काठमाडौं जिल्ला नेपालला बाग्मती अञ्चलल परिने तोबो जिल्ला सा। आओ जिल्ला (नेपाल नेपाल पाङल:आआे जिल्ला) नेपालए राजधानी जिल्ला सा । नेपाल अधिराज्यला मध्य पहाडी प्रदेशल पूर्वडौ साँगा भञ्ज्याङ, पश्चिमडे वाडभञ्ज्याङ, उत्तरडे पाँचमाने भञ्ज्याङ सन दक्षिणडे फर्पिङ जैडे ४ भञ्ज्याङभित्रल परिने काठमाडौं उपत्यकाभित्रला ३ जिल्लामध्ये काठमाडौं तोबो सा । आआे जिल्लाला पूर्वडे भक्तपुर सन काभ्रेपलाञ्चोक, पश्चिमडे धादिङ सन नुवाकोट, उत्तरडे नुवाकोट सन [[सिन्धुपाल्चोक जिल्ला|सिन्धुपाल्चोक]सन दक्षिणडे ललितपुर सन मकवानपुर जिल्ला परिर ।
आआे जिल्लाए सीमाना उत्तरडे जर्के खोला, सिन्धु खोला ठाडो खोला सन शिवपुरी लेकए सिन्धुपाल्चोक, काभ्रेपलाञ्चोक सन नुवाकोट जिल्लारस, पूर्वडे कात्तिके खोला, मनोहरा खोला सन बागमती नदीए भक्तपुर सन ललितपुर जिल्लास, पश्चिमडे कोलफु खोला, नागार्जुन डाँडा, दहचोक, चन्द्रागिरी पहाड आदिए नुवाकोट, धादिङ सन मकवानपुर जिल्ला तथा दक्षिणडे महादेवटारला डाँडा, रातेमाटे खोलाए मकवानपुर जिल्लास छुटैडे नैआे ।
जिल्लाए नामाकरण
editकाठमाडौंला ऐतिहासिक पृष्ठभूमिडे नियालिकाई लिच्छविकालला पूर्वार्धतिरसम्म आआे भूमिए मीन काठमाडौं रहिडे माले गारो ढुसि। नोबेला नेपाल उपत्यका पशुपति क्षेत्र, मन्जुपतन आदि मीन रहिउ अड्कल लाइसिउ दैसिसि ।
- वि.सं. १०४३ डे प्रसिद्ध लिच्छवी राजा गुणकामदेवए आआे क्षेत्रल आआे सहर विकास डोकाई आला मीन काष्ठमण्डप रहिने हुआे सा ।
- छुट्टो पाङ अनुसार वि.सं. १२०० डे काठमाण्डौं शहरए दक्षिण पश्चिम भागल तोबो घेआे सिङए सिङए सत्तल बनिउ टाकाई काष्ठमण्डप गार्सिने थालिसिउ । संस्कृत शब्द काष्ठमण्डपए नेपाली रूपान्तर काठमाडौं टाकाई झिन्टाई आआे क्षेत्रलाई काठमाडौं गार्सिने थालिसिके तर मल्लकालल आआेलाई कान्तिपुर पनि गार्सिज्याउ ।
ऐजैडे संक्षेपल आआे क्षेत्रए मीन विभिन्न समयल विभिन्न रूपल बदलिडे काठमाण्डौं टाने हुआे सा गारो ढुसि।
इतिहास
editकान्तिपुर सहरए स्थापना राजा गुणकामदेवए जैआे सा| किम्बदन्ति अनुसार होए शक्तिए अराधना जैडे खड्ग आकारला सहरए निर्माण जैने लाइडे नैआे जोए जग हनुमानढोका दरबार क्षेत्रल नैसिउ लेआे।
गोपाल तथा महिषपाल वंश
editकिरांत काल
editलिच्छिवि काल
editठकुरी काल
editमल्ल काल
edit४ सहर कान्तिपुर, ललितपुर, भक्तपुर तथा कीर्तिपुरला विभाजन तथा नगर राज्यए स्थपना|
शाह काल
editराणा काल
editप्रथम प्रजातन्त्रकाल
editपंचायत काल
editद्वितीय प्रजातन्त्रकाल
editकाठमाडौं नगरपालिकालाई महानगरपालिका घोषणा जैसिके ।
शाही घोषणा पश्चात
editभूगोल
editकाठमाडौं पहाडी भूभागल परिने जिल्ला सा ।
माटो
editआआे जिल्लाला गम मलिलो तथा चाआे उब्जनी टाने किसिमला ले ।
नदी
editआआे जिल्लाल बागमती सन विष्णुमती मिनला न्हेबोलो नदीर तथा मस्त जिमु खोलार बगिर।
वर्षा
editमनसुन ऋतुल बंगालला खाडीङाई हुआे जलसंतृप्त बादल चिसिडे मस्त वृष्टि टाए । शीतकालल अरबी सागरङाइ हुने बादलए जैडे केही मात्राल वृष्टि टाइ।
तापक्रम
editशीतकालल ० डिग्री सेल्सियसङाइ गृष्मकालल ३७ डिग्री सेल्सियससम्म ।
जनसंख्या
editमहत्वपूर्ण पोर
editकेइ महत्वपूर्ण पोर आआे किसिमला लेर।