Wp/mag/छत्तीसगढ़

< Wp | mag
Wp > mag > छत्तीसगढ़

छत्तीसगढ़ भारतके एगो राज्य हे । एकर गठन १ नवम्बर २००० के होलैहल आउ ई भारतके २६मा राज्य है । पहिले ई मध्यप्रदेशके अन्तर्गत हलै । डॉ॰ हीरालालके मतानुसार छत्तीसगढ़ 'चेदीशगढ़' के अपभ्रंस हो सकहै । कहलाम हैकि कौनो समय ई क्षेत्रमे ३६ गढ़ हलै, एहिसे एकर नाम छत्तीसगढ़ पड़लै । किन्तु गढ़के सङ्ख्यामे बृद्धि हो जाहुँपर नाममे कौनो परिवर्तन न होलै, छत्तीसगढ़ भारतके ऐसन राज्य है जेकरा 'महतारी' (माता) के दर्जा देल गेलीहे ।[6] भारतमे दु क्षेत्र ऐसन है जेकर नाम बिशेस कारणसे बदल गेलै - एगो त 'मगध' जे बौद्ध विहारके अधिकताके चलते "बिहार" बन गेलै आउ दुसरा 'दक्खिन कौसल' जे छत्तीसगढ़के अपनेमे समाहित रखेके चलते "छत्तीसगढ़" बनगेलै । किन्तु ई दुनहीँ क्षेत्र अत्यन्त प्राचीनेकालसे भारतके गौरवान्वित करैत रहलैहे । "छत्तीसगढ़" त वैदिक आउ पौराणिक कालेसे विभिन्न संस्कृतिके विकासके केन्द्र रहलैहे । हियाँके प्राचीन मन्दिर त आउ उनखर भग्नावशेष इङ्गित करहैकि हियाँपर वैष्णव, शैव, शाक्त, बौद्ध संस्कृतिके विभिन्न कालमे प्रभाव रहलैहे । एक संसाधन सम्पन्न राज्य, ई देसला बिजली आउ इस्पातके एगो स्रोत है, जेकर उत्पादन कुल स्टीलके १५% है ।[7] छत्तीसगढ़ भारतमे सबसे तेजीसे विकसित होवेवाला राज्यमेसे एगो है ।[8] खल्लारी, चण्डी माता मन्दिर हियाँ प्रसिद्ध है ।


छत्तीसगढ़
राज्य
प्रतीक
राष्ट्रियगान: "अर्पा पैरीके धार"[1][2]
(अरपा आउ पैरीके धारा))
भारतमे छत्तीसगढ़के स्थानके अवस्थिति
भारतमे छत्तीसगढ़के स्थान
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल.
निर्देशाङ्क (छत्तीसगढ़): निर्देशाङ्क: अनुपलब्ध अक्षान्श
Invalid arguments have been passed to the {{#coordinates:}} function
देश  भारत
गठन 1 नवम्बर 2000
राजधानी रायपुर
सबसे बड़ नगर रायपुर
मण्डल 33 मण्डल (छत्तीसगढ़के मण्डल)
सरकार
 • अङ्ग छत्तीसगढ़ सरकार
 • राज्यपाल रामेन डेका
 • मुख्यमन्त्री विष्णु देव साय (भाजपा)
 • विधानमण्डल एकसदनीय (90+1 सीट)
 • संसदीय क्षेत्र
 • उच्चन्यायालय छत्तीसगढ़ उच्चन्यायालय, बिलासपुर
क्षेत्रफल १३५१९२ किमी (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील)
 • क्रम ९मा

नामोत्पत्ति

edit

"छत्तीसगढ़" एक प्राचीन नाम न है, ई नामके प्रचलन १८ शताब्दीके दौरान मराठा कालमे शुरू होलै । प्राचीन कालमे छत्तीसगढ़ "दक्षिण कोशल" के नामसे जानल जा हलै ।  

सब ऐतिहासिक शिलालेख, साहित्यिक आउ विदेशी यात्रीके लेखमे, ई क्षेत्रके दक्षिण कोशल कहल गेलै हे । आधिकारिक दस्तावेज मे "छत्तीसगढ़" के प्रथम प्रयोग १७९५ मे होलै हल । [9]

छत्तीसगढ़ शब्दके व्युत्पत्तिके लेके इतिहासकारमे कौनो एक मत न है । कुछ इतिहासकारके मानना है कि कलचुरी कालमे छत्तीसगढ़ आधिकारिक रूपसे ३६ गढ़मे बँटल हलै, ई गढ़ एक आधिकारिक इकाई हलै, नाकि किला या दुर्ग । इहो "३६ गढ़" के आधार पर छत्तीसगढ़ नाम कि व्युत्पत्ति होलै । (१ गढ़ = ७ बरहो = ८४ ग्राम)

सम्बन्धित लेख

edit

सन्दर्भ

edit
  1. "Chhattisgarh State Song : अरपा पैरी के धार... बना छत्तीसगढ़ का राजगीत". Nai Dunia. 4 November 2019.
  2. "Chattisgarh's official song to play after Vande Mataram to mark commencement of assembly session". ANI News.
  3. "Official site of the Ministry of Statistics and Programme Implementation, India". मूल से 3 December 2013 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 20 July 2013.
  4. "Projected Population of Indian States" (PDF). मूलसे 16 January 2019 के पुरालेखित (PDF).
  5. "State of Literacy" (PDF). Census of India. प॰ 114. मूल (PDF) से 7 May 2012 के पुरालेखित.
  6. "States In India having largest area". www.mapsofindia.com. मूलसे 2 जनवरी 2019 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 2019-01-02.
  7. "Chhattisgarh State – Power Hub". मूल से 20 November 2010 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 22 July 2011.
  8. "Chhattisgarh -Steel". मूल से 7 July 2011 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 22 July 2011.
  9. "Origin of Chhattisgarh". Hindustan Times. 2003-10-16. अभिगमन तिथि 2021-08-11.