Wt/zea/kop

Zeêuws

Etymologie

Van Middelnederlands cop, uut Latijn cuppa 'koppe', drienkgerei. Oôrsproenkelijk dus as metafoôr; me meuge anneme dat 't woôrd vanous a ruug bedoeld was en pas laeter gewoner wier.

Omschrievienge

kop m

1. 'oôd van beêsten
2. 'oôd van mensen (ruug)
3. (metoniem) verstand
4. koppig'eid
5. vòkante van 'n munt, daerop dikkels 'n 'oôd staet
6. plaetje van 'n postzegel
7. afgeslaege bovenstik van 'n sukerbête
8. deêl van d'n akker dat-a nie bebouwd oôrt, vroeger omdan de paeren dae kêre mochte
9. poskop, gerecht van gepost vleisafval
10. knoppe van 'n blomme
11. bot deêl van 'n spelle
12. bovenste deêl van 'n afgeknotte wilge (kopwilge)
13. variant van koppe

Uutspraek

[kɔp ~ kʌp]

Verbugienge

koppen meêrvoud, kopje verkleinwoôrd

Afleiiengen

• koppe werkwoôrd
• koppig

Saemenstelliengen

kopboôm kopende kop'amme kopkegge kopmaete

koppote kopspelle kopstik kopstoel koptouwe

koptroenke kopveure kopwilge kopzwaer

Uutdruksels

• Mee z'n kop tussen de deure zitte, in grôte problemen zitte
• Ik mag 'n wè, mee z'n kop tussen de deure, ik mag 'm glad nie
• Nie suffen, de kop d'rvò
• wat over de kop kieke, wat nie opmerke wat-a je wè kan zieë (soms vanspres)
• Je kiek ze wè op de kop, mae nie in de k(r)op, je weet nie wat 'r in ze omgaet
• ’n Kop è, koppig weze
• D'r staet 'n kop op, die staet op z'n rechten
• Z'n kop uutwerke, uuttule, z'n zin doeë (tegen de wille van aoren)
• A z'n kop nie getuugt, doe je d'r niks mee, As t'n nie wil, begin je d'r niks mee
• ’n Goeie kop è, 'n goed verstand è
• kop-en-gat, kop-en-pent om en om (zò dan de biggen slaope)
• kop-in-teil, mee z'n 'oôd onder waeter
• kop-over-bol enz., 'oôpstoôps, in grôten 'aest
• kop of let, gezeid bie 't opgoôien van 'n munt
• op de koppen lôpe, leve op koppen (bet. 7, van beêsten gezeid)
• De melk smaek nae de koppen, eit de smaek van sukerbêten (meedan de loeën d'rop lôpe)

Ontlêniengen in aore taelen

• kōp, kop Neger'ollands
  • kop Maegdeneiland-Creooliengels
• kup Skepi

Vertaeliengen

Ziet bie 'oôd.

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 477-8

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'kop'

Oôst-Vlaems

Etymologie

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

kop m

• kop#Zeêuws (nie aolle beteikenissen, wè die van '’oôd')

Uutspraek

[kɔp]

Verbugienge

koppen, koppe meêrvoud, kopken, koptsje verkleinwoôrd

Uutdruksels

• È zit mee zène kop tussen zèn bieënen, 'ie zit bie de pakken neêr
• kop tegen kai, 'ard tegen 'ard

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 477

Afrikaons

Etymologie

Van Nederlands kop.

Omschrievienge

kop

1. kop, 'oôd
2. 'euveltje

Uutspraek

[kɔp]

Verbugienge

koppe meêrvoud, koppie verkleinwoôrd

Berbice-Nederlands

Etymologie

Ziet bie kopu.

Omschrievienge

kop

• variant van kopu

Opmerkienge: dit is de vurm die-a Robertson (1989) geeft. Deze vurm pas minder goed in de klanklêre van de taele en oôr deu Kouwenberg glad nie genoemd; meugelijk ei Robertson z'n eigen vergist.

Uutspraek

[kop]

Bronnen

• Ian E. Robertson (1989), "Berbice and Skepi Dutch" in: Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde 3-21 (DBNL)

Skepi

Etymologie

Van Zeêuws kôpe.

Omschrievienge

kop

• kôpe

Uutspraek

[kop]

Bronnen

• Ian E. Robertson (1989), "Berbice and Skepi Dutch" in: Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde 3-21 (DBNL)