Wt/zea/delve

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands delven van Oergermaons *delbaną. Verwant mee Litouws delba 'breekiezder', Oudpruisisch dalptan 'werktuug' en Russisch долбить dolbitʼ 'beitele', 'uut'olle'. Gemêne wortel zou *dʰelbʰ- moete weze, mae deu de beperkte verspreiienge vaol te dienken an 'n substraotwoôrd.

Omschrievienge

delve

1. graeve, d'aerde mee werktugen wegspitte of -scheppe
2. ondergronds gewas (meê, peeën aerepels, juun enz.) oeste
3. zelfstandig naemwoôrd v 't delven; in uutdruksels soms ok de dulve

Opmerkienge: 'n pit en 'n dulve ore meêsta gedolve, mae 'n graf oor naebie altoos gegraeve.

Uutspraek

[ˈdælᵊvə]

Vervoegienge

infinitief	delve(n)
gerundium	te delven(e)
tegewoordigen tied	ik delf (delve)	oôns delve(n)
	jie delf(t) (delve)	julder delve(n)
	'ie delf(t)	'ulder delve(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie dolf	oôns, julder, 'ulder dolve(n)
gebieënde wieze	delf(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	delvende
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)edolve(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Substantivêrienge

• delve (ziet bove)
• delver
• dulve

Saemenstelliengen en afleiiengen

• diekdelver
• Lange en Korte Delft
• meêdelver

Uutdruksels

• Je moe toch nie gae delve, j'ei toch gin grôten 'aest?
• Dae ku j'op delve, da's flienk eten
• Rôven en delven betaelt z'n zelven, dulven maeken en biewerken betael z'n eigen direct uut
• t'n 'alven delve, in de midden van de dulve

Dialectvarianten

• delven in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland

Vertaeliengen

Ziet ok bie graeve.

Vertaeliengen

• Afrikaons: grawe, spit, delf
• Araobisch: حَفَرَ‎ (ḥafara)
• Chinees (Mandarijn): 挖 (wā), 挖掘 (wājué), 掘 (jué)
• Duuts: graben
• Frans: creuser
• Westerlauwers Vries: dolle, grave
  • Hindeloopers: dolle, graive
  • Terschelliengs: dille; grêve, grave
  • Schiermonnikoôgs: dolve, graive
• 'Ebreêuws: חפר‎ (chafár)
• Hindi: खोदना (khodnā)
• 'Ollands: graeve, grave, graove
• Iengels: dig

• Italiaons: scavare
• Japans: 掘る (ほる, horu)
• Latijn: fodere, cavāre
• Limburgs: grave (oôstelijk), graove (westelijk)
• Nederlands: graven
• Nedersaksisch/Platduuts: graven, graoven
• Oudgrieks: σκάπτω (skaptoo), ὀρύσσω (orussoo)
• Portugees: cavar, escavar
• Russisch: копа́ть (kopátʹ), копну́ть (kopnoét') imp.-perf. paer
• Spaons: excavar, cavar
• Swahili: kuchimba
• West-Vlaems: graoven

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 163

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank