Wp/mag/भारतके अधिकारिकभाषा

< Wp | mag
Wp > mag > भारतके अधिकारिकभाषा

भारतके कौनो राष्ट्रभाषा न हे । तैयो भारतके सम्बिधानके अनुच्छेद ३४३ (१) मे बिशेसरूप से कहल गेलहे कि "सङ्घके अधिकारिकभाषा देवनागरीलिपिमे हिन्दी होतै । अधिकारिक उद्देस्सला उपयोग करल जायेबाला सङ्ख्या भारतीयसङ्ख्याके अन्तरराष्ट्रीयरूप होतै । भारतीयसन्सद् मे कार्यवाही खाली हिन्दी या अङ्ग्रेजीमे आयोजित करल जा सकहे । अङ्ग्रेजीके उपयोग अधिकारिक उद्देस्सला करल जा सकहे जैसेकि सन्सदीयकार्यवाही, न्यायपालिका, केन्द्र आउ राज्ज सरकारके बीच सञ्चार आदि । राज्ज/क्षेत्रस्तर पर बिभिन्न अधिकारिकभाषा हे । भारतके भीतरके राज्जके बिधिके माध्धम से अपन अधिकारिकभाषाके लागु करेके स्वतन्त्रता आउ अधिकार हे । अधिकारिकभाषाके अतिरिक्त सम्बिधान २२ क्षेत्रीयभाषाके अनुसूचितभाषाके रूपमे मान्यता देहे, जेकरामे हिन्दियो हे किन्तु अङ्ग्रेजी न ।

सबसे अधिक बोले जायेवाला भाषाके अनुसार भारतके राज्ज आउ केन्द्रसासितप्रदेस।

भारतके अनुसूचितभाषाके सूची

edit

भारतके सम्बिधानके अठमा अनुसूचीमे २२ अनुसूचितभाषा (Scheduled languages) के सूची हे । नीचे देल तालिका भारतगनराज्जके २२ अनुसूचितभाषा (मई २००८ तक) के सूचीबद्ध करल हे, साथे-साथ ऊ क्षेत्रवन जने ऊ अधिकतर बोलल जाहे या राज्जके अधिकारिकभाषाके रूपमे उपयोग करल जाहे । हालाँकि राज्जके अनुसूचितभाषा से अपन अधिकारिकभाषा चुनेके आबस्सकता न हे । सिन्धी कौनो राज्जमे अधिकारिक न हे, तैयो ई अठमा अनुसूचीमे सूचीबद्ध हे ।

