Wt/zea/dat

< Wt | zea
Wt > zea > dat

Zeêuws

edit

Etymologie

edit

Over Middelnederlands dat en Oudnederlands that van Oergermaons *þat. Vromme te leien op d'n Indo-Europese vònaemwoôrdswortel *to-, mee 't achtervoegsel -t wat-a in de Germaonse taelen vò onziejig staet.

Omschrievienge

edit

dat

  1. Anwiezend vònaemwoôrd onziejig vò varre weg.
    • Dat boek gae 'k nog leze.
  2. Bovestaende zelfstandig gebruukt, 'dat dienk dae' (ziet ok datte)
    • Dat è'k je al duzend keêr gezeid.
    • Da(t) leit noe al 'n weke op de taefel.
  3. Betrekkelijk vònaemwoôrd onziejig, dikkels mae nie altoos in combinatie mee -a of 'n ander partikel (ziet ok dat-a)
    • An 't advies dat 'n mien gegeve eit, è 'k nog noôit niks g'aod.
  4. Voegwoôrd vò d'indirecte rede
    • Ze zeide dat 'r 'eêl de weke gin mens was lansgewist.
    • Ik dienk dat iederêne die dat wou noe wè geprikt is.
  5. Inleiend voegwoôrd vò 'n biezin die as zinsdeêl oor gebruukt
    • ʼt Is mae goed dat 'n ok is in 't butenland komt.
  6. vò zovarre
    • Komt 'r vandaege nog wat op de tv? –Neênt, nie da'k wete...

Opmerkienge: in aolle beteikenissen kan dat toet da ore as t'r 'n medeklienker nae komt. Is de naekommende medeklienker 'n d-, dan klienkt 'r allêne 't [t]: dat doeë 'k 'dattoeëk'. De verbindienge da's ('dat is') is vreêd gewoon.

Uutspraek

edit

[dɑt]

Verbugienge

edit
Zeêuwse anwiezende vònaemwoôrden
m (bdhtV)m (aors)/v/meêrvoudo
kortbie
bievoegelijk dezen (dizzen)deze (dizze)dit
zelfstandig d'n dezen (d'n dizzen)de deze (de dizze)ditte
verre
bievoegelijk dien, dieëndie, dieëdat
zelfstandig d'n dieënde dieëdatte

Vervoegienge

edit
voegwoôrd
  • da (meêstentieds as t'r 'n medeklienker achter komt)
  • dan (as 't naekommende zinsdeêl meêrvoudig is)

Opmerkienge: de saementrekkienge da'k (dat ik) is aolgemeên.

Vertaeliengen

edit

Bronnen

edit

Etymologie

edit

Ondujelijk; meschien van Burgerzeêuws laote, of van dat in de zin van Dat ik 't nie meêr 'ôre!

Omschrievienge

edit

dat

Uutspraek

edit

[dat]

Bronnen

edit
  • Ian E. Robertson (1989), "Berbice and Skepi Dutch" in: Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde 3-21 (DBNL)

Etymologie

edit

As bie Zeêuws.

Omschrievienge

edit

dat

  • dat, datte (aolle beteikenissen)
    • ok as betrekkelijk vònaemwoôrd: dat, dat-a, dan

Uutspraek

edit

[dɑt]

Verbugienge

edit

dies genitief, dien datief aollebei in versteênde uutdruksels

Etymologie

edit

Van Oudvries that, ziet vadder bie Zeêuws.

Omschrievienge

edit

dat

  • dat (aolle beteikenissen)

Uutspraek

edit

[dɒt ~ dɔt]

Dialectvarianten

edit
  • dot Hindeloôpers
  • dòt Terschelliengs

Opmerkienge: in deze dialecten oôrt dit woôrd nie wezenlijk anders uutgesproke as in 't Standaerdvries, mae meedat de spellienge 'ier fonetischer is, zie je toch verschil.