Zeêuws
editEtymologie
editOver Middelnederlands been en Oudnederlands bein van Oergermaons *bainą; dit ao al aollebei de beteikenissen. Onziejige vurm van *bainaz 'recht', 'stief'. Alleên in de Germaonse taelen bekend; in 't Nederlands taelgebied oor dit as 'n substraotwoôrd gezieë.
Omschrievienge
editbeên o
- onderste lidmaeten van 'n mens, soms ok d'achterpôten van 'n (andere) tweêvoetige beêste
- aolle lidmaeten van 'n viervoeter; soms bie paeren gezeid, bie aore beêsten gewoônlijk pôten genoemd.
- stief stik weefsel in mensen en aore beêsten mee 'n inwendeg geraemte, bedoeld om de structuur van 't lief op t'ouwen.
- A je 'n beên breekt, moe je ruste neme, dan geneest mee 'n paer weken wè weêr.
- collectief d'arde stoffe daerat 'n beên (vorige beteikenisse) van gemaekt is; neffens kraekbeên, de zachtere stoffe in 't geraemte
- vòstik van de kruuslienen
Uutspraek
edit[bɪən]
Verbugienge
editbênen meêrvoud, beêntje verkleinwoôrd, bêne datief
N.B. 't meêrvoud beênders vò beteikenisse 3 kom noe en dan vò. Bie d'aore beteikenissen kan dit nie.
- Afleiienge
Saemenstelliengen
editUutdruksels
edit- Z'n beste bênen nog è, nog goed t'r bêne/op de bêne weze, nog goed lôpe kunne
- ʼt Steek z'n beên uut, 't is toch te erg
- Op 'n beêntje, op 'n drisje
- Mee 't Franse/lienkse/bekaoide beên uut bedde stappe, mee 'n slecht gemoed wakker ore
- ʼn Beên in z'n rik (knie, erm) è
- Ergest gin zin in è
- Vreêd lui weze
- 'n Stieve rik è
- Mee z'n bênen in 't waeter 'ange, vreêd achteruut gae (zaekelijk)
- ʼt Is gin beên uut/of/gebroke, dat verlies is nog wè op te vangen
- Ergest gin beên in zieë
- Gin probleem zieë
- Gin meugelijk'eid zieë om wat te doeën
- D'r nog gin beêntje in èn, 'n beginnelieng weze Land-van-Kezands
- Beêntje-over gae, vreêd zat weze
- D'rop sprienge as 'n 'ond op z'n beên, mee vreêd vee enthousiasme
- Flienk ete, dan krie je 'n beên in je rik, daer oor je sterk van
- Ergest je bênen onder taefel steke, ergest in de kost gae
- De bênen rekken, te verre gae Land-van-Kezands
- Iets an z'n beên èn, verneukt weze Land-van-Kezands
- Zò rechte as 'n beên mee voet en al, vreêd krom (veraol van slecht ploegwerk gezeid) Land-van-Kezands
Aore schriefwiezen
edit- bêên Woordenboek der Zeeuwse Dialecten
Ontlêniengen in aore taelen
edit- bèna Arowaks
- ben Berbice-Nederlands
- been, bēn Neger'ollands
Vertaeliengen
editachterste lidmaet van 'n mens
|
|
onderdeêl van 't geraemte
|
|
Bronnen
edit- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 64
- K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 57
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'been'