Wt/zea/ete

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands eten en Oudnederlands eton van Oergermaons *etaną, meschien *ētaną. Van d'n Indo-Europese wortel h₁ed-, die in de meêste groepen productief is gewist.

Omschrievienge

ete(n)

• j'n eige voeje

Uutspraek

[ˈeɪtə]

Vervoegienge

infinitief	ete(n)
gerundium	te eten(e)
tegewoordigen tied	ik eet (ete)	oôns ete(n)
	jie eet (ete)	julder ete(n)
	'ie eet	'ulder ete(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie at	oôns, julder, 'ulder aete(n), atte(n)
gebieënde wieze	eet
onvoltoôid deêlwoôrd	etende
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)egete(n), g'ete(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

zelfstandig naemwoôrd

• eten
• eter

Uutdruksels

• Nie groôt van eten weze, nie vee ete
• G'et de boter van zeven stieren g'eten, j'ei 't verkloôt Land-van-'Ulsters
• Moe, wat ete me vandaege?
  • –Aopen mee krulstaerten! (Noord-Bevelands)
  • –Aopevloôien in mierekietje! (Bru)
  • –'Oepelstokken in aopevloôien! (Zunnemaere)
  • –Doave kolen mit stroap! (Tole-stad)
  • –Husseklusse mit biggebout! (Oôltjesplaete)
  • –Slik en steêntjes! (ʼEintjeszand, Wissekerke)
  • –Verkespwotjes mit 'angôren! (Acht'uzen)
  • –Vraegkousen en langôren (Walchers, Zuud-Bevelands; vee variaoties 'ierop)

Ontlêniengen in aore taelen

• jeet, jēt, jit, yet Neger'ollands
  • jet, jeet Maegdeneiland-Creooliengels

Ziet ok

• frete

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Afrikaons: eet
• Araobisch: أَكَلَ‎ (ʾakala)
• Chinees (Mandarijn): 吃 (chī), 食 (shí) (literair), 餔, 𫗦 (bū) (literair)
• Duuts: essen
• Frans: manger
• Westerlauwers Vries: ite
  • Schiermonnikoôgs: iite
• Hindi: खाना (khānā), लेना (lenā)
• Iengels: eat
• Japans: 食べる (たべる, taberu)
• Latijn: edere
• Limburgs: aete etc.

• Nederlands: eten
• Nedersaksisch/Platduuts: eten (West-Veluws, Kampen e.o., Drents, Stelliengwerfs, Oôst-Fries), eden (Greuniengs), eaten/aeten (Sallands: Zwolle, Deventer e.o.; Oôst-Veluws, West-Achter'oeks, Zuudwest-Drents, Nieuw-Schoonebeek), etten (Midden- en Oôst-Sallands, Twents, Achter'oeks, Oud-Schoonebeek, Duusland), jätten (Vriezenveen)
• Oudgrieks: ἔδω (edoo), ἐσθίω (esthioo), (ἔφαγον (ephagon))
• Portugees: comer
• Russisch: есть (jestʹ), пое́сть (pojéstʹ) / съесть (sʺjestʹ) imp.-perf. paer
• Spaons: comer
• Swahili: kula
• West-Vlaems: eten

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 228

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'eten'