Tik ne familiaj pal ne chapulin nemit sujsul miak insectoj te kenhat.
Sejse yejemet kikwat ne kwawit wan ne mil. Nemi se chapulin itukay langostaj, yaja weli muchiwa se wey
pespej . Kikwat muchi ne mijmil. Nemanha muchi ne chapulintal kisa patani ka ukse tal, kan nusan pewa takwa.
Melka uni, te muchi ne chajchapulin kichiwat ijkiuni. Nusan sejse chapulin yejyek pal tikwat. Tik
Meshijku ne tukniwan ingustuj kikwat chapulin wan inat ka sujsul ajwiak. Anka tiknekiskia tikejekua?
(Wikipediaj tik Nawat)
chapulin: chapulín, saltamontes, langosta
pespej: peste
te kenhat: diferentes
sejse yejemet: algunos de ellos
chapulintal: plaga de chapulines
-ejekua: probar
Everestepet, ne tepet mas kojtik pal muchi ne taltikpak
Ne ajachtu takamet ajsiket itzunpan ne sujsul wey tepet, ne Everest, ashan 60 (yeshpual) shiwit. Yejemet Edmund Hillary pal Yankwik Zelanda wan Tenzing Norgay pal Nepal. Tik ini shijshiwit miak takat wan siwat tejkutiwit ijpak. Pero se takat pal
Meshijku itukay David Liaño González kitapan se yankwik record ne 19 pal ini Metzti Makwil. Tay kichiwki tel?
Ini wey tepet kipia ijikshi tik ume tal: ka
ajkuikpa nemi Tibet, ka
tatzinu Nepal. Nusan inat ka kipia ume "iishkalyu". Sejse tejkutiwit ijpak Everest tik ne se iishkalyu, wan sejse tik ne seuk.
Chiujchiupi ne "tepetejkunimet" inatiwit ka yawit tejkut te seujti sute
ukpa , achtu tik ne se ladoj wan nemanha tik ne seuk. Wan uni tay kichiwtuk David Liaño. Pero te semaya uni: yaja tejkutuk ukpa ijkiuni tik sanse shiwit. Wan yaja ne achtu ne kichiwki ijkiuni. Yaja se record!
(BBC Mundo)
-tzunpan: cima
tejku: subir
-tapana: romper
Metzti Makwil: mayo
ijikshi: sus pies
ajkuikpa: norte
tatzinu: sur
tepetejkuni: montañero
ukpa: dos veces
sanse: un(o) solo
Tik se tepuspatani pal Air India, ne pilotoj muketza pal yawi mushisha. Kwak tamik, kisa tik ne ashishkal wan mukwepa ne cabinaj, pero te weli kitapua ne tentzakka pal ne cabinaj ika nemi salujtuk.
Kalijtik nemi ne copilotoj. Yaja kineki kitapua. Nusan te weli. Witzet ne azafatajmet. Nusan te. Te aka welik kitapua. Ne pilotoj te welik kalaki tik ne cabinaj.
Kwak kitaket ka te weli mutapua ne cabinaj wan ne pilotoj nakak
tatenpan , ne copilotoj kinutzki ne aeropuertoj wan inak ka yawi mukwepa temu talchi. Kwak temuk, ne tekitinimet kitapuat ne tentzakka salujtuk, nemanha mukwepat patanit.
(BBC News)
Ká ini? Yaja se siwapil pal Pakistan. Yaja itukay Malala. Kipia kashtul (15) shiwit.
Miak siwapil ken Malala te welit mumachtiat tik ne tamachtiluyan. Taika? Ika ne Talibanmet inat ka te welit. Pero Malala kineki mumachtia. Wan yaja musuma pal welit mumachtiat muchi ne siwapipil tik Pakistan.
Ne Talibanmet kwalanit, wan se tunal, kwak Malala yawi tik se
tawikani pal yawi tik ne tamachtiluyan iwan uksejse kunet, kiejekujket kimiktiat.
Yaja te mikik pero kimakaket iwan se balaj tik itzuntekun. Ashan Malala nemi tik Inglaterra, kan kipajtiat... wan mumachtia tik se tamachtiluyan.
(English Wikipedia)
musuma: luchar
uksejse: otros
kiejekujket kimiktiat: intentaron matarla
-pajtia: curar
Chris Hadfield se astronautaj ipal Canada. Nemi tik ne estacion espacial.
Tik ne espacioj, Hadfield kichiwa fojfotoj yektzin pal ne Tal. Yaja kitalia ne ifojfotoj tik icuentaj twitter, kan ne ikunpawan welit kitat.
Chris Hadfield ajsik tik ne estacion espacial internacional tik ne Metzti 12 pal ne shiwit panutuk (2012). Tik ne Metzti 3 muchiwki capitan pal ne estacion.
Ashan yawi mukwepa ijpak ne Tal, ika tami ne itiempoj ka ikajku.
Takwikak tik ne espacioj se takwikalis ipal David Bowie, itukay Space Oddity. Tik ini takwikalis, taketza se astronautaj ken Chris. Tiwelit tikitat wan tikakit ne takwikalis ka nikan tik YouTube. Shikita, sujsul yektzin!
Pashalua tik ne espacioj
Metzti 12 (majtakti-ume): diciembre
ne shiwit panutuk: el año pasado
Metzti 3 (yey): marzo
muchiwki: se hizo, se convirtió en
takwikalis: canción
