बारा जिल्ला नेपालला नारायणी अञ्चलल परिने तोबो जिल्ला सा। आओ जिल्ला नेपालए मध्यमाञ्चल विकास क्षेत्र, नारायणी अञ्चलए दक्षिणी तराई क्षेत्रल अवस्थित जिल्ला सा|आआे जिल्लाए पूर्वडे रौतहट, पश्चिमडे पर्सा, उत्तरडे मकवानपुर सन दक्षीणडे भारतए बिहार राज्य परि। बारा जिल्लाए सदरमुकाम कलैया सा। बाराल प्रसिद्ध गढीमाईए मन्दिर ले, जो कलैयाङाई करिब ७ किलोमिटर पूर्वडे परि।
जिल्लाए नामाकरण edit
आआे जिल्लाए उत्तर पूर्वी भागल कुनै जमानाल गढी गौडा (बारा गढीमाई) सन गोश्वाराए रूपल रहिउ बारागढी गार्ने पोए मीनङाई आआे जिल्लाए मीन बारा रहिने बाआे सा गार्ने पाङ ले।
ऐतिहसिक पृष्ठभुमि edit
नेपालए इतिहासल घटिउ खास जैडे न्हेबोलो महत्वपूर्ण घटनाराई साथल बारा जिल्लाए मीन जोडिसिडे हुने डोआे दैसिसि।
- (१) मल्लकालिन डोयराज्यए राजधानी सिम्रौनगढ बारा जिल्लाल परि।
- (२) निरंकुश जहाँनिया राणशासनए सुत्रधार जंगबहादुर राणा बाराला पत्थरहट्टील ला ए शिकार रैसिने हुकाइ षडयन्त्रवश सैसिडे लेआे। आल राणाकालीन प्रसिद्ध दरबारर रहिडे लेर। जो मध्ये कवहीगोठए सुवर्ण शमसेर जबराए दरबार,कलैया स्थित दिप बिक्रम शाहए दरबार,भिस्वाए दरबार,आदि रहिडे लेर। आआे जिल्लाल विभिन्न घेआे-घेआे मन्दिरर रहिडे लेर।
भौगोलिक अवस्थिति edit
- अक्षांश: २६.५१" ङाई २७.२" उत्तरसम्म
- देशान्तर: ८४.५१" ङाई ८५.१६" पूर्वसम्म
- सिमाना: पूर्व रौतहट जिल्ला, पश्चिम पर्सा, उत्तर मकवानपुर जिल्ला, दक्षिण: भारतला विहार राज्यए पूर्वी चम्पारण जिल्ला
- पारेभन्दा झेनो पो: समुद्र सतहङाइ ९१५ मिटर
- पारेभन्दा धेमो पो : समुद्र सतहङाई १५२ मिटर
- क्षेत्रफल: १,१९० वर्ग किलोमिटर (१२९५६३ हेक्टर)
- बतास री: उष्ण
भौगोलिक बनौट edit
भौगोलिक बनौटए हिसाबल बारा जिल्लालाई न्हे भागल भाग लाइसिउ ले नोर सा:-
शिवालिक क्षेत्र चुरे पहाड edit
समुद्र सतहङाई ११२ मिटरङाइ ९२० मिटरसम्मला झेनोल परिने आआे क्षेत्रए जिल्लाला कुल भू-भागए १७४६० हे १३.४८% जमीन ओगटिडे नैआे। जोमध्ये ८.३२% जमीन याज खेतीयोग्य ले। ०.५५% गाैचरण सन ५.७६% अन्य भू-भाग ले भने आआे क्षेत्रए अरु बाँकी ८५.३७ भू-भागल जङ्गल रहिडे ले। आआे प्रदेशल बारा जिल्लाए उत्तरडे अमलेखगंज, रतनपुरी, निजगढ सन भरतगंज सिङगोल जैडे चारवटा गाविसराई केही उत्तरी भू-खण्ड परि।
तराई क्षेत्र edit
समुद्र सतहङाइ ६० मिटरङाइ २०० मिटरसम्मला झेनोल परिने आआे क्षेत्रए बारा जिल्लाला कुल भू-भागए ११२१०३ हेक्टर (८६.५२%) जमीन ओगटिडे नैआे। जोमध्ये ६१.११% जमीन खेतीयोग्य ले। २.५४% चौरचरन सन २.७५% अन्य भू-भाग रहिउ आआे क्षेत्रए अरु बाँकी ३३.५९% भू-भागल याज जंगल रहिडे ले। आआे प्रदेशल बारा जिल्लाला ९८ वटा गाविस तथा नगरपालिका परिर।
प्रमुख नदी खोला तथा तालर edit
- प्रमुख नदीर: अणुवा(अरुवा), लालवकैया, पसाहा, जमुनी, तीयर, दुधौरा, बंगरी, थल्ही।
- साना खोलार:- काट खोला, टेन्ग्रहर, सिर्सींया, भुटिया नाला, कोरिया नाला, सिलपैत नाला, बिजौरी खोला, सिंगहा नाला, भेडाहा नाला, भुतहिखोला।
- प्रमुख तालर:- हलखोरिया दह, झरोखर पोखरी, शिव सरोवर, ईटाहि पोखरी,कवहीपोखरी, सन्तगजपोखरी देवापुर पोखरी।
मुख्य बजारर edit
सिमरौनगढ,कचोर्वा, पिप्राढी, वरियारपुर, कलैया, बेलहिया, प्रस्टोका, गंजभवानीपुर, फेटा, प्रसौनी, परवानीपुर, चैनपुर,जीतपुर, सिमरा, डुमरवाना, अमलेखगंज, निजगढ, कोल्भी, कवहीगोठ, रतनपुरी आदि।