Nie-taelgebonde
editu
- Kleine lettervurm van d'U, d'eênentwintigste letter van 't Latijnse alfabet.
Symboolwaerde
edit- u g'unificeêrde constante, eênheid vò 't atoomgewicht; gedefinieêrd as 1/12 van 'n ¹²C-atoom
- [u] geslote geronde achterklienker (in 't fonetisch schrift)
Afrikaons
editEtymologie
editGeleênd uut 't Nederlands.
Omschrievienge
editu
Uutspraek
edit[y]
Verbugienge
editDit woôrd ei gin aparte vòwerps- of bezitsvurm
Synoniemen
editEtymologie
editOôrsproenkelijk vòwerpsvurm bie gij. Laeter gebruukt as verkortienge van uwe Edelheid. Vanous was du de gemeênzaeme vurm en gij/jij de beleefde vurm. Toen-at 'r tegen iederêne gij/jij gezeid goeng ore, kwam t'r noôd an 'n nieuwe beleefd'eidsvurm. Daevò wier dikkels de derde persoôn gebruukt; d'n 'ôger geplaetste wier indirect mee 'n titel angesproke. Uutendelienge wier dit verkort toet u, wat-a in de negentienden eêuw in Nederland gewoon wier en 't toet dan toe dikkels op papier gebruukte gij begon te verdriengen.
Omschrievienge
editu
Opmerkiengen:
- 't Gebruuk van u in 't Nederlands is de leste jaeren sterk an 't truglôpen. Toch is 't in vee situaoties zekers nog gewenst of zelfs nôdig!
- u is allêne vòwerpsvurm bie gij as dat in z'n formele, standaerdtaelige zin oor gebruukt. In de Braebantse dialecten en in aolle tussentaele die daerop gebaseerd is ore aore vurmen gebruukt; ziet daevò gij (Braebants).
Uutspraek
edit[y ~ ʉ]
Verbugienge
editu vòwerpsvurm, uwer genitief
- Afleiiengen
- uw bezittelijk vònaemwoôrd
Synoniemen
edit- jij (ienkelvoud)
- jullie (meêrvoud)
- gij (ouwerwes; in de standaerdtaele ienkelvoud en meêrvoud)
- gijlieden (ouwerwes, meêrvoud)
- ulieden (gedateêrd, meêrvoud)
- UEdele, Ued. (verouwerd)
- uwé (verouwerde spreektaele)
Aore schriefwiezen
edit- U (vroeger veraol in brieven normaol, noe ouwerwes of vreêd formeel)
Ontlêniengen in aore taelen
edit- u Afrikaons
- u Ambonees-Maleis
- u Chinees-Maleis
- u Indonesisch
Bronnen
edit- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'u'