Wt/zea/slaepe

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands slapen en Oudnederlands slāpan van Oergermaons *slēpaną. Komt allêne in de Germaonse taelen vò (en dan allêne 't West- en Oôst-Germaons; de Noôrd-Germaonse taelen gebruke 't woôrd sofa, wat-a van 't Oergermaonse swefaną komt en uutendelienge van d'n Indo-Europese wortel *swep- (en dus verwant is mee hypnose)). Ze dienke dat 't woôrd 'n afgeleide is van slap; 't moet dan wè 'n vreêd ouwe afleiienge weze anders was 't gin sterk werkwoôrd. (Zwakke varianten, kommende van *slepjaną, bin wè bekend, bevòbbeêld uut 't Iengels).

Omschrievienge

slaepe Goerees, Flakkees, Schouwen-Duvelands (as 'oôdvurm), Tools in Fluplands, Noord-Bevelands, Walchers (as bievurm)

1. in diepe ruste weze, buten bewustzien
2. slap 'ange (van landbouwplanten, veraol sukerbieten)

Uutspraek

[ˈslɛːpə]

Vervoegienge

infinitief	slaepe(n)
gerundium	te slaepen(e)
tegewoordigen tied	ik slaep	oôns slaepe(n)
	jie slaep(t) (slaepe)	julder slaepe(n)
	'ie slaep(t)	'ulder slaepe(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie sliep	oôns, julder, 'ulder sliepe(n)
gebieënde wieze	slaep(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	slaepende
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)eslaepe(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Saemenstelliengen en afleiiengen

slaep slaeper slaepkop slaepluusjes

slaepmantel slaepmankel slaepmusse

slaepplekke slaeprok slaeproze

Uutdruksels

• slaepe mee, seks è mee, vleiselijke gemeênschap è mee (iemand)

Aore vurmen

• slaope Burgerzeêuws (altoos), Zeêuwse Eilanden (nessens slaepe)
• slaopen Zeêuws-Vlaonderen (altoos), oôstelijk Zuud-Beveland (nessens slaèpen)
• slaèpe (westelijk), slaèpen (oôstelijk) Zuud-Bevelands, nessens slaope(n)

Ontlêniengen in aore taelen

• slaap, slap, slaep Neger'ollands
• slapi Skepi

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Afrikaons: slaap
• Araobisch: نَامَ‎ (nāma)
• Berbice-Nederlands: mono
• Chinees (Mandarijn): 睡覺, 睡觉 (shuìjiào), 眠 (mián)
• Duuts: schlafen
• Frans: dormir
• Westerlauwers Vries: sliepe (sliepje)
  • Hindeloopers: slepe
• 'Ebreêuws: יָשֵׁן‎ (yashén)
• Hindi: सोना (sonā)
• Iengels: sleep
• Italiaons: dormire
• Japans: 寝る (ねる, neru), 眠る (ねむる, nemuru)
• Latijn: dormīre

• Limburgs: sjlaope (oôstelijk), slaope (westelijk)
• Middelnederlands: slapen, vaken
• Nederlands: slapen
• Nedersaksisch/Platduuts: slaopen
• Oudgrieks: καθεύδω (katheudoo)
• Oudnederlands: slāpan, facon
• Portugees: dormir
• Russisch: спать (spat'), поспа́ть (pospát') imp.-perf. paer
• Skepi: slapi
• Spaons: dormir
• Stasvries en verwanten: slape (Stas, Bildts), sleape (Midslands)
• Swahili: kulala
• West-Vlaems: slaopen (kuste), sloapen (binnenland)
• Zweeds: sova

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 870

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank