Wt/zea/vader

Nederlands

Etymologie

Van Middelnederlands vader, ziet vedders bie vaer.

Omschrievienge

vader m

1. vaoder, vaer
2. 'vaoder', anspreekvurm vò 'n priester
3. (ouwejaers) bitje neêrkiekende anspreekvurm tussen mannen onderlieng
   • Vader, hoe lang heb jij met je arm in de hoogte gestaan en wat voor pak had je aan?
4. vòvaeder, voôrouwer
5. uutvinder of bedienker

Uutspraek

[ˈvaːdər], in Nederland ok [ˈvaːdəɹ], [ˈvaːdəʀ] enz.

Verbugienge

vaders meêrvoud, genitief, soms ok casus obliquus; vaderen ouwerwes meêrvoud

Uutdruksels

• geestelijk vader, bedienker, schepper (ziet bet. 5)
• het geloof der vaderen, 't orthodox- of bevindelijk-grifformeêrd gloôf
• Heilige Vader, de paus
• Hemelse Vader, God
• vader Cats, Jacob Cats
• Vader des Vaderlands, Wullem van Oranje
• vadertje Staat
• vadertje Tijd
• van vader op zoon, van vaoder op zeune, van geslacht op geslacht
• zo vader zo zoon

Varianten/verwante begrippen

• vaar
• papa

Afstammeliengen

• vader Afrikaons
• fader Ambonees-Maleis
• fadder Deens
• fader Javindo
• fadder Noors
• fader Westerlauwers Vries
• vaoder Zeêuws
  • fadir Berbice-Nederlands
  • vader, fādǝ Neger'ollands
• fadder Zweeds

Bronnen

• Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 885-6

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'vader'