क्रमसङ्ख्या भाषा[1] अपन भाषामे उच्चारण
(अलगे हे त)
परिबार बक्ता
लाखमे (मिलियन् मे) २०११
अधिकारिकमान्यता वाला राज्ज अ॰मा॰स॰ ६३९ सङ्केत
(ISO 639 कोड्)
असमियाओख़ोमिय़ाहिन्द-आर्य, पूरबी१५३ (15.3)असमas
उर्दू-हिन्द-आर्य, केन्द्रीय५०७ (50.7)आन्ध्रप्रदेस, उत्तरप्रदेस, जम्मू आउ कश्मीर, झारखण्ड, तेलङ्गाना, दिल्ली, पच्छिमबङ्गाल, बिहारur
ओड़िआ-हिन्द-आर्य, पूरबी३७५ (37.5)ओड़िसा, झारखण्ड, पच्छिमबङ्गालor
कन्नड-द्राबिड़ीय४३७ (43.7)कर्नाटकkn
कश्मीरी (काश्मीरी)कॉशुर्हिन्द-आर्य, दार्दिक६८ (6.8)जम्मू आउ कश्मीरks
कोङ्कनी (कोङ्कणी)कोङ्कणीहिन्द-आर्य, दक्खिनी२२.५ (2.25)गोवाgom
गुजराती-हिन्द-आर्य, पच्छिमी५५५ (55.5)गुजरात, दादरा आउ नगरहवेली आउ दमन आउ दीवgu
डोगरीडोग्रीहिन्द-आर्य, बायब्ब२६ (2.6)जम्मू आउ कश्मीरdoi
तमिल्तमिऴ्द्राबिड़ीय६९० (69)तमिल्नाडु, पुदुच्चेरीta
१० तेलुगुतॆलुगुद्राबिड़ीय८११ (81.1)आन्ध्रपरदेस, तेलङ्गाना, पुदुच्चेरीte
११ नेपाली-हिन्द-आर्य, उत्तरी२९ (2.9)पच्छिमबङ्गाल, सिक्किम्ne
१२ पञ्जाबी-हिन्द-आर्य, बायब्ब३३१ (33.1)दिल्ली, पञ्जाब, पच्छिमबङ्गाल, हरियाणाpa
१३ बाङ्ला-हिन्द-आर्य, पूरबी९७२ (97.2)असम, झारखण्ड, त्रिपुरा, पच्छिमबङ्गालbn
१४ बोड़ो-तिब्बती-बर्मी१४.८ (1.48)असमbrx
१५ मनिपुरी (मणिपुरी)मीतैतिब्बती-बर्मी१८ (1.8)मनिपुरmni
१६ मराठी-हिन्द-आर्य, दक्खिनी८३० (83)दादरा आउ नगरहवेली आउ दमन आउ दीव, गोवा, महाराष्ट्रmr
१७ मलयालमलयाळम्/मलयाळ-द्राबिड़ीय३४८ (34.8)केरल, पुदुच्चेरी, लक्षद्दीपml
१८ मैथिली-हिन्द-आर्य, पूरबी१३६ (13.6)झारखण्डmai
१९ सन्स्कृत (संस्कृत)संस्कृतम्/संस्कृत-हिन्द-आर्य०.२ (0.02)उत्तराखण्ड, हिमाचलप्रदेसsa
२० सान्तालीसान्ताड़िआग्नेय७३ (7.3)झारखण्डsat
२१ सिन्धी-हिन्द-आर्य, बायब्ब२७ (2.7)sd
२२ हिन्दी-हिन्द-आर्य, केन्द्रीय५२८० (528)अण्डमान निकोबार द्दीपसमूह, उत्तरप्रदेस, उत्तराखण्ड, गुजरात, छत्तीसगढ़, जम्मू आउ कश्मीर, झारखण्ड, दादरा आउ नगरहवेली आउ दमन आउ दीव, दिल्ली, पच्छिमबङ्गाल, बिहार, मध्धपरदेस, राजस्थान, लद्दाख्, हरियाणा, हिमाचलप्रदेसhi

भाषालिपि

edit

सम्बन्धित लेख

edit

सन्दर्भ

edit

  1. बिबिधता आउ बोलियो सामिल हे
  2. 1 2 हालाङ्कि कन्नड आउ तेलुगुबर्नमालाके एकसाथे एके लिपि तेलुगु-कन्नडलिपि कहल जाहे, किन्तु ओखनी के अधिकारिकतौर पर अलगे-अलगे लिपिके रूपमे मान्यता देल जाहे ।
  3. ऊ भाषाला जे देवनागरी के उपयोग मूलरूपसे न करहथिन, परिवर्धितदेवनागरी नामसे एगो बिस्तारितसन्स्करन प्रस्ताबित करल गेलीहल ।
  4. यद्यपि देवनागरीके अधिकारिक लिपिला प्रचारित करल हे, रोमनलिपि मुखरूप से उपयोग करल जाहे ।
  5. हालाँकि सिन्धमे फारसी-अरबी अधिकारिकलिपि हे ।
  6. हालाङ्कि बिस्तारित-साहमुखी अधिकारिक आउ ब्यापकरूपसे प्रयोग करल जायेवाला लिपि हे, तैयो बिस्तारित-देवनागरीयोके अनुमति हे ।
  7. तैयो पूरबीनागरी अखनीयो ब्यापक उपयोगमे हे ।