Zeêuws
editEtymologie
editOver Middelnederlands dat en Oudnederlands that van Oergermaons *þat. Vromme te leien op d'n Indo-Europese vònaemwoôrdswortel *to-, mee 't achtervoegsel -t wat-a in de Germaonse taelen vò onziejig staet.
Omschrievienge
editdat
- Anwiezend vònaemwoôrd onziejig vò varre weg.
- Dat boek gae 'k nog leze.
- Bovestaende zelfstandig gebruukt, 'dat dienk dae' (ziet ok datte)
- Dat è'k je al duzend keêr gezeid.
- Da(t) leit noe al 'n weke op de taefel.
- Betrekkelijk vònaemwoôrd onziejig, dikkels mae nie altoos in combinatie mee -a of 'n ander partikel (ziet ok dat-a)
- An 't advies dat 'n mien gegeve eit, è 'k nog noôit niks g'aod.
- Voegwoôrd vò d'indirecte rede
- Ze zeide dat 'r 'eêl de weke gin mens was lansgewist.
- Ik dienk dat iederêne die dat wou noe wè geprikt is.
- Inleiend voegwoôrd vò 'n biezin die as zinsdeêl oor gebruukt
- ʼt Is mae goed dat 'n ok is in 't butenland komt.
- vò zovarre
- Komt 'r vandaege nog wat op de tv? –Neênt, nie da'k wete...
Opmerkienge: in aolle beteikenissen kan dat toet da ore as t'r 'n medeklienker nae komt. Is de naekommende medeklienker 'n d-, dan klienkt 'r allêne 't [t]: dat doeë 'k 'dattoeëk'. De verbindienge da's ('dat is') is vreêd gewoon.
Uutspraek
edit[dɑt]
Verbugienge
edit- Zeêuwse anwiezende vònaemwoôrden
m (bdhtV) | m (aors)/v/meêrvoud | o | |
---|---|---|---|
kortbie | |||
bievoegelijk | dezen (dizzen) | deze (dizze) | dit |
zelfstandig | d'n dezen (d'n dizzen) | de deze (de dizze) | ditte |
verre | |||
bievoegelijk | dien, dieën | die, dieë | dat |
zelfstandig | d'n dieën | de dieë | datte |
Vervoegienge
edit- voegwoôrd
Opmerkienge: de saementrekkienge da'k (dat ik) is aolgemeên.
Vertaeliengen
edit
|
Bronnen
edit- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
Etymologie
editOndujelijk; meschien van Burgerzeêuws laote, of van dat in de zin van Dat ik 't nie meêr 'ôre!
Omschrievienge
editdat
- laete (werkwoôrd)
Uutspraek
edit[dat]
Bronnen
edit- Ian E. Robertson (1989), "Berbice and Skepi Dutch" in: Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde 3-21 (DBNL)
Etymologie
editAs bie Zeêuws.
Omschrievienge
editdat
Uutspraek
edit[dɑt]
Verbugienge
editdies genitief, dien datief aollebei in versteênde uutdruksels
Etymologie
editVan Oudvries that, ziet vadder bie Zeêuws.
Omschrievienge
editdat
- dat (aolle beteikenissen)
Uutspraek
edit[dɒt ~ dɔt]
Dialectvarianten
editOpmerkienge: in deze dialecten oôrt dit woôrd nie wezenlijk anders uutgesproke as in 't Standaerdvries, mae meedat de spellienge 'ier fonetischer is, zie je toch verschil.