Wt/zea/moeder

< Wt‎ | zea
Wt > zea > moeder

Zeêuws

edit

Etymologie

edit

Vrommegeleênd uut 't 'Oôg-'Ollands, tweêliengwoôrd mee 't in'eêmse moer. Dienkelijk wier dat woôrd te plat en nie eêrvol genoeg gevonde om van j'n eigen ouwers te zeien.

Omschrievienge

edit

moeder v

  1. vrouwe daeruut 'n mens of beêst gebore is
    1. absoluut: Digna is fleejaer moeder g'ore.
    2. rilletief: M'n moeder kom murge lanst, 'k moe m'n 'uus nog an kante maeke!
    3. zonder lidwoôrd (verouwerend): Is moeder d'r mee Kerst nog bie?; ok as anspreekvurm: Jae moeder, 'k za 't 'im vraege.
  2. in figuurlijke zin:
    1. de uutvindster of bezielster: Annie Schmidt is de moeder van 't 'Ollandse kinderboek.
    2. de belangriekste in z'n soôrte (arabisme): Saddam Hoessein noemde de Golfoôrlog de 'moeder van aolle oôrlogen'.

Uutspraek

edit

[ˈmudər], naebie altoos mee korten oe

Verbugienge

edit

moeders meêrvoud, moedertje verkleinwoôrd (ziet ok bie moer)

Saemenstelliengen

edit

Varianten

edit

Ontlêniengen in aore taelen

edit

Vertaeliengen

edit

Bronnen

edit
  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 596
  • Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'moeder'


Etymologie

edit

Ziet bie moer.

Omschrievienge

edit

moeder v

Uutspraek

edit

[ˈmudər], in Nederland ok [ˈmudəɹ], [ˈmudəʀ] enz.

Verbugienge

edit

moeders meêrvoud, genitief en somties casus obliquus

Uutdruksels

edit
  • Aan moeders rokken blijven hangen, (geêstelijk) nie van z'n moeder loskomme
  • Bij moeders pappot blijven, tuus weune
  • de moeder aller (...), de belangriekste of allereêste
  • helemaal de moeder, kepot, an stikken
  • niet moeders mooiste, lêlijk (ok in stellende zin gezeid: moeders mooiste)

Ontlêniengen in aore taelen

edit

Bronnen

edit
  • Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 554