Wt/zea/glad

Zeêuws

Etymologie

Middelnederlands glat, uut Oergermaons *gladaz, van Proto-Indogermaons *ǵʰlh₂dʰ; verwant mee Latijns glaber, Litouws glodus, Oerslaovisch *gladū. De beteêkenisse 'eêlemaele' kom van 'n tussenstap 'zonder moeite', 'in eên keêr deu'.

Omschrievienge

glad bievoegelijk naemwoôrd

1. Mee weinig obstaokels, bobbels en oneffen'eden
   • Geschaefd 'out is glad
2. Geschikt vò te glieën, ok mee gevaer vò uutglieën
   • Past op, 'k è juust gedwele, de vloer is nog glad!
3. Sliemachtig
   • De schobben van 'n aele bin glad.
4. (figuurlijk, van mènsen gezeid) Verraederlijk, verleidelijk, mee vee mooie praotjes
   • Ik moete 'm nie, 't is zò'n gladden
5. Vlot in de bênen
   • Vò 'n tachtigjaerigen is t'n toch nog glad!
6. biewoord Êlemaele, 'êlegaere, al'eêl; dikkels mae nie altoos in ontkenniengen.
   • Bin je noe toch glad van je verstand!
   • D'r is glad gin licht in die schure, ik kan zò toch niks zieë!

Gebruuk

De biewoordelijke betekenis kom dikkels vò in 't 'Ollands van Zeêuwen.

Uutspraek

[ɣ˕lɑt], [ɦlɑt]

Verbugiengen

• gladde, gladden
• glads partitieve genitief

trappen van vergeliekienge

• gladder, gladst

Uutdruksels

• Zò glad as 'n paelienk, vreêd glad (gezeid van mensen, bet. 4)

Ontlêniengen in aore taelen

• glat Neger'ollands
• glati Berbice-Nederlands
• grati Sranantongo

Vertaeliengen

zonder vee weerstand

• Araobisch: نَاعِم‎ (nāʿim)
• Berbice-Nederlands: glati
• Chinees (Mandarijn): 平滑 (pínghuá)
• Duuts: glatt
• Frans: lisse
• Westerlauwers Vries: glêd
• Hindi: चिकना (ciknā)
• Iengels: smooth
• Japans: 滑らかな (なめらかな, nameraka na)
• Latijn: glaber

• Limburgs: glad
• Nederlands: glad
• Nedersaksisch/Platduuts: glad
• Oudgrieks: λεῖος (leios), λισσός (lissos)
• Portugees: liso
• Russisch: гла́дкий (gládkij)
• Spaons: liso
• Swahili: laini
• West-Vlaems: glad

'eêlemaele

• Araobisch: تَمَامًا‎ (tamāman)
• Braebants: 'eêlemaol, jil (Markiezaots), hil (Meierijs)
• Chinees (Mandarijn): 十分 (shífēn)
• Duuts: ganz, gar (in ontkenniengen)
• Frans: complètement, ... du tout (in ontkenniengen)
• Westerlauwers Vries: hielendal, alhiel
• Hindi: बिलकुल (bilkul)
• Iengels: completely, totally, at all (in ontkenniengen)
• Japans: 全く (まったく, mattaku)
• Latijn: tote; glad nie: haud

• Limburgs: gans, gaaroet (in ontkenniengen)
• Nederlands: helemaal
• Nedersaksisch/Platduuts: ageels, geels, elemaole (Urkers), hailemaol (Greuniengs)
• Oudgrieks: πάντως (pantoos)
• Portugees: totalmente
• Russisch: совсе́м (sovs'ém)
• Spaons: completamente
• West-Vlaems: 'êel

Bronnen

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 112

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'glad'