ZeêuwsEdit
EtymologieEdit
Over Middelnederlands mont en Oudnederlands munt van Oergermaons *munþaz. Uutendelienge van Oer-Indo-Europees *mn-tos, afgeleide van wortel *men- 'uutsteke'. De *-þ- in 't Germaons is vreêmd: 'n Indo-Europese *t oor wè meêsta 'n Germaonse *þ, mae noe net nie in dit achtervoegsel.
Van mūth, d'n Oudvriese vurm van dit woôrd, komt 't pleknaem-achtervoegsel -mu(je) in Sint Anna ter Mu en Erremu.
OmschrieviengeEdit
mond m
- Openienge in 't 'oôd om mee te praoten, te aesemen, te eten en te drienken, veraol van mensen en soms van paeren gezeid.
UutspraekEdit
[mɔnt]
VerbugiengeEdit
monden meêrvoud, mondje verkleinwoord
SaemenstelliengenEdit
UutdrukselsEdit
- ʼn zoete mond, 'n babbelaertje of zoetig'eid in 't algemeên
- ʼn Mondje drienke, 'n mondjevol, 'n bewiesje, eên slokje uut 'n ander z'n glas
- ʼn Mond as 'n 'oôischure, as 'n ovengat
- ʼIe steek (slae) z'n mond overal in, 'ie moei z'n eige mee aolles
- Je mond ergest mee spoele, wat deuvertelle, klesse over iemand/iets
- Je mond 'ang vee te lank, je praot te vee (soms ok: je zeit diengen die je vò je 'ouwe moet)
- Z'n mond bie 'm 'ebbe, nie te verlege weze om wat te zeien
- Z'n mond stae dwas, 'ie durft 't wè te zeien (op Goeree en Flakkee dikkels ontkennend, in juust dezelfde beteikenisse!)
- Iemand z'n mond opebreke, toet praoten dwienge
- Breek mien de mond nie ope, praot me d'r nie van, je wil vast nie 'ôre wat-a'k 'iervan vinde
- ʼn Mond geve, onstrant weze
- ʼk Ao 't in m'n mond, ʼt Lag in m'n mond, 'k wou 't zeie (mae iemand was mien vò of 'k 'ieuw 't vò m'n)
- ʼt Staet in z'n mond beschreve, 'ie zeit 't vreêd dikkels
- Eêntje op z'n mond praote, zeie wat 'n 'ôre wil
- Wat uut je mond laete vaolle, j'n eige laete kenne deu wat te zeien
VariantenEdit
Ontlêniengen in aore taelenEdit
VertaeliengenEdit
Vertaeliengen
|
|
BronnenEdit
- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 600-1
- K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 169
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'mond'