Wp/mag/उत्तराखण्ड

< Wp | mag
Wp > mag > उत्तराखण्ड

उत्तरखण्ड (पूर्बनाम उत्तराञ्चल), उत्तरभारतमे स्थित एगो राज्य हे जेकर निर्माण ९ नवम्बर २००० के ढेर बरसके आन्दोलनके बाद[2] भारतगणराज्यके सत्तैसमा राज्यके रूपमे कैल गेलैहल । २००० से २००६ तक ई उत्तराञ्चलके नामसे जानल जाहलै । जनवरी २००७ मे स्थानीय बेकतके भावनाके ध्यानमे रखैत राज्यके अधिकारिकनाम बदलके उत्तरखण्ड करदेल गेलै ।[3] राज्यके सीमा उत्तरदन्ने तिब्बत आउ पूरूदन्ने नेपाल से लगहै । पच्छिदन्ने हिमाचलप्रदेश आउ दक्खिनदन्ने उत्तरप्रदेश एकर सीमासे लगल राज्य है । २००० मे अपन गठनसे पहिले ई उत्तरप्रदेसके एगो भाग हलै । पारम्परिक हिन्दुग्रन्थ आउ प्राचीन साहित्तमे ई क्षेत्रके उल्लेख उत्तराखण्डके रूपमे करल गेलै हे । संस्कृतमे उत्तरखण्डके अर्थ उत्तरीक्षेत्र वा भाग होबहै । राज्यजमे हिन्दुधर्मके पवित्रतम आउ भारतके सबसे बड़नदी गङ्गा आउ जमुनाके उद्गम स्थल क्रमशः गङ्गोत्री आउ जमुनोत्री आउ इनखर तटपर बसल बैदिक संस्कृतिके कयगो महत्त्वपूर्ण तीर्थस्थान है ।


उत्तराखण्ड
राज्य
ऊपरेसे दक्षिणावर्त: औलीबाट गढ़वाल हिमालयके दृश्य, हरकी पौरीमा आरती, बद्रीनाथ मन्दिर, केदारनाथ मन्दिर, जिम कर्बेट राष्ट्रिय निकुञ्ज, राजभवन
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल.
निर्देशाङ्क: निर्देशाङ्क: अनुपलब्ध अक्षान्श
Invalid arguments have been passed to the {{#coordinates:}} function
देश  भारत
राजधानी भराडीसैँण
सबसे बड़ नगर देहरादून
मण्डल 23
सरकार
 • अङ्ग उत्तराखण्ड सरकार
 • राज्यपाल बनवारीलाल पुरोहित
 • मुख्यमन्त्री पुष्कर सिंह धामी[1] (भाजपा
 • राज्यपाल गुरमित सिंह
 • विधानमण्डल उत्तराखण्ड विधानसभा (७० सीट)
 • संसदीय क्षेत्र लोकसभा (13 सीट)
राज्यसभा (५ सीट)
क्षेत्रफल
५३४८३ किमी (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील)
 • क्रम १९मा
आयाम
 • लम्बाई ३२० किमी (Formatting error: invalid input when rounding मील)
 • चौड़ाई ३८५ किमी (Formatting error: invalid input when rounding मील)
उन्नतान्श
६४० मी (Formatting error: invalid input when rounding फीट)

देहरादून उत्तरखण्डके अन्तरिम राजधानी होबेके साथे ई राज्यके सबसे बड़नगर है । गैरसैन (गैरसैण) नामके एगो छोटनगरके एकर भौगोलिक स्थितिके देखैत भबिष्यके राजधानीके रूपमे प्रस्ताबित करल गेलीहे किन्तु बिबाद आउ संसाधनके अभावके चलते अखनीयो देहरादून अस्थाई राजधानी बनल है ।[4][5] राज्यके उच्चन्यायालय नैनीतालमे है ।

राज्य सरकार हालेमे हस्तशिल्प आउ हथकरघा उद्योगके बढ़ावा देवेला कुछ पहल कैलकै हे । साथे बढ़ैत पर्यटन व्यापार आउ उच्च तकनीकी वाला उद्योगके प्रोत्साहन देवेला आकर्षक कर योजना प्रस्तुत कैलकै हे । राज्यमे कुछ विवादास्पद किन्तु वृहत बान्ध परियोजनो है जेकर पूरा देशमे ढेर बार आलोचनो कैल जा रहलै हे, जेकरामे विशेष है भागीरथी-भीलाङ्गना नदी पर बनेवाला टिहरी बान्ध परियोजना । ई परियोजनाके कल्पना १९५३ मे कैल गेलै हल आउ ई अन्ततः २००७ मे बनके तैयार होलै । उत्तराखण्ड, चिपको आन्दोलनके जन्मस्थानके नामोसे जानल जा है ।[6]

सम्बन्धित लेख

edit

सन्दर्भ

edit
  1. "Pushkar Singh Dhami: BJP's Pushkar Singh Dhami to be next Uttarakhand chief minister". 4 July 2021. अभिगमन तिथि 4 July 2021.
  2. उत्तराखण्ड राज्य आन्दोलन
    Archived 2012-05-10 at the वेबैक मशीन (अङ्ग्रेजी)
  3. उत्तरांचल बना उत्तराखण्ड
    Archived 2014-11-29 at the वेबैक मशीन (अङ्ग्रेजी)
  4. निशंक सरकार गैरसैंण में बनाएगी सचिवालय?
    Archived 2010-07-08 at the वेबैक मशीन नैनीताल समाचार। अभिगमन तिथि: १९ जुलाई २०१०।
  5. राजधानी बने तो कहां, गैरसैंण और देहरादून के बीच होड़
    Archived 2010-07-15 at the वेबैक मशीन नवभारत टाइम्स। अभिगमन १९ जुलाई २०१०।
  6. द चिपको मूवमेण्ट
    Archived 2010-10-21 at the वेबैक मशीन (अङ्ग्रेजी)