Zeêuws edit
Etymologie edit
Over Middelnederlands voet en Oudnederlands fuot van Oergermaons *fōts. Uutendelienge van Oer-Indo-Europees *pōd-s. In de verboge vurmen ao dat woord de nie-ablautende stam *ped-, mae vee dochtertaelen, ok 't Germaons, è ofwel d'n o-vurm, ofwè d'n e-vurm in aolle naemvaollen.
Omschrievienge edit
voet m
- Onderste deêl van 't beên, daerat 'n mens op staet en mee gaet
- Ouwe liengtemaet, 'n bitje meêr as 30 cm
- 'n led, 'n kwart van 'n geslachte keu (mee de poôt t'r nog an)
- anzet, begin (in verschillende uutdruksels)
Uutspraek edit
[vu(ː)t]
Verbugienge edit
voeten meêrvoud, voetje verkleinwoôrd, voete datief
Saemenstelliengen en afleiiengen edit
Uutdruksels edit
- te voete, gaende, lôpende
- ʼn Ziekte komt te paerde en gaet te voete, j'eit 't ineêns en 't gae mae bitje bie bitje weg
- Nie uut de voete(n) kunne, slecht kunne lôpe
- Ergest nie mee uut de voete(n) kunne, ergest nie mee kunne omgae, d'r gin raed mee wete
- Zurge da je mee je voeten van 't ies bint, maeke da je weg bint vò da je 't d'r echt moeilijk mee kriegt
- Mee loôie voetjes, mee tegenzin
- ʼn jantje-stoôt-je-voetjes-nie, eên die altoos (te) verzichtig is
- Iemand 'n voetje geve, zurge da je van 'm afkomt
- Onder de voet(e) lôpe, overmeêstere
- ʼIe is onder de voet(e) gelôpe, ok: 'ie is t'r min an toe
- Van de voet op: van 't begin af
- An de voet van d'n berg, op de plekke daerat de berg begint
- Vò de voet (weg) werke, achter mekaore deuwerke en gewoôn mae beginne mee wat 't kortste bie leit
- Op handen in voeten, langzaem Goerees, Flakkees, ok: handjes-voetjes
Synoniemen edit
- poôt (ruug)
Aore spelliengen edit
voeːt Woordenboek der Zeeuwse Dialecten
Ontlêniengen in aore taelen edit
- voet, voeti, fut, futu, vut Neger'ollands
- voet Maegdeneiland-Creooliengels
- fut Skepi
- futu Sranantongo (onzeker, ontlênienge uut 't Iengels liek waerschienlijker)
- foetoe Aucaons
Vertaeliengen edit
Vertaeliengen
|
|
Bronnen edit
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), [1082-3 Uitleenwoordenbank] bie 't trefwoôrd '{{{2}}}'
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd '{{{2}}}'
Etymologie edit
Ziet bie Zeêuws.
Omschrievienge edit
voet m
- voet (aolle beteikenissen)
Uutspraek edit
[vut], in Belgen ok [vuːt]
Verbugienge edit
voeten meêrvoud, voetje verkleinwoôrd
Saemenstelliengen edit
- klompvoet
- paardenvoet
- platvoet
- stinkvoet
- varusvoet
- versvoet
- voetbal
- voetenbank
- voetfetisj
- voetschimmel
- voetzool
Uutdruksels edit
Ziet ok bie been, gras, grond, hand, keizer, poot, reus, wereld en ziekte.
- aan iemands voeten liggen, eên anbidde
- dat heeft heel wat voeten in de aarde, dae moe nog vee vò gebeure
- dat is hem ten voeten uit, dat teikent 'm precies
- een wit voetje halen, 'n goeie beurte bie iemand maeke
- ergens een voet tussen de deur krijgen, ergest invloed kriege
- ergens voet aan de grond krijgen, ong. 'tzelfde
- geen voet buiten de deur zetten, altoos in d'n 'uze blieve
- iemand iets voor de voeten werpen, wat verwiete
- iemand/iets op de voet volgen, aolles volgens wat 'n doet / wat 'rmee gebeurt
- iemand op vrije voeten stellen, uut de gevangenisse laete
- iemand voor de voeten lopen
- iets met voeten treden, wat glad negêre
- met iemands voeten spelen, de zot mee iemand 'ouwe
- onder de voet gelopen worden, overlôpe ore
- op de oude voet verder gaan, deugae zòas 't a goeng
- op gelijke voet, as glieken
- op gespannen voet staan met iemand, gin goeie band è
- op grote voet leven, diere leve
- op staande voet, onmiddellijk
- op voet van oorlog staan
- (niet) uit de voeten kunnen met iets, (nie) wete 'oe a je ergest mee omgaet
- voet bij stuk houden, vast'ouwe an z'n principes
- voetje voor voetje, mee muzepasjes
- zich uit de voeten maken, wegweze
Ontlêniengen en afstammeliengen edit
Ziet ok bie Zeêuws.
- voet Afrikaons
- voet Deens
- фут (foet) Russisch (mae ziet foot (Iengels))
Bronnen edit
- Hans de Groot c.s. (red.), Idioomwoordenboek. Verklaringen en herkomst van uitdrukkingen en gezegden. Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, 1999: p. 928-32
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'voet'