असम (असमिया: অসম ) उत्तरपूरबी भारतमे एगो राज्य हे । असम अन्य उत्तरपूरुबी भारतीय राज्यसे घिरल हे । असम भारतके एगो सीमान्तराज्य हे जे चतुर्दिक, सुरम्य पर्बतश्रेणिसे घिरल हे । ई भारतके पूर्बोत्तर सीमा २४° १' उ॰अ॰-२७° ५५' उ॰अ॰ आउ ८९° ४४' पू॰दे॰-९६° २' पू॰दे॰) पर स्थित हे । सम्पूर्ण राज्यके क्षेत्रफल ७८,४६६ वर्ग कि॰मी॰ हे । भारत - भूटान आउ भारत - बङ्गलादेश सीमा तनी भागमे असमसे जुटल हे । ई राज्यके उत्तरमे अरुणाचलप्रदेश, पूरुबमे नागालैण्ड आउ मणिपुर, दक्खिनमे मिजोरम, मेघालय आउ त्रिपुरा आउ पच्छिमे पच्छिमबङ्गाल स्थित हे ।
असम অসম असम | |
---|---|
राज्य | |
ऊपरेसे बामासे दहिना: ओराङ्ग राष्ट्रिय उद्यानमे भारतीय गैण्डा, अहोम राजा पैलेस, कामाख्या मन्दिर, रङ्ग घर, आइआइटी गुवाहाटी, बगीबिल सेतु ![]() | |
| |
| |
राष्ट्रियगान: "ओ मुर अपुनर देश"[१] (हे हमर प्रिय देश) | |
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल. | |
निर्देशाङ्क (दिसपुर, गुवाहाटी): 26°08′N 91°46′E / 26.14°N 91.77°Eनिर्देशाङ्क: 26°08′N 91°46′E / 26.14°N 91.77°E | |
देश |
![]() |
राज्यके दर्जा† | 26 जनवरी 1950[2] |
राजधानी | दिसपुर |
सबसे बड़ नगर | गुवाहाटी |
मण्डल | : ३५ |
सरकार | |
• अङ्ग | असम सरकार |
• राज्यपाल | जगदीश मुखी[3] |
• मुख्यमन्त्री | हिमन्ता बिस्वा सरमा (भाजपा) |
• विधानमण्डल |
|
• संसदीय क्षेत्र |
राज्यसभा (7 सीट) लोकसभा (14 सीट) |
• उच्च न्यायालय | गुवाहाटी उच्चन्यायालय |
क्षेत्रफल | ७८,४३८ किमी२ (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील) |
• क्रम | १६मा |
उन्नतान्श | ४५-१९६० मी (१४८-६४३० फीट) |
† पहिला बेर 1 अप्रैल 1911 के एक प्रशासनिक प्रभागके रूपमे मान्यता प्राप्त होलै, आउ पूर्वी बङ्गाल आउ असमके प्रान्तके विभाजित करके असम प्रान्तके स्थापना कैलकै । ^[*] असम ब्रिटिश भारतके मूल प्रान्तीय प्रभागमे से एक हलै । ^[*] असममे 1937 से विधानमण्डल है ।.[4] |
नामके उत्पत्ति
editसामान्य रूपसे मानल जा है कि असम नाम संस्कृतसे लेल गेलै हे जेकरा शाब्दिक अर्थ है, ऊ भूमि जे समतल न है । कुछ लोगके मान्यता है कि "आसाम" संस्कृतके शब्द "अस्म " अथवा "असमा", जेकर अर्थ असमान है के अपभ्रंश है । कुछ विद्वानके मानना है कि 'असम' शब्द संस्कृतके 'असोमा' शब्दसे बनल है, जेकर अर्थ है अनुपम अथवा अद्वितीय । आस्ट्रिक, मङ्गोलीय, द्रविड आउ आर्य नियन विभिन्न जाति प्राचीनकालसे ई प्रदेशके पहाड़ी आउ घाटीमे समय-समय पर आके बसलै आउ एहाँके मिश्रित संस्कृतिमे अपन योगदान देलकै । ई प्रकार असममे संस्कृति आउ सभ्यताके समृद्ध परम्परा रहलै हे ।
कुछ लोग ई नामके व्युत्पत्ति 'अहोम' (सीमावर्ती बर्माके एक शासक जनजाति) से भी बतावहथिन ।
असम राज्यमे पहिले मणिपुरके छोड़के बङ्गलादेशके पूर्वमे स्थित भारतके सम्पूर्ण क्षेत्र सम्मिलित हलै आउ उक्त नाम विषम भौम्याकृतिके सन्दर्भमे अधिक उपयुक्त प्रतीत होवहलै काहेकि हिमालयके नवीन मोड़दार उच्च पर्वतश्रेणी आउ पुराकैब्रियन युगके प्राचीन भूखण्ड सहित नदी (ब्रह्मपुत्) निर्मित समतल उपजाऊ मैदान तक एकरामे आवहलथिन । परन्तु विभिन्न क्षेत्रके अपनी संस्कृति आदि पर आधारित अलग अस्तित्वके माङ्गके परिणामस्वरूप वर्तमान असम राज्यके लगभग ७२ प्रतिशत क्षेत्र ब्रह्मपुत्रके घाटी (असमके घाटी) तक सीमित रह गेलै हे जे पहिले लगभग ४० प्रतिशते मात्र हलै ।
सम्बन्धित लेख
editसन्दर्भ
edit- ↑ "State Symbols | Assam State Portal". Assam.gov.in. 2020-12-01. अभिगमन तिथि 2022-08-24.
- ↑ Steinberg, S. (2016). The Statesman's Year-Book 1964–65: The One-Volume ENCYCLOPAEDIA of all nations. Springer. प॰ 412. आई॰ऍस॰बी॰एन॰ 978-0-230-27093-0.
- ↑ "Jagdish Mukhi: Few facts about Assam's new Governor". The New Indian Express. 30 September 2017. मूलसे 30 September 2017 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 30 September 2017.
- ↑ "Assam Legislative Assembly - History". मूलसे 13 September 2016 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 14 September 2016.
- ↑ "Assam Budget 2021". 16 July 2021. मूल से 17 जुलाई 2021 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 17 July 2021.
- ↑ "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org. मूलसे 23 September 2018 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 13 September 2018.
- ↑ 7.0 7.1 "Census 2011 (Final Data) – Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)" (PDF). planningcommission.gov.in. Planning Commission, Government of India. मूल (PDF) से 27 January 2018 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 3 October 2018.
- ↑ "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (July 2014 to June 2015)" (PDF). Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India. पप॰ 58–59. मूल (PDF) से 28 दिसम्बर 2017 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 16 फरवरी 2016.
- ↑ PTI (30 December 2020). "Assam Assembly Accords Associate Official Language Status To Bodo". NDTV. अभिगमन तिथि 21 February 2022.
- ↑ "Govt withdraws Assamese as official language from Barak valley". Business Standard India. Press Trust of India. 9 September 2014. अभिगमन तिथि 29 January 2018.