Wt/zea/blad

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands blat en Oudnederlands *blat van Oergermaons *blada. Uutendelienge van d'n Oer-Indo-Europese wortel *bʰel-. Verwant mee Latijns folium, Oudgrieks φύλλον phullon en Tochaors A pält.

Omschrievienge

blad o

1. plat uutgroeisel an 'n plante
2. stik papier in dunne, uutgestrekte vurm
3. nog wat anders in zò'n vurm, in 't biezonder 't blad van 'n taefel
4. periodiek, papieren uutgaeve die daegelijks, wekelijks of maendelijks verschient, bevòbbeeld de krante of 't clubnieuws

Uutspraek

[blɑt]

Verbugienge

blaeren, blaoren meêrvoud; blaertje, blaeretje, blaortje, blaedje, blaodje, bladje verkleinwoord

Opmerkienge: meêrvoud blaejen, blaojen bestae bie beteikenisse 2 en vedder; nie zeker of dat eigen is of deu 'Oôg-'Ollandsen invloed komt.

Afleiienge

• blaere(n)

Saemenstelliengen

• bladzie

Uutdruksels

• Wat mee 'n blaedje vò z'n mond zeie, nie bekend wille stae as degenen dien 't gezeid ei

Ontlêniengen in aore taelen

• blaru Berbice-Nederlands
• blaaer, blaër, blā Neger'ollands
  • bla Maegdeneiland-Creooliengels
• blachi (blaadji) Papiaments
• blat Sranantongo

Vertaeliengen

uutgroeisel an planten

• Nie-taelgebonde: 🍃, 🍂
• Afrikaons: blaar
• Araobisch: وَرَقَة‎ (waraqa(h)) v
• Chinees (Mandarijn): 葉, 叶 (yè), 葉子, 叶子 (yèzi)
• Duuts: Blatt o
• Esperanto: folio
• Frans: feuille v
• Westerlauwers Vries: blêd o
  • Hindeloopers: blod
  • Terschelliengs: bled
  • Schiermonnikoôgs: blêd
• 'Ebreêuws: עָלֶה‎ (alé) m
• Hindi: पत्ता (pattā) m, पत्ती (pattī) v
• Iengels: leaf

• Italiaons: foglia v
• Japans: 葉 (は, ha), 葉っぱ (はっぱ, happa), 木の葉 (このは, konoha)
• Latijn: folium o
• Limburgs: blaad o
• Middelnederlands: blat o
• Nederlands: blad o
• Nedersaksisch/Platduuts: blad o
• Oudgrieks: φύλλον (phullon) o
• Portugees: folha v
• Russisch: лист (list) m
• Spaons: hoja v
• Swahili: jani kl. 5,6, msahafu kl. 3,4
• West-Vlaems: blad o

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 101-2

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'blad'

Nederlands

Etymologie

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

blad o

1. blad (aolle beteikenissen)

Uutspraek

[blɑt]

Verbugienge

meêrvoud

• bladeren, blaren (blaeren van 'n plante)
• bladen (aore beteikenissen)

verkleinwoôrd

• blaadje verkleinwoord

Opmerkienge: de meêrvoudsvurm blaren oor nie altoos as goed Nederlands g'accepteêrd.

Saemenstelliengen

ahornblad bladluis bladzijde dagblad

eikenblad espenblad herfstblad maandblad

roddelblad schutblad weekblad

Uutdruksels

• een onbeschreven blad, iemand van wien nog niks bekend is
• geen blad voor de mond nemen, zeie wat-a je dienkt
• in een goed blaadje (bij iemand) proberen te komen, d'r goed op wille stae bie iemand, zurge dat 'r eêntje goed over je dienkt
• in een goed blaadje staan (bij iemand), d'r goed op stae
• omslaan als een blad aan een boom, glad 'elemaele van mênienge verandere (of doeë asof)

Bronnen

• Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 65-6