Wp/mag/लद्दाख
लद्दाख (लद्दाखी: ལ་དྭགས, अर्थ: "ऊँच दर्राके भूमि") भारतके एगो केन्द्रशासितप्रदेश हे, जे उत्तरदन्ने काराकोरम पर्वत आउ दक्खिनदन्ने हिमालय पर्वतके बीचे हे । ई भारतके सबसे बिरल जनसङ्ख्या वाला भागमेसे एक हे । भारत गिलगित बलतिस्थान आउ अक्साइयो चिनके अपन भाग मानहे, जे बर्तमानमे क्रमशः पाकिस्थान आउ चीनके अबैध कब्जामे हे । ई पूरुदन्ने तिब्बत स्वायत्तक्षेत्र, दक्खिनदन्ने भारतीयराज्य हिमाचलप्रदेश, पच्छिदन्ने जम्मू आउ कश्मीर केन्द्रशासितप्रदेश आउ पाकिस्थानके कब्जाबाला गिलगित-बल्तिस्थानसे घिरल हे । सुदूर उत्तरमे काराकोरम दर्रा पर सिञ्जियाङ्ग । ई काराकोरम रेञ्जमे सियाचिन ग्लेसियर से लेके उत्तरदन्ने दक्खिनमे मुख महान हिमालय तक फैलल हे ।[4][5] पूरुबी छोर, जेकरामे निर्जन अक्साई चिन् मैदान सामिल हे, भारत सरकार द्वारा लद्दाखके भागके रूपमे दावा करल जाहे, आउ १९६२ से चीनी नियन्त्रणमे हे ।[6][7][8] अगस्त २०१९ मे भारतके संसद् जम्मू आउ कश्मीर पुनर्गठन अधिनियम, २०१९ पारित करकै जेकरासे ३१ अक्टूबर २०१९ के लद्दाख एगो केन्द्रशासितप्रदेश बन गेलै । लद्दाख क्षेत्रफलमे भारतके सबसे बड़ा केन्द्रशासितप्रदेश हे । लद्दाख सबसे कम जनसङ्ख्या वाला केन्द्रशासितप्रदेश हे ।
लद्दाख ལ་དྭགས | |||
---|---|---|---|
भारतके केन्द्रशासितप्रदेश | |||
| |||
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल. | |||
निर्देशाङ्क: 34°10′12″N 77°34′48″E / 34.17000°N 77.58000°Eनिर्देशाङ्क: 34°10′12″N 77°34′48″E / 34.17000°N 77.58000°E | |||
देश | भारत | ||
केन्द्रशासितप्रदेश | 31 अक्तूबर 2019[1] | ||
राजधानी | लेह[2]। लद्दाखके कुल क्षेत्रफल १,६६,६९८ वर्ग किलोमीटर है । जेकरामे से ५९,१४६ वर्ग किलोमीटरके क्षेत्र भारतके नियन्त्रणमे है । बाकि क्षेत्र पाकिस्तान आउ चीनके अवैध कब्जामे है । | ||
मण्डल |
: 7 | ||
सरकार | |||
• अङ्ग | लद्दाख प्रशासन उपराज्यपाल -बी डी मिश्रा | ||
• उपराज्यपाल | ब्रिगेडियर (रिटायर्ड)बी डी मिश्रा] | ||
• सांसद | मो हनीफा (निर्दलीय) | ||
• उच्चन्यायालय | जम्मू आउ कश्मीर आउ लद्दाख उच्चन्यायालय | ||
क्षेत्रफल | ५९१४६ किमी२ (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील) |
केन्द्रशासितप्रदेश लद्दाखके अन्तर्गत पाक अधिकृत गिलगित बलतिस्तान, चीन अधिकृत अक्साई चिन आउ शक्सगम घटियोके क्षेत्र शामिल है । वर्ष १९६३ मे पाकिस्तान द्वारा ५,१८० वर्ग किलोमीटरके शक्सगम घाटी क्षेत्र चीनके उपहारमे देल गेलै, जे लद्दाखके भाग है । एकर उत्तरमे चीन आउ पूर्वमे तिब्बतके सीमा है । सीमावर्ती स्थितिके कारण सामरिक दृष्टिसे एकर बड़ महत्व है । लद्दाख उत्तर-पश्चिमी हिमालयके पर्वतीय क्रममे आवहै, जनेके अधिकांश धरातल कृषि योग्य न है । एहाँके जलवायु अत्यन्त शुष्क एवं कठोर है । वार्षिक वृष्टि ३.२ इञ्च तथा वार्षिक औसत ताप ५ डिग्री सें है । नदी सब दिनमे कुछे समय प्रवाहित हो पावहै, शेष समयमे बर्फ जम जा है । सिन्धु मुख्यनदी है । केन्द्रशासितप्रदेश लद्दाखके राजधानी एवं प्रमुखनगर लेह है, जेकर उत्तरमे कराकोरम पर्वत आउ दर्रा है । अधिकांश जनसङ्ख्या घुमक्कड़ है, जेकर प्रकृति, संस्कार एवं रहन-सहन तिब्बतसे प्रभावित है । पूर्वी भागमे अधिकांश लोग बौद्ध हथिन आउ पश्चिमी भागमे अधिकांश लोग मुसलमान हथिन । बौद्धके सबसे बड़ धार्मिक संस्थान है ।
सम्बन्धित लेख
editसन्दर्भ
edit- ↑ "संग्रहीत प्रति" (PDF). मूल (PDF) से 9 अगस्त 2019 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 31 अक्तूबर 2019.
- ↑ "संग्रहीत प्रति". मूल से 19 अक्तूबर 2019 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 31 अक्तूबर 2019.
- ↑ "MHA.nic.in". MHA.nic.in. मूल से 8 दिसम्बर 2008 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 21 June 2012.
- ↑ Template:Wp/mag/Harvp
- ↑ "Kashmir options. Maps showing the options and pitfalls of possible solutions. The Future of Kashmir?". In Depth – Kashmir Flashpoint. बीबीसी न्यूज. 19 मई 2011. अभिगमन तिथि 16 अप्रैल 2013.
- ↑ "Fantasy frontiers". द इकोनोमिष्ट. 8 फरवरी 2012. अभिगमन तिथि 24 सितम्बर 2014.
- ↑ "India-China Border Dispute". GlobalSecurity.org.
- ↑ "Article 370 revoked Updates: Jammu & Kashmir is now a Union Territory, Lok Sabha passes bifurcation bill". बिजनस टुडे (भारत). 6 अगस्त 2019. अभिगमन तिथि 27 जुलाई 2020.
टिप्पणी
edit- ↑ लद्दाखमे भारत द्वारा नियन्त्रित ५९,१४६ वर्ग किमी क्षेत्र आउ गिलगित-बाल्टिस्तानके अन्तर्गत पाकिस्तान द्वारा नियन्त्रित ७२,९७१ वर्ग किमी क्षेत्र है, जेकरा भारत लद्दाखके भाग बतावहै । एकर अतिरिक्त, ट्रान्स-काराकोरम ट्रैक्टके अन्तर्गत चीन जनवादी गणराज्य द्वारा नियन्त्रित ५,१८० वर्ग किमी क्षेत्र आउ अक्साई चिनके अन्तर्गत चीन जनवादी गणराज्य द्वारा नियन्त्रित ३७,५५५ वर्ग किमी क्षेत्र है, जेकरा भारत लद्दाखके भाग बतावहै ।