Zeêuws
editEtymologie
editVrommegeleênd uut 't 'Oôg-'Ollands, tweêliengwoôrd mee 't in'eêmse moer. Dienkelijk wier dat woôrd te plat en nie eêrvol genoeg gevonde om van j'n eigen ouwers te zeien.
Omschrievienge
editmoeder v
- vrouwe daeruut 'n mens of beêst gebore is
- absoluut: Digna is fleejaer moeder g'ore.
- rilletief: M'n moeder kom murge lanst, 'k moe m'n 'uus nog an kante maeke!
- zonder lidwoôrd (verouwerend): Is moeder d'r mee Kerst nog bie?; ok as anspreekvurm: Jae moeder, 'k za 't 'im vraege.
- in figuurlijke zin:
- de uutvindster of bezielster: Annie Schmidt is de moeder van 't 'Ollandse kinderboek.
- de belangriekste in z'n soôrte (arabisme): Saddam Hoessein noemde de Golfoôrlog de 'moeder van aolle oôrlogen'.
Uutspraek
edit[ˈmudər], naebie altoos mee korten oe
Verbugienge
editmoeders meêrvoud, moedertje verkleinwoôrd (ziet ok bie moer)
Saemenstelliengen
editVarianten
editOntlêniengen in aore taelen
edit- muder, moeder Neger'ollands
- modə Skepi
- mudru Sranantongo
Vertaeliengen
editVertaeliengen
|
Bronnen
edit- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 596
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'moeder'
Etymologie
editZiet bie moer.
Omschrievienge
editmoeder v
Uutspraek
edit[ˈmudər], in Nederland ok [ˈmudəɹ], [ˈmudəʀ] enz.
Verbugienge
editmoeders meêrvoud, genitief en somties casus obliquus
Uutdruksels
edit- Aan moeders rokken blijven hangen, (geêstelijk) nie van z'n moeder loskomme
- Bij moeders pappot blijven, tuus weune
- de moeder aller (...), de belangriekste of allereêste
- helemaal de moeder, kepot, an stikken
- niet moeders mooiste, lêlijk (ok in stellende zin gezeid: moeders mooiste)
Ontlêniengen in aore taelen
editBronnen
edit- Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 554