Wt/zea/slot

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands slot en Oudnederlands slot van Oergermaons *sluta. Verwant mee slute.

Omschrievienge

slot o

1. smeêdwerk om 'n deure, 'n kettik of wat aors af te sluten, bediend deu 'n sloter
   1. (in de dracht): 't sierlijke slot an 'n kettienk
2. ende van 'n ver'ael, 'n reize of wat anders abstracts dat-a z'n eigen in d'n tied uutstrekt
3. ende van 'n riddenantie, bevattende de gevolgtrekkienge
4. kasteêl (in Zeêland nie zò gebrukelijk)

Uutspraek

[slʌt]

Verbugienge

sloten meêrvoud, slotje verkleinwoôrd

Saemenstelliengen

• slotmes

Uutdruksels

• op slot, an 't ende
• op slot van zaeken, aolles bie mekaore bezien

Ontlêniengen in aore taelen

• sroto (slotto) Sranantongo
  • söoto Saramaccaons

Vertaeliengen

afsluutsmiswerk

• Araobisch: قُفْل‎ (qufl) m
• Chinees (Mandarijn): 鎖/锁 (suǒ), 鎖子/锁子 (suǒzi)
• Duuts: Schloß o
• Frans: verrou v, cadenas m
• Hindi: ताला (tālā) m
• Iengels: lock
• Japans: 錠前 (じょうまえ, jōmae), 錠 (じょう, jō)
• Latijn: claustra o meêrvoud

• Limburgs: sjloot, sloot, slaot o
• Nederlands: slot o
• Portugees: fechadura v, caderado m
• Russisch: замо́к (zamók) Template:Wt/zea/M, запо́р (zapór) Template:Wt/zea/M, затво́р (zatvór) Template:Wt/zea/M
• Spaons: cerradura v, chapa v
• Swahili: kufuli, kifuli kl. 9, 10
• Westerlauwers Vries: slot o

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 882

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'slot'

Oudnederlands

Etymologie

slot

Ziet bie Zeêuws.

dulve

Van *slūtan, mee de gedachte dat 'n slōt 'n landje afsluut.

Opmerkienge: slot mee korte o is allêne in de vurm sclot gevonde.

Omschrievienge

slot o

• slot

slōt v

• dulve, sloôt

Uutspraek

/slot/

/sloːt/

Verbugienge

slot

nv.	ienkelvoud	meêrvoud
nom.	slot	slot, slota
gen.	slotes	sloto
dat.	slote	sloton
acc.	slot	slot, slota

dulve

nv.	ienkelvoud	meêrvoud
nom.	slōt	slōti, slōte
gen.	slōte	slōto
dat.	slōte	slōton
acc.	slōt	slōti, slōte

Opmerkienge: genitieven op -is bin opgeteikend, maer allêne in Latijnse context. Op grond van dat 't 'n vrouwelijk woôrd was, dienke me de verbugienge zò en niet anders te reconstruêren.

Varianten

slot

• sclot

dulve

• sclōt
• sclaut

Opmerkiengen: varianten mee 'n ā komme vee vò, mae die bin Oudvries van oôrsproenk (slāt > sleat). Dit vaolt daeruut te verklaeren dan de meêste plekken mee dulven in 't vanous Vriestaelige 'Olland laege.

Afstammeliengen

slot

• slot Middelnederlands
  • slot Nederlands
  • slot Zeêuws
  • sjloot (enz.) Limburgs

dulve

• sloet, slote Middelnederlands
  • slôôt Braebants
  • slôôt 'Ollands
    • sloot Nederlands
  • sloôt, slwot, slôte Zeêuws

Bron

• Oudnederlands Woordenboek
• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank