Wt/zea/aor

Zeêuws

Etymologie

Van Middelnederlands aer, saementrekkienge van d'n Ingweoonse vurm ōther (Oudvries), die-a oôit in 'eêl 't westen moe 'ebbe over'eêst mae buten twuvel altoos neffens ander ei bestae. Van Oergermaons *andar; uutendelienge Oer-Indo-Europees *onteros, wat-a kan ore verklaerd uut de wortel *eno mee 't vergrôtende-trap-achtervoegsel *-teros. Beteikende oôrsproenkelijk allêne 'd'n aore van tweê', betwint at 'd'n aore van vee mee *allos weer uutgedrukt (zit nog in 't 'Oôg-'Ollandse elders).

Opmerkienge: 't uutdruksel aor over aor ei waerschienlijk 'n aore afkomste.

Omschrievienge

ander bievoegelijk naemwoôrd Goerees, Flakkees, Zeêuwse Eilanden; nie in 't Land van Axel en 't Land van Kezand, wè in 't Land-van-'Ulst

d'n aoren/d'aore/'t aore: 't lid van 'n koppel dat-a nog nie genoemd is en/of dat-at de spreker zelf nie is
- An d'aore kante moe je mae dienke: je bin d'r noe vanaf.
ʼn aoren, aore, aor: 'n lid van 'n groep dat-a nog nie genoemd is en/of dat-at de spreker zelf nie is
- Dat middel ei bie eur glad verkeêrd uutgewerkt, 'k gae 't noe nie op 'n aore koeë prebere!
volgende
D'n aoren dag kwam t'n wee en vroeg t'n of ik d'r a goed over naegedocht ao.
vorrige (as uut de context bliekt at 't beteikenisse 3 nie is)
- Zò a'k d'aore weke a zeide: ik ore gin vòzitter, wan daer è'k d'n tied nie vò.
zelfstandig naemwoôrd: 'n Persoôn die-a an beteikenisse 1 of 2 voldoet (ok aore(n))
- As 'n aor dat ok zeit, begin ik 't te glôven.
Land-van-Axels, Land-van-Kezands (kôren)aere
Land-van-Axels in 't uutdruksel aor over aor
verschillende vurmen van 't werkwoôrd aore(n)

Opmerkiengen:

In z'n onverboge bievoegelijke vurm is aor a zeldzaem g'ore, je gebruke d'r naebie altoos ander vò.
Tegen 'n bloedvat oort in Zeêuws-Vlaonderen noôit aor gezeid; dat is altoos aoder.

Uutspraek

[ɑːr], [ɒːr]

Verbugienge

aore, aoren

Afleiiengen

aors
mekaore

Aore vurmen

ander

Uutdruksels

Op 'n aor weze, bie 'n aor op bezoek of in kost en weunienge weze
Tegen joe gezeid en op 'n aor(e) gezwege, onder mekaore (in vertrouwen) gezeid
D'n eênen genees van de zaolf d'n aoren van de pot, m'è nie aollemaele baete bie 'tzelfde
Van 't aore endje, net 't omgekeêrde

Ontlêniengen in aore taelen

De vurm aor is nie uutgeleênd, de meêr burgerse vurm ander wè.

Vertaeliengen

't/'n nie-genoemd(e) lid

Afrikaons: ander
Araobisch: آخر (ʾāẖar) m, أخرى (ʾuẖrā) v
Berbice-Nederlands: andre, andri
Chinees (Mandarijn): 別的, 别的 (biéde); 其他的 (qítā de)
Duuts: anderer
Esperanto: alia
Frans: autre
Westerlauwers Vries: oar
'Ebreêuws: אַחֵר (acher)
Hindi: अन्य (anya) etc.
'Ollands: aor ('ier en dae in Zuud-'Olland, en in Volendam), ààr (Katwiekse spellienge daevan), aar (Noôrd-'Olland), ander (algemeên), ânder (Utrechtse variante daevan)
Iengels: other

Italiaons: altro
Japans: 他の (ほかの, hoka no), 別の (べつの, betsu no)
Latijn: alter (van tweê), alius (van drie of meêr)
Limburgs: anger, ander, aander (Mestrichts)
Middelnederlands: ander, aer
Nederlands: ander
Nedersaksisch/Platduuts: aander etc.
Oudgrieks: ἕτερος (heteros) (van tweê), ἄλλος (allos) (van drie of meêr)
Oudnederlands: andar
Portugees: outro
Russisch: друго́й (droegoj), ино́й (inoj)
Spaons: otro
Swahili: ingine
West-Vlaems: ander

Bronnen

Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 8, 43

Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'ander'

Oôst-Vlaems

Etymologie

Ziet bie aere.

Omschrievienge

aor v

(kôren)aere

Uutspraek

[ɒːr]

Verbugienge

aoren meêrvoud, aorken verkleinwoôrd

Bronnen

Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 8