Wt/zea/zegge

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands segghen en Oudnederlands sagon, seggen van Oergermaons *sagjan. Van d'n Indo-Europese wortel *sekʷ- (ablautende vurm *sokʷ- en de nulgraed *skʷ-); om precies te wezen de frequentatief van d'n ablautgraed sokʷeie-. Zòdoende verwant mee 't Latijnse inquit 'ʼie zeit'. In de meêste Germaonse taelen zonder d'n umlaut die-a in 't Nederlands en Zeêuws 't logische gevolg is van de *-j- in d'n uutgang. Vreêd genoeg over'eêrse die vurmen ok in 't Oudnederlands; seggian is in 't Oudsaksisch wè de gewone vurm.

Omschrievienge

zegge(n)

• Iets mee woôrden uutdrukke (overgankelijk, dikkels mee 'n biezin as vòwerp)
  • Zeit 't mae as t'r wat mankeêrt!
  • M'n moeder zeide da je dat nog wete wou.

zegge v?

• In 't uutdruksel D'r gae vee zeggen in 'n zak; ziet onder

Uutspraek

[ˈzæɦə], [ˈzaɦə]

Vervoegienge

infinitief	zegge(n)
gerundium	te zeggen(e)
tegewoordigen tied	ik zeg(ge)	oôns zegge(n)
	jie zei(t) (zegge)	julder zegge(n)
	'ie zei(t)	'ulder zegge(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie zei(de)	oôns, julder, 'ulder zeide(n)
gebieënde wieze	zeg, zeit
onvoltoôid deêlwoôrd	zeggende
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)ezeid
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Afleiienge

• zegje

Uutdruksels

• ʼt Zeggen is, dat... d'r oor gezeid, 't ver'ael gae rond
• Da's gin zeggen, zukke diengen mag je nie zeie
• Nie van zeggen weze, zwiegzaem angeleid weze
• ʼIe zeit 'r gineên, 'ie zeit niks
• ʼIe zeit 't nie aollemaele geliek, 'ie zeit nie vee (voraol: j' oor nie vee wiezer van 'm)
• Weinig vò z'n zegge è, weinig te vertellen è
• ʼIe eit 't 'ard vò 't zeggen, 'ie eit 't zwaer
• ʼt Vò 't zeggen è, baes weze
• D'r gae vee zeggen in 'n zak, je kan 'n 'ôpe bewêre
• Z'n zeggen zegge, zeie wat je te zeien ei
• Za'k mae zegge
• Wi'k mae zeie
• X zegge tege, iet/êne 'X' noeme

Saemenstelliengen

• achteranzegge
• zeggenswoôrden
• zegvrie

Dialectvarianten

• zeggen Land-van-Axels, Land-van-Kezands
• zeie Walchers
• zèje (Waschappel)
• zè Goerees, Bru
• zèn Oôst-Zuud-Bevelands

Aore spelliengen

• zehhe (gin standaerdspellienge)

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Afrikaons: sê
• Araobisch: قَالَ‎ (qāla)
• Chinees (Mandarijn): 說, 说 (shuō)
• Duuts: sagen
• Frans: dire
• Westerlauwers Vries: sizze
  • Eilanders: seze
• Hindi: कहना (kahnā)
• Iengels: say
• Japans: 言う (いう, iu)

• Latijn: dicere (aio, inquit)
• Limburgs: zègke, zage (Zuudoôst-Limburgs)
• Nederlands: zeggen
• Oudgrieks: λέγω (legoo)
• Portugees: dizer
• Russisch: говори́ть (govorítʹ), сказа́ть imp.-perf. paer
• Spaons: dicer
• Swahili: kuambia
• West-Vlaems: zeggen

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1174-5

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank