Wt/zea/dat

< Wt | zea
Wt > zea > dat

Zeêuws

edit

Etymologie

edit

Over Middelnederlands dat en Oudnederlands that van Oergermaons *þat. Vromme te leien op d'n Indo-Europese vònaemwoôrdswortel *to-, mee 't achtervoegsel -t wat-a in de Germaonse taelen vò onziejig staet.

Omschrievienge

edit

dat

  1. Anwiezend vònaemwoôrd onziejig vò varre weg.
    • Dat boek gae 'k nog leze.
  2. Bovestaende zelfstandig gebruukt, 'dat dienk dae' (ziet ok datte)
    • Dat è'k je al duzend keêr gezeid.
    • Da(t) leit noe al 'n weke op de taefel.
  3. Betrekkelijk vònaemwoôrd onziejig, dikkels mae nie altoos in combinatie mee -a of 'n ander partikel (ziet ok dat-a)
    • An 't advies dat 'n mien gegeve eit, è 'k nog noôit niks g'aod.
  4. Voegwoôrd vò d'indirecte rede
    • Ze zeide dat 'r 'eêl de weke gin mens was lansgewist.
    • Ik dienk dat iederêne die dat wou noe wè geprikt is.
  5. Inleiend voegwoôrd vò 'n biezin die as zinsdeêl oor gebruukt
    • ʼt Is mae goed dat 'n ok is in 't butenland komt.
  6. vò zovarre
    • Komt 'r vandaege nog wat op de tv? –Neênt, nie da'k wete...

Opmerkienge: in aolle beteikenissen kan dat toet da ore as t'r 'n medeklienker nae komt. Is de naekommende medeklienker 'n d-, dan klienkt 'r allêne 't [t]: dat doeë 'k 'dattoeëk'. De verbindienge da's ('dat is') is vreêd gewoon.

Uutspraek

edit

[dɑt]

Verbugienge

edit
Zeêuwse anwiezende vònaemwoôrden
m (bdhtV) m (aors)/v/meêrvoud o
kortbie
bievoegelijk dezen (dizzen) deze (dizze) dit
zelfstandig d'n dezen (d'n dizzen) de deze (de dizze) ditte
verre
bievoegelijk dien, dieën die, dieë dat
zelfstandig d'n dieën de dieë datte

Vervoegienge

edit
voegwoôrd
  • da (meêstentieds as t'r 'n medeklienker achter komt)
  • dan (as 't naekommende zinsdeêl meêrvoudig is)

Opmerkienge: de saementrekkienge da'k (dat ik) is aolgemeên.

Vertaeliengen

edit

Bronnen

edit


Etymologie

edit

Ondujelijk; meschien van Burgerzeêuws laote, of van dat in de zin van Dat ik 't nie meêr 'ôre!

Omschrievienge

edit

dat

Uutspraek

edit

[dat]

Bronnen

edit
  • Ian E. Robertson (1989), "Berbice and Skepi Dutch" in: Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde 3-21 (DBNL)

Etymologie

edit

As bie Zeêuws.

Omschrievienge

edit

dat

  • dat, datte (aolle beteikenissen)
    • ok as betrekkelijk vònaemwoôrd: dat, dat-a, dan

Uutspraek

edit

[dɑt]

Verbugienge

edit

dies genitief, dien datief aollebei in versteênde uutdruksels

Etymologie

edit

Van Oudvries that, ziet vadder bie Zeêuws.

Omschrievienge

edit

dat

  • dat (aolle beteikenissen)

Uutspraek

edit

[dɒt ~ dɔt]

Dialectvarianten

edit
  • dot Hindeloôpers
  • dòt Terschelliengs

Opmerkienge: in deze dialecten oôrt dit woôrd nie wezenlijk anders uutgesproke as in 't Standaerdvries, mae meedat de spellienge 'ier fonetischer is, zie je toch verschil.