Wt/zea/roôd

Zeêuws

Roôd in verschillende tinten.

Etymologie

Over Middelnederlands root en Oudnederlands rōt van Oergermaons *raudaz. Uutendelienge van Oer-Indo-Europees *roudʰ-os; verwant ok mee roest.

Omschrievienge

roôd bievoegelijk naemwoôrd, biewoord, zelfstandig naemwoôrd o

1. (mee) 'n kleure uut 't zichtbaere spectrum mee relatief de langste golven en laegste frequentie; de kleur van bloed
2. socialistisch / communistisch, an'anger van 'n lienkse filosofie
   • In onzen tied ao je gin roôien op 't durp, iedereên was christelijk!
3. roôig van 'aer, rost, vos

Uutspraek

[rʊɐt]

Verbugienge

roôie, roôien m

Trappen van vergliekienge

roôier, roôst

Saemenstelliengen en afleiiengen

infraroôd roôdaerde roôdbeên roôdbosje

roôien berbel Roôi'uus roôisel rôjoenk

Uutdruksels

• Zò roôd as 'n 'aene, vreêd roôd
• Zò roôd as 'n krôte, 'tzelfde
• Zò roôd as 'n stier, 'tzelfde
• Zò zoôd as 'n koeë, dikkels gezeid van eên mee roôd 'aer
• Roôd op z'n kamme weze, roôie wangen è, deu kwaed'eid, droenk enz.

Dialectvarianten

• rwod Acht'uzen

Aore schriefwiezen

• rôôd Woordenboek der Zeeuwse Dialecten

Ontlêniengen in aore taelen

• rooi, ro, roo, rood Neger'ollands
• aro Skepi

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Afrikaons: rooi
• Araobisch: أَحْمَر‎ (ʾaḥmar)
• Berbice-Nederlands: bebia
• Chinees (Mandarijn): 紅色, 红色 (hóngsè)
• Duuts: rot
• Frans: rouge
• 'Ebreêuws: אדום‎ (he) (adom)
• Hindi: लाल (lāl)
• 'Ollands: roôd enz.
• Iengels: red
• Italiaons: rosso
• Japans: 赤 (あか, aka)
• Latijn: ruber
• Limburgs: roed enz.

• Nederlands: rood
• Nedersaksisch/Platduuts: rood enz.
• Oôst-Vlaems: roôd Land-van-'Ulsters, ruëd Oôst-Zeêuws-Vlaoms grensgebied en vedderop, ruud Gent
• Oudgrieks: ἐρυθρός (eruthros)
• Portugees: vermelho, rubro
• Russisch: кра́сный (krásnyj)
• Skepi: aro
• Spaons: rojo
• Swahili: -ekundu
• Westerlauwers Vries: read
  • Hindeloopers: raa
  • Schiermonnikoôgs: raid
• West-Vlaems: rôod

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 805

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'rood'