters gezeid)
  • een gewaarschuwd man (mens) telt voor twee, a je gewaerschoewd bin, let je beter op
  • een man een man, een woord een woord, a jen 't zeit, moe je 't ok doeë
  • een man de horens opzetten, je man ontrouwe weze, mee 'n ander naoie
  • een man van de dag, 'n man die-a vreêd zieke of oud is en bos kan doôdgae
  • een man van de wereld, 'n waereldwieze man
  • een sterke man, 'n dictator
  • heel wat mans zijn, vreêd vee kunne
  • er de man niet naar zijn (om), 't nie in z'n karakter è (om)
  • hij is je man, d'n dieën kan je 'elpe
  • iets aan de man brengen, wat verkope
  • laat zien dat je een man bent, laet zieë da je flienk bin
  • man en paard noemen, niks verzwiege
  • met man en macht, uut volle kracht
  • met man en muis vergaan, vergae mee verlies van aolle manschappen en materieel (van schepen gezeid)
  • op de man spelen
    1. in de sport, veraol voetbal: tegen 't lief van d'n ander trappe en nie tegen de bal
    2. in 'n discussie: nie op d'n aore z'n argumenten ingae mae 'm persoônlijk anvaolle
  • recht op de man af vragen, recht in z'n gezicht
  • van man tot man, mee tweê mensen onder mekaore
  • zijn mannetje staan, z'n eige goed 'ouwe (in 'n omgevienge daerat dat moeilijk is)

Bronnen edit

  • Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 531-6


Etymologie edit

Over Oer-West-Germaons *mann van Oergermaons *mann.

Omschrievienge edit

man m

  1. mens
  2. man, vint
  3. onbepaeld vònaemwoôrd ze, de mensen (as Nederlands 'men')

Uutspraek edit

/mɑn/

Verbugienge edit

nv. ienkelvoud meêrvoud
nom. man man
gen. mannis manno
dat. manni mannon
acc. man man
Afleiiengen

Saemenstelliengen edit

Afstammeliengen edit

Bronnen edit