Wt/zea/zitte

< Wt | zea
Wt > zea > zitte

Zeêuws

edit

Etymologie

edit

Over Middelnederlands enOudnederlands sitten van Oergermaons *sitan/sitjan/setjan. Ziet vò de kwestie van sterke of zwakke vurmen bie ligge. Net as dit woôrd ei ok zitte 'n causatief (zette). Uutendelienge van d'n Indo-Europese wortel *sed- en zòdoende ok verwant mee 't Latijnse sedēre (ok 'zitte').

Omschrievienge

edit

zitte werkwoôrd

  1. (van mensen en aore tweêvoeters) mee gebogen 'eupen, rustende op de billen, opgesteld weze
  2. uut gaende of staenden toestand zitte gae
    • Moe je nie zitte?
  3. (van mensen, beêsten aol wat z'n eige bewege kan) z'n eige op 'n veranderlijke plekke bevinde
    • Wae zit die vaoder van joe noe wee?
  4. 'n gevangenisstraffe uutdiene
    • Die boete kan 'k nie betaele, 'k gae wè zitte.
  5. (van 'n tegenslag, opmerkienge, klap enz.) ankomme, gevoeld ore
    • Zò, die zat!; ok Dieën eit 't zitte!
  6. meêr in 't gemeên: z'n eigen in 't teostand bevinde, in vee uutdruksels (ziet onder)

Uutspraek

edit

[ˈzɪtə]

Vervoegienge

edit
infinitiefzitte(n)
gerundiumte zitten(e)
tegewoordigen tiedik zit(te)oôns zitte(n)
jie zit (zitte)julder zitte(n)
'ie zit'ulder zitte(n)
flejen tiedik, jie, 'ie zat, zeetoôns, julder, 'ulder zaete(n), zoate(n), zatte(n)
gebieënde wiezezit
onvoltoôid deêlwoôrdzittende
voltoôid deêlwoôrdei (g)ezete(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Saemenstelliengen

edit

Uutdruksels

edit
  • ʼIe eit 'r 't voe litte zitte (Zuud-Bevelands)
    1. ʼie eit 't opgegeve
    2. ʼie is doôdgegae
  • Z'ebbe zitte, Ze zittende è vee geld è
  • D'r goed bie zitte, 'tzelfde
  • Gezet zitte, 'tzelfde (ok: z'n zaeken vò mekaore è)
  • ʼIe eit 't zitte
    1. 'ie is zat
    2. 'ie is kwaed
    3. 'ie is vreêd groôs
    4. 't doet 'm niks (mee de biegedochte dat dat wè zou moete)
  • Dat zit nog, da's nog glad nie zeker
  • Je zit 'r nie in, je kan d'r toch niks an doeë
  • Onder d'appels zitten, bogere, fruit uut de bogerd stele
  • ʼk È 't 'r nie op zitte, 'k moete dae niks van 'ebbe; soms ok positief:
  • ʼie eit 't 'r nogal op zitte 'oôr!
  • Z'ei 't verre zitten, ze leit op sturven Sluus

Dialectvarianten

edit
  • zitten in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland

Ontlêniengen in aore taelen

edit

Vertaeliengen

edit

Bronnen

edit
  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1190
  • K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 253
  • Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'zitten'

Etymologie

edit

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

edit

zitte werkwoôrd

  1. zitte aolgemeên
  2. zette in de regio Venlo-Roermond-Echt

Uutspraek

edit

[ˈzɪ¹tə], [ˈzɪ¹te]

Vervoegienge

edit

[1]

zitte (Mestrichts)
tegewoôrdigen tiediech zitveer zitte
diech zitsgeer zit
heer, zij, het zitzij zitte
flejen tiediech zao.tveer zao.te
diech zao.tsgeer zao.t
heer, zij, het zao.tzij zao.te
gebieënde wiezezitzit
voltoôid deêlwoôrdheet geze.te
onvoltoôid deêlwoôrdzittend
gerundiumzittentere
zitte(n) (Montforts)
tegewoôrdigen tiedich zitveer zitte(n)
doe zitsgeer zitj
hae, het, det zitjzie zitte(n)
flejen tiedich zaatveer zote(n)
doe zaatsgeer zootj
hae, het, det zaatzie zote(n)
conjunctiefich zootveer zote(n)
doe zootsgeer zootj
hae, het, det zootzie zote(n)
gebieënde wiezezitzitj
voltoôid deêlwoôrdhaet gezaete(n)
onvoltoôid deêlwoôrdzittendj
participiumgezitte(n)

[2]

zitte(n) (Montforts)
tegewoôrdigen tiedich zitveer zitte(n)
doe zitsgeer zitj
hae, het, det zitjzie zitte(n)
flejen tiedich zatveer zatte(n)
doe zatsgeer zatj
hae, het, det zatzie zatte(n)
gebieënde wiezezitzitj
voltoôid deêlwoôrdhaet gezatj
onvoltoôid deêlwoôrdzittendj
participiumgezitte(n)

Varianten

edit

[2]

  • zètte (wied en zied gebruukt)

Bronnen

edit
  • Dr. P. Bakkes, Mofers Waordebook. Stichting Mofers Waordebook, Montfort, 2007: blz. 418
  • Pol Brounts e.a. (red.), De Nuie Mestreechsen Dictionair. Veldeke-Krink Mestreech, Mestricht, 2004: blz. 321, 44