Wp/mag/भारतके राजनीतिकदलके सूची

< Wp‎ | mag
(Redirected from Wp/mag/भारतके राजनीतिक दलके सूची)
Wp > mag > भारतके राजनीतिकदलके सूची

भारतके संविधानके अनुसार भारतमे सङ्घीय व्यवस्था हे जौनमे नव दिल्लीमे केन्द्रसरकार तथा बिभिन्न राज्ज आउ केन्द्रसासितप्रदेसला राज्जसरकार हे । एहीसे भारतमे राष्ट्रिय आउ राज्ज (क्षेत्रीय), राजनीतिकदलके बर्गीकरण उनखर क्षेत्रम प्रभावके अनुसार कैल जाहे । भारतमे मान्यता प्राप्त राजनीतिकदलके भारतसरकार सूची निम्न हे:

भारतमे बहुदलीय प्रणाली हे जेकरामे छोट क्षेत्रीयदल अधिक प्रबल हे । राष्ट्रिय दल ऊ हे जे चार वा अधिक राज्जमे मान्यता प्राप्त हे । ओकरा ई अधिकार भारतके चुनाव आयोग द्वारा देल जाहे, जे बिभिन्न राज्जमे बेर-बेर चुनाव परिणामके समीक्षा करहे । ई मान्यताके सहायतासे राजनीतिक दल कुछ पहचान पर अपन स्थितिके अगला समीक्षा तक बिशिष्ट स्वामित्वके दावा कर सकहे जैसेकि दल चिन्ह ।

राष्ट्रियदल

edit

भारतमे कौनो राजनैतिकदलके राष्ट्रियदल के मान्यता भारत निर्वाचन आयोग द्वारा चुनाव प्रतीक (आरक्षण आउ आवण्टन) अधिनियम, १९६८ के पेराग्राफ् ६ख के अनुसार प्रदान कैल जाहे जे कि निम्नलिखित हे:

६ख. राष्ट्रियदलके रूपमे मान्यता प्राप्त करे हेतु शर्त - एगो राजनैतिक दल राष्ट्रियदल के रूपमे मान्यता प्राप्त करेके पात्र होतै यदि, आउ केवल यदि, निम्नमे से कौनो शर्त पूरा होवहे -

  1. कौनो पञ्जीकृत दल तीन बिभिन्न राज्जमे लोकसभाके कुल सीटके कमसे कम २% सीट् प्राप्त कैलक हो ।
  2. कौनो दल ४ अलग-अलग राज्जमे लोकसभा वा बिधानसभा चुनावमे कमसे कम ६% मत पौलक हो आउ लोकसभामे कमसे कम ४ सीट् प्राप्त कैलक हो ।
  3. कौनो दलके कमसे कम चार अथवा ओकरासे अधिक राज्जमे राज्जीयदलके मान्यता प्राप्त हो ।

सूची

edit

१५ मई २०२३ के भारत निर्वाचन आयोग द्वारा जारी अधिसूचनाके अनुसार देसमे निम्नलिखित ६ राजनैतिकदल राष्ट्रिय मान्यता प्राप्त हे:[1]

राष्ट्रिय दल ध्वज स्थापना बर्ष सन्स्थापक राष्ट्रिय अध्यक्ष चुनाव चिन्ह दल मुख्यालय
आम आदमी पार्टी   २०१२ अरबिन्द केजरीवाल अरबिन्द केजरीवाल   २०६, राउज् एवेन्यू्, डी०डी०यू० मार्ग, नव दिल्ली- ११०००२
भारतीय जनता पार्टी   १९८० जगत प्रकाश नड्डा   ६-अ, दीनदयाल उपाध्याय मार्ग, नव दिल्ली- ११०००२
भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस्   १८८५ मल्लिकार्जुन खड़गे   २४, अकबर् मार्ग, नव दिल्ली- ११००११
बहुजन समाज पार्टी   १९८४ कान्शीराम मायावती
 
Elephant
४, गुरुद्वारा रकाबगञ्ज मार्ग, नव दिल्ली- ११०००१
भारतीय कम्युनिस्ट् पार्टी (मार्क्सवादी)   १९६४ सीताराम येचुरी   २७-२९, ए०के० गोपालन् भवन, भाई वीर सिंह मार्ग, नव दिल्ली- ११०००१
नेशनल् पीपल्स् पार्टी   २०१३ पी॰ ए॰ सङ्गमा कॉनराड् सङ्गमा   प्लॉट नं.९०-ए, लाचाउमिरी मण्डल, पूर्वी खासी हिल्स्, शिलाङ्ग्- ७९३००१

भूतपूर्व राष्ट्रियदल

edit
दलके नाम राष्ट्रिय मान्यता सन्दर्भ
प्राप्ति समाप्ति
भारतीय कम्युनिस्ट् पार्टी १९५० २०२३ [2]
राष्ट्रवादी काङ्ग्रेस् पार्टी २००४ २०२३ [3]
सर्वभारतीय तृणमूल काङ्ग्रेस् २०१६ २०२३ [4]
राष्ट्रिय जनता दल २००८ २०१० [5]

राज्जीय दल

edit

ऊसभ दल जेकरा भिजुन एक राज्जमे पर्याप्त भोट् वा सीट् हो, ओकरा चुनाव आयोग द्वारा राज्जपार्टीके रूपमे अधिकृत कैल जा सकहे । सम्बन्धित राज्जमे राज्जदलके रूपमे मान्यता मिलेसे दलके एगो बिशेष चुनाव चिन्ह आरक्षित करेके बिकल्प भेट सकहे । एगो दलके एक अथवा अधिक राज्जमे मान्यता प्राप्त हो सकहे । चार राज्जमे मान्यता प्राप्त दलके स्वतहे एक राष्ट्रियदलके रूपमे मान्यता प्राप्त हो जाहे ।

भारतमे कौनो राजनैतिकदलकोे राज्जीय दल के मान्यता चुनाव प्रतीक (आरक्षण आउ आवण्टन) अधिनियम, १९६९ के पेराग्राफ् ६क के अनुसार प्रदान कैल जाहे जे कि निम्नलिखित हे:

६क. राज्जीय दलके रूपमे मान्यता प्राप्त करे हेतु शर्त - एगो राजनैतिकदल कौनो राज्जमे राज्जीय दल के रूपमे मान्यता प्राप्त करेके पात्र होतै यदि, आउ केवल यदि, निम्नमे से कौनो शर्त पूरा होवहे -

(i) राज्जके पिछला बिधानसभा चुनावमे दलके द्वारा खड़ा करल गेल प्रत्याशी राज्जमे पड़ल कुल बैध मतके कमसे कम ६% मत प्राप्त कैलक हो; आउ साथे ऊसभ चुनावमे ऊ राज्जके बिधानसभामे दलके कमसे कम दू प्रत्याशी बिधायक चुनल गेल हो; अथवा

(ii) पिछला लोकसभा चुनावमे ऊ राज्जसे, दलके द्वारा खड़ा कैल गेल प्रत्याशी राज्जमे पड़ल कुल बैध मतके कमसे कम ६% मत प्राप्त कैलक हो; आउ साथे ऊसभ चुनावमे ऊ राज्जसे लोकसभामे दलके कमसे कम एक प्रत्याशी सान्सद चुनल गेल हो; अथवा

(iii) राज्जके पिछला बिधानसभा चुनावमे, दल बिधानसभा सीटके कुल सङ्ख्याके कमसे कम ३% सीट्, अथवा कमसे कम ३ सीट् (जौनो अधिक हो) जीतलक हो; अथवा

(iv) पिछला लोकसभा चुनावमे ऊ राज्जसे, प्रत्येक २५ सीट् पर दलके कमसे कम एक सदस्य चुनल गेल हो; अथवा

(v) राज्जमे भेल पिछला लोकसभा अथवा बिधानसभा चुनावमे, दलके द्वारा खड़ा कैल गेल प्रत्याशी राज्जमे पड़ल कुल बैध मतके कमसे कम ८% मत प्राप्त कैलक हो ।

भारत निर्वाचन आयोग के अधिसूचना दिनाङ्क १५ मई २०२३ के अनुसार देसके २६ राज्ज/केन्द्रसासितप्रदेसमे कुल ५८ दलके राज्जदलके दर्जा प्राप्त हे । ईसभमे सर्वाधिक ५-५ दल बिहार, केरल आउ मेघालय राज्जमे हे । एकर अतिरिक्त असम, महाराष्ट्र, नागालॅण्ड्, तमिल्नाडु आउ तेलङ्गाना राज्जमे ४-४ दल; अरुणाचलप्रदेस, जम्मू आउ कश्मीर, झारखण्ड, मणिपुर, त्रिपुरा आउ पुदुच्चेरीमे ३-३ दल; उत्तरप्रदेस, पच्छिमबङ्गाल, आन्ध्रप्रदेस, हरियाणा, गोओ, मिजोरम् आउ सिक्किमराज्जमे २-२ दल आउ कर्नाटक, राजस्थान, ओड़िसा, पञ्जाब आउ छत्तीसगढ़ राज्जमे १-१ दल राज्जदलके रूपमे मान्यता प्राप्त हे । देसके चार राज्ज मध्यप्रदेस, गुजरात, हिमाचलप्रदेस, उत्तराखण्ड आउ केन्द्रसासितप्रदेस दिल्लीमे कौनो दल राज्जदलके रूपमे मान्यता प्राप्त नै हे ।

सूची

edit

१५ मई २०२३ के भारत निर्वाचन आयोग द्वारा जारी अधिसूचनाके अनुसार देसमे राज्जीय दल के मान्यता प्राप्त दलके सूची ई प्रकार हे- [6]

कुञ्जी
  • *  – आयोगके दिनाङ्क 02.10.2021 के अन्तरिम आदेसके तहत नाम आउ चिह्नके फ्रीज् कैल गेल
  • #  – भारतके माननीय सर्वोच्च न्यायालयके लम्बित अन्तिम आदेस
दल नाम स्थापना वर्ष सन्स्थापक दल प्रमुख चुनाव चिह्न राज्ज/के॰सा॰प्र॰ दल मुख्यालय
सर्वभारतीय तृणमूल काङ्ग्रेस् १९९८ ममता बनर्जी ममता बनर्जी   पच्छिमबङ्गाल, त्रिपुरा, मेघालय ३०-बी, हरीश चटर्जी स्ट्रीट्, कलकता- ७०००२६ (प.बं.)
जनता दल (यूनाइटेड्) २००३ राजीव रञ्जन सिंह   बिहार, अरुणाचलप्रदेस, मणिपुर ७- जन्तर मन्तर मार्ग, नव दिल्ली- ११०००१
जनता दल (सेकुलर्) १९९९ एच.डी.देवेगौड़ा एच.डी.देवेगौड़ा   कर्नाटक, केरल, अरुणाचलप्रदेस ५- सफदरजङ्ग लेन्, नव दिल्ली- ११०००३
भारतीय कम्युनिस्ट् पार्टी १९२५ मानवेन्द्र नाथ राय डी. राजा   केरल, तमिल्नाडु, मणिपुर अजय भवन, कोटला मार्ग, नव दिल्ली- ११०००२
समाजवादी पार्टी १९९३ मुलायम सिंह यादव अखिलेश यादव   उत्तरप्रदेस १८- कॉपरनिकस् लेन्, नव दिल्ली- ११०००१
राष्ट्रिय जनता दल १९९७ लालू प्रसाद यादव लालू प्रसाद यादव   बिहार, झारखण्ड १३, वी.पी. हाउस्, रफी मार्ग, नव दिल्ली- ११०००१
राष्ट्रवादी काङ्ग्रेस् पार्टी १९९९ शरद पवार   महाराष्ट्र, नागालॅण्ड् बङ्गला न.१, रविशङ्कर शुक्ल लेन्, फिरोजशाह मार्ग, नव दिल्ली- ११०००१
द्रविड मुन्नेत्र कलगम् १९४९ सी॰एन॰ अन्नादुरै एम॰ के॰ स्टालिन्   तमिल्नाडु, पुदुच्चेरी 'अन्ना अरिवालयम्' २६८-२६९, अन्ना सलै, तेनामपेट्, चेन्नै- ६०००१८
अखिल भारतीय अन्ना द्रविड मुनेत्र कलगम् १९७२ मारुदुर गोपालन रामचन्द्रन ई.के.पलानीस्वामी,ओ पनीरसेल्वम   तमिल्नाडु, पुदुच्चेरी २७५, अव्वै षणमुगं सलै, रोयापेट्टा, चेन्नै- ६०००१४
युवजन श्रमिक रायथु काङ्ग्रेस् पार्टी २०११ वाई एस् जगनमोहन रेड्डी वाई एस् जगनमोहन रेड्डी   आन्ध्रप्रदेस, तेलङ्गाना मकान नं. ८-२-२६९/एस/९८, सागर सोसायटी, बञ्जारा हिल्स्, हैदराबाद्- ५०००३४ (तेलङ्गाना)
तेलुगुदेसं पार्टी १९८२ नन्दमूरि तारक रामाराव नारा चन्द्रबाबू नायडू   आन्ध्रप्रदेस, तेलङ्गाना एन.टी.आर. भवन, बञ्जारा हिल्स्, हैदराबाद्- ५०००३३ (तेलङ्गाना)
भारत राष्ट्र समिति २००१ के॰ चन्द्रशेखर राव के॰ चन्द्रशेखर राव   तेलङ्गाना रोड नं.१४, बञ्जारा हिल्स्, हैदराबाद्- ५०००३४ (तेलङ्गाना)
ऑल् इण्डिया मजलिस्-ए-इत्तेहादुल् मुस्लिमीन् १९५७ अब्दुल् वहाद् ओवैसी असदुद्दीन् ओवैसी   तेलङ्गाना दारुस्सलां बोर्ड्, हैदराबाद्- ५००००१ (तेलङ्गाना)
अपना दल (सोनेलाल) २०१६ जवाहर लाल पटेल अनुप्रिया पटेल   उत्तरप्रदेस ग्राम- अतरामपुर नवाबगञ्ज, प्रयागराज- २२९४१२ (उ.प्र.)
ऑल् इण्डिया फॉरवर्ड् ब्लॉक् १९३९ सुभाष चंद्र बोस देवव्रत विश्वास   पच्छिमबङ्गाल नेताजी भवन, T-२२३५/२, अशोकनगर, फैज मार्ग, करोलबाग, नव दिल्ली- ११०००५
राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक पार्टी २०१८ हनुमान् बेनीवाल हनुमान् बेनीवाल   राजस्थान २६-२७, तेजा कालोनी, मानसर, मण्डल- नागौर- ३४१००१ (राजस्थान)
ऑल् इण्डिया यूनाइटेड् डेमोक्रेटिक फ्रण्ट् २००५ बदरुद्दीन् अजमल् बदरुद्दीन् अजमल्   असम ३, फ्रेण्ड्स् पथ, हातिगाँओ, गुवाहाटी- ७८१०३८ (असम)
असम गण परिषद्   असम गोपीनाथ बोरदोलोई मार्ग, गुवाहाटी- ७८१००१ (असम)
बोडोलॅण्ड् पीपुल्स् फ्रण्ट् २००५   असम
यूनाइटेड् पीपुल्स् पार्टी लिबरल् असम
ऑल् झारखण्ड स्टूडेण्ट्स् यूनियन   झारखण्ड हरमु, राँची- ८३४००२ (झारखण्ड)
देसिया मुरपोक्कु द्रविड कलगम् २००५ विजयकान्त   तमिल्नाडु १२५/७, जवाहरलाल नेहरु सलै, कोयमबेडु, चेन्नै- ६००१०७ (तमिल्नाडु)
इण्डियन् नेशनल् लोकदल १९९६ चौधरी देवीलाल ओमप्रकाश चौटाला   हरियाणा न.८०, सेक्टर्-९, चण्डीगढ़- १६०००९
इण्डियन् यूनियन् मुस्लिम् लीग् १९४८ मुहम्मद् इस्माइल् के.एम. कादर् मोहिदीन्   केरल कायदे मिल्लत् मञ्जिल्, मारियाकयार् लेब्बै स्ट्रीट्, चेन्नै- ६००००१ (तमिल्नाडु)
जनता काङ्