Wt/zea/eên

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands een en Oudnederlands ēn/ein van Oergermaons *ainaz, uutendelienge van Oer-Indo-Europees *oinos, wat-a gezieë oort as 'n afleiienge van de wortel *e- 'ʼie'. Direct verband mee 't Latijnse ūnus 'eên', maer mee 't Griekse heis eit 't niks te maeken (wè mee οἴνη oinè 'eên op 'n dobbelsteên'). Ok nie verwant mee eêrder en eêste.

Omschrievienge

eên

1. 'n Ienkelde, 't eêste natuurlijke getal daer-a je mee begint te tellen
   • Sind 2004 is t'r nog maer eên kerke op 't durp.
   • Eên en eên is tweê.
2. 't Ciefer 1
   • Awast ei je aolles fout, dan krie je nog 'n eên vò de moeite.
3. Iemand
   • D'r staet 'r eên an de deure, komt is kieke!

Uutspraek

[ɪˑən]

Verbugienge

• êne telvurm (en nog meêr; ziet vedder daer)
• ênen m bie zelfstandig gebruuk (ziet daer en onder eêne)
• 'n of een afgeleide vurm die as lidwoord dient

Uutdruksels

• Op eên(e)

Dialectvarianten

• jin(ne) Ach'uzen, Land-van-Axels

Aore spelliengen

• êên Woordenboek der Zeeuwse Dialecten

Ontlêniengen in aore taelen

• en Berbice-Nederlands
• een, en Neger'ollands
• en Skepi
• ein Sranantongo
• ein me Tiriyó

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Araobisch: وَاحِد‎ (wāḥid)
• Berbice-Nederlands: en
• Braebants: eên, jin, ien etc.
• Chinees (Mandarijn): 一, 壹 (yī)
• Duuts: eins (telvurm), ein (bievoegelijk)
• Frans: un
• Westerlauwers Vries: ien
• Hindi: एक (ek) इक (ik)
• 'Ollands: een, eên, ien (West-Fries)
• Iengels: one
• Japans: 一 (いち, ichi)
• Latijn: ūnus
• Limburgs: ein (oôstelijk), een (westelijk en zuudoôstelijk), ieën (westelijk en glad in 't noorden)

• Nederlands: één
• Nedersaksisch/Platduuts: ien (Urkers, Veluws, Sallands, Drents), een (Twents, Achter'oeks, in Duutsland), ain (Greuniengs)
• Oôst-Vlaems: ieën, ien (Gents)
• Oudgrieks: εἷς (heis)
• Portugees: um
• Russisch: оди́н (odín)
• Spaons: uno
• Skepi: en
• Swahili: moja
• Stasvries en verwanten: ien, een
• West-Vlaems: êen
• Zweeds: en g, ett o

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 211-2

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'een'