Wt/zea/dulve

< Wt | zea
Wt > zea > dulve

Zeêuws

edit
 
'n Dulve.

Etymologie

edit

Van 't werkwoôrd delve; in 't Middelnederlands as delve, dilve bekend. Verwant mee Delft (dienkt ok an de Langen Delft in Middelburg).

Omschrievienge

edit

dulve v Walchers, westelijk Zuud-Bevelands, Noord-Bevelands, Schouwen-Duvelands

  • gedolve waeter, in 't gemeên tussen 'n grippe en 'n waetergank in, dat-a dient vò d'n afvoer van waeter op kleiakkers, as grenze tussen d'n êne en d'n aoren akker en in veengebied ok om 't land nat t'ouwen.
    1. Walchers: allêne 't onbevaerbaere waeterkenaoltje lanst 'n akker, noôit d'rin
    2. Schouwen-Duvelands, Zuud-Bevelands: 'n waeterkenaoltje in of lanst 'n akker, grôter as 'n grippe/gruppe
    3. Noord-Bevelands: ielk waeterkenaoltje kleinder as 'n waetergank
    4. Land-van-Kezands (zelden): 'n grippe, 't kleinste van aolle afvoergeutjes (dikkelder reê genoemd)
Zeêuwse naemen vò waeterlôpen in polders (van klein nae groôt)
Goereês: grippe, kaebelgrippe, poldersloôt, wegtsloôt, toedracht, waeterienge
Flakkees: grippe, scheisloôt, kaevelsloôt, poldersloôt, toedracht, waeterienge (kreek)
Schouwen-Duvelands: schaemel, grippe, binnedulve, peildulve, waetergank, vaert
Toôls in Fluplands: grippe, 'oôdgrippe, dulf/sloôt, waetergang
Noôrd-Bevelands: reêdulve, 'oôddulve, scheidulve, waetergank
Walchers: grippe, reê, dulve, sprienk(e), waetergank
Zuud-Bevelands: gruppe, middeldulve, schei- (scheê-)dulve, 'oôddulve (grôte dulve), waèter- (witter-)gank (kille, sprienk), leidige (leidienge)
Land-van-Axels: reêdulf, scheidulf, waotergank
Land-van-Kezands: reê (dulf/dulve), 'oôfdreê, slôte, waotergank/leidienge (aore/krêke)
Land-van-'Ulsters: grip, dulf, sloôt
ziet ok: mête, pottebuze

Uutspraek

edit

[ˈdɞləvə]

Verbugienge

edit

dulven meêrvoud, dulfje verkleinwoôrd

Saemenstelliengen

edit

Uutdruksels

edit
  • Van de kant in de dulve, van kwaed toet erger
  • Z'is verdroenke in 'n drôgen dulf, z'is ongepland zwanger gerocht (en moe trouwe)
  • In gin tweê dulven tegliek lôpe, gin gekke of gevaerlijke diengen doeë; soms mee biegedachte van leêg'eid of overgrôte verzichtig'eid
  • Loôp mae nie in de dulve, spottend gezeid tegen iemand die-a mee z'n goed loôp te proenken
  • ʼn Dulve zonder boom:
    1. (eigenlijk) 'n dulve mee 'n onvaste boom (gin kleigrond)
    2. iemand die-a vees te vee uutgeeft
    3. iemand die-a nie uutgegete raekt

Varianten

edit

Synoniemen

edit

Aore spelliengen

edit

Vertaeliengen

edit

Bronnen

edit
  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 203-5
  • K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 93
  • Dr. Frans Debrabandere (red.), Zeeuws etymologisch woordenboek. De herkomst van de Zeeuwse woorden. Uutgeverie Atlas, Amsterdam/Antwerpen, 2007: blz. 92