Wt/zea/zwaer

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands swaer, Oudnederlands *swār en Oer-West-Germaons *swāri van Oergermaons *swēriz. De e-klank in 't Duutse schwer lae s'n eige verklaere deu umlaut. Verwant mee Litouws svarus 'zwaer', Lets svars 'gewicht', dialectisch Russisch осве́р osver 'lichter', meschien ok mee Latijns sērius 'ernstig, serjeus' en 'Etitisch šuwaru/suwaru 'zwaer/machtig'.

Omschrievienge

zwaer bievoegelijk naemwoôrd

1. mee 'n groôt gewicht dan wè grôte massa
   • Loôd is zwaerder as iezder, mae nie zò zwaer as goud.
   • De zwaere zunne slaet 'n goeien deuk in 't tied-ruumtecontinuüm.
2. dikke, vet
   • A je zò zwaer bin, komme de meisjes nie van d'r eigen op je af.
3. erg, mee grôte gevolgen
   • Toen 'n d'r aolles deugejogen ao kwam t'r 'n zwaeren 'oengersnôod over dat land en 'ie begon gebrek te lieën (Lukas 15:14)
   • Neemt 't toch nie zò zwaer, eej!
4. in verwachtienge van 'n kind
   • Ik bin twì maenden zwaer, 't ergste moe nog komme!

Uutspraek

[zʋɛːr]

Verbugienge

zwaere, zwaeren, zwaers partitieve genitief

Trappen van vergliekienge

• zwaerder 't zwaerste

Afleiienge

• zwaerte

Uutdruksels

• Zò zwaer as zienkloôd, vreêd zwaer; ok: zò zwaer as dieploôd

Aore vurmen

• zwaèr Zuud-Bevelands
• zwaor Zeêuws-Vlaonderen

Ontlêniengen in aore taelen

• swaar, swar, swā, swē Neger'ollands
• swari Berbice-Nederlands

Vertaeliengen

mee vee gewicht of massa

• Afrikaons: swaar
• Araobisch: ثَقِيل‎ (ṯaqīl)
• Berbice-Nederlands: swari
• Braebants: zwaor (aolgemeên), zwaar (Bergs, Mechels), zwoor (Leuvens), zwoer (Brussels)
• Chinees (Mandarijn): 重 (zhòng)
• Duuts: schwer
• Esperanto: grava
• Frans: lourd
• Westerlauwers Vries: swier
• 'Ebreêuws: כָּבֵד‎ (kavéd)
• Hindi: भारा (bhārā)
• 'Ollands: zwaer (Oud-Zuud-'Ollands), zwaor (Utrechts), swaor (Amsterdams), zwaar (modern Zuud-'Ollands), zweer/sweer (Noord-'Ollands)

• Italiaons: pesante
• Japans: 重い (おもい, omoi)
• Latijn: gravis
• Limburgs: zjwaor, zwaor, zwoer (Mestrichts) etc., zjoeër
• Nederlands: zwaar
• Nedersaksisch/Platduuts: zwaor etc.
• Oudgrieks: βαρύς (barus)
• Portugees: pesado
• Russisch: тяжёлый (tez'jolyj)
• Spaons: pesado
• Stasvries en verwanten: swaar (Stas, Bildts), swear (Midslands)
• Swahili: -zito
• West-Vlaems: zwaor

'n kindje draegende

• Afrikaons: swanger
• Araobisch: حَامِل‎ (ḥāmil)
• Chinees (Mandarijn): 懷孕, 怀孕 (huáiyùn)
• Duuts: schwanger
• Esperanto: graveda
• Frans: enceint(e)
• Westerlauwers Vries: swanger, swier, foal
• 'Ebreêuws: מעובר, מְעֻבָּר (m'ubár)
• Hindi: गर्भवती (garbhavtī)
• Iengels: pregnant

• Italiaons: incinto, gravido, pregno
• Japans: 妊娠している (にんしんしている, ninshin shite iru)
• Latijn: praegnans
• Limburgs: zjwanger etc.
• Template:Wt/zea/mnl: bevaen, drachtich, swanger, vol, vruchtbaer
• Nederlands: zwanger
• Oudgrieks: ἔγκυος (enkuos)
• Portugees: grávido, prenhe
• Russisch: бере́менный (beremennyj)
• Spaons: embarazado, preñado, encinto

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1202

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'zwaar'