Zeêuws edit
Etymologie edit
Van Middelnederlands, greppe, grippe. D'r mag ore angenome dat de vurm *gruppe ok a in de middeleêuwen bestaen eit en misschien zelfs d'ouste is; greppe/grippe is dan 'n ontrondienge. Kom van Middelnederlands gropen 'uutgraeve', uutendelienge van Oergermaons *graupaną en verwant mee graeve.
Omschrievienge edit
grippe
- zelfstandig naemwoôrd v ondiep gedolve geultje vò d'afwaeterienge op weitjes en akkers, meêsta 't begin van 't (vroeger) afwaeteriengssysteem.
- werkwoôrd grippele, grippen delve
Opmerkienge: op kleigrond, zòas in Zeêland en op Goereê-Overflakkee, bin grippen deu de komst van pottebuzen overbôjig gerocht. Op veengrond, zòas in grôte dêlen van 'Olland, zie je ze nog wè.
Zeêuwse naemen vò waeterlôpen in polders (van klein nae groôt) |
Goereês: grippe, kaebelgrippe, poldersloôt, wegtsloôt, toedracht, waeterienge |
Flakkees: grippe, scheisloôt, kaevelsloôt, poldersloôt, toedracht, waeterienge (kreek) |
Schouwen-Duvelands: schaemel, grippe, binnedulve, peildulve, waetergank, vaert |
Toôls in Fluplands: grippe, 'oôdgrippe, dulf/sloôt, waetergang |
Noôrd-Bevelands: reêdulve, 'oôddulve, scheidulve, waetergank |
Walchers: grippe, reê, dulve, sprienk(e), waetergank |
Zuud-Bevelands: gruppe, middeldulve, schei- (scheê-)dulve, 'oôddulve (grôte dulve), waèter- (witter-)gank (kille, sprienk), leidige (leidienge) |
Land-van-Axels: reêdulf, scheidulf, waotergank |
Land-van-Kezands: reê (dulf/dulve), 'oôfdreê, slôte, waotergank/leidienge (aore/krêke) |
Land-van-'Ulsters: grip, dulf, sloôt |
ziet ok: mête, pottebuze |
Uutspraek edit
[ˈɣrɪpə ~ ˈɦrɪpə]
Verbugienge edit
grippen meêrvoud, gripje verkleinwoôrd
- Afleiiengen
- grippe werkwoôrd
- grippele
Vervoegienge edit
infinitief | grippe(n) | |
gerundium | te grippen(e) | |
tegewoordigen tied | ik grip(pe) | oôns grippe(n) |
jie grip(t) (grippe) | julder grippe(n) | |
'ie grip(t) | 'ulder grippe(n) | |
flejen tied | ik, jie, 'ie gripte(n), grippe(n)de | oôns, julder, 'ulder gripte(n), grippe(n)de |
gebieënde wieze | gript | |
onvoltoôid deêlwoôrd | grippende | |
voltoôid deêlwoôrd | ei (g)egript | |
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. |
Saemenstelliengen edit
Varianten edit
- zelfstandig naemwoôrd
- grip Acht'uzen
- gruppe Zuud-Bevelands
- gruppel Zuud-Bevelands (zelden)
- werkwoôrd
- grippen Zeêuws-Vlaonderen
- gruppe, gruppen Zuud-Bevelands
Synoniemen edit
- zelfstandig naemwoôrd
- schaemel Schouwen-Duvelands (ziet 't artikel)
- reêdulve Noord-Bevelands, reêdulf Land-van-Axels
- reê Land-van-Kezands
- dulf, dulve Land-van-Kezands (zelden)
- werkwoôrd
Aore spelliengen edit
- hrippe (gin standaerdspellienge)
Vertaeliengen edit
zelfstandig naemwoôrd
|
|
werkwoôrd
|
Bronnen edit
- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 203-5, 294
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank