Zeêuws edit
Etymologie edit
Over Middelnederlands vechten en Oudnederlands fehtan van Oergermaons *fehtaną. Veddere afkomst onbekend. Op grond van de klank leit 'n verband mee d'n Indo-Europese wortel *peḱ- 'plukke' vò d'and, daevan ok vee (as in 'beêsten') en vacht komme. 'n Verband moe dan gezocht ore in de gemaekte bewegienge ('plukke ~ snokke') Gelet op de beteikenisse zou je eêder dienke an de wortel *peug- 'vuuste' (dienk ok an Latijn pugnare 'vechte'). Dat levert wee probleme op mee de klank: 't verwachte, zwakke werkwoôrd feuchtaną zou dan 'n sterke neffenvurm *fehtaną gekrege 'ebbe moete.
Omschrievienge edit
vechte werkwoôrd
- J'n eige mee geweld mee iemand treffe
- Vroeger ee, an me 'ier stadse joengers of joengers van 'n ander durp zaege, dan goenge me altoos vechte.
- (oneigelijk) J'n eige mee 'arte en ziele vò 'n doel inzette
- ʼt Durp moe z'n schole 'ouwe, dae bin me noe vò an 't vechten.
Opmerkienge: dit woôrd stae nie in 't Woordenboek der Zeeuwse Dialecten, dienkelijk om-at 't gebruuk nie wezenlijk van 't Nederlands afwiekt.
Uutspraek edit
[ˈvæxtə]
Vervoegienge edit
| infinitief | vechte(n) | |
| gerundium | te vechten(e) | |
| tegewoordigen tied | ik vecht(e) | oôns vechte(n) |
| jie vecht (vechte) | julder vechte(n) | |
| 'ie vecht | 'ulder vechte(n) | |
| flejen tied | ik, jie, 'ie vocht | oôns, julder, 'ulder vochte(n) |
| gebieënde wieze | vecht | |
| onvoltoôid deêlwoôrd | vechtende | |
| voltoôid deêlwoôrd | is (g)evochte(n) | |
| Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. | ||
Dialectvarianten edit
- vechten in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland
- *vichte meugelijke verouwerde vurm
Ontlêniengen in aore taelen edit
Opmerkienge: d'Uutleênwoôrdenbanke noemt ok Berbice-Nederlands purkaru as kommende van vechte. Over de vreêmde ontwikkelienge van deze niet op mekaore liekende woôrden oôr niks gezeid.
Vertaeliengen edit
|
Bronnen edit
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'vechten'
Etymologie edit
Ziet bie vechte.
Omschrievienge edit
vechte werkwoôrd
Opmerkienge: dit woôrd oor niet dikkels gebruukt vò vechten tussen mensen onder mekaore. Dat oor meêstentieds omschreven, zoas zich houwe, zich beusjtele enz.
Uutspraek edit
[ˈvæ¹çtə], [ˈvæ¹çte]
Vervoegienge edit
| vechte(n) (Montforts) | ||
| tegewoôrdigen tied | ich vech | veer vechte(n) |
| doe vechs | geer vech | |
| hae, het, det vech | zie vechte(n) | |
| flejen tied | ich vóch | veer vóchte(n) |
| doe vóchs | geer vóch | |
| hae, het, det vóch | zie vóchte(n) | |
| gebieënde wieze | vech | vechtj |
| voltoôid deêlwoôrd | haet gevóchte(n) | |
| onvoltoôid deêlwoôrd | vechtendj | |
| participium | gevechte(n) | |
Bronnen edit
- Dr. P. Bakkes, Mofers Waordebook. Stichting Mofers Waordebook, Montfort, 2007: blz. 372