Wt/zea/wind

< Wt‎ | zea
Wt > zea > wind

Zeêuws edit

Etymologie edit

Uut Middelnederlands wint en Oudnederlands wint/wind, over Oergermaons *windaz uutendelienge van Proto-Indogermaons *h₂ueh₁-nt-s. D'r bin cognaoten in de meêste taelgroepen, liekas Latijns ventus, Sanskriet वात vā́ta, Tochaors want/wänt (A), yente (B), Welsh gwynt, Oudprusisch wins, Russisch ве́тер véter, Hettitisch huwantas en misschien Albanees bundë.

Omschrievienge edit

wind m

  1. Meêstentieds natuurlijke verplaetsienge van de lucht
    • Moe me noe de zeê wel op, mee zukke wind?
  2. Rufte, bie de verteêrienge in de daermen vriegekomme gas wat-a deu 't gat nae buten oor gepest.
  3. Beêstenziekte, ok bekènd as blaere, oploôp of trommelzucht
  4. Asse om bv. touwe om te winden; ziet winde

Uutspraek edit

[ʋɪnt], [β˕ɪnt]

Verbugienge edit

meêrvoud winden, verkleinwoôrd windje, datief winde

Saemenstelliengen edit

Uutdruksels edit

  • De wind d'rvan beet è iets begriepe
  • De wind kwietraeke inslaepe
  • An de wind zette 'n boôt tege de wind in stiere
  • Da's an de wind da gae, kan mae net
  • An de wind bluve 'ange nie uut z'n woorden komme
  • Wind an z'n aesem è, gin lucht meê kriege
  • Iemand over de wind praete/praote, iemand mee praoten zò vèr kriege dat 'n meewerkt
  • Vò winde, mee vòspoed
  • ´n Meule op de wind zette, de wieken recht in de wind draoie
  • Meê wind as regen, vee gepraot, weinig in'oud
  • Dien ei vee wind an z'n gat 'angen Land-van-Axels, dieën sniet vreêd op
  • De wind wor begote Zuud-Bevelands, 't regent en noe waoit 't minder, ok: De wind gao z'n gat spoelen Land-van-Kezands
  • Eêst de regen en dan de wind, mikt da je gauw 'n 'aeven vindt, d'r kom daelijk sturm, zoekt mae gauw 'n 'aeven
  • ʻt Is aomae wind, an die joengen zò wild doeë, an kinders druk bin, kom d'r sturm op (oud volksgloôf)
  • ʼOe losser de wind, 'oe vaster weêr
  • At de wind op Margriete in 't noôrden staèt, bluuft 'n staè toe Sint-Jan (Kedamme), van 20 juli toet 29 augustus ku je dien wind verwachte
  • As de wind gaot slaepe bie 't zunnetje, is 't d'n aoren dag moôi weêr Goerees, ok As de wind gae legge in 't zunnetje... Flakkees
  • Lôpende wind, staonde weêr (Wostburg), as de sturm opkomt, is de zeêman nie vò d'n duuster tuus
  • Inlôpende wind en uutlôpende vrouwen bin nie te vertrouwen
  • Gao maor is 'n bitje stênen in de wind goôien Land-van-Kezands Land-van-Axels, gezeid a je vò iemand niks te doeën weet

Ontlêniengen in aore taelen edit

Vertaeliengen edit

Bronnen edit

  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1144-6
  • K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 245
  • Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'wind'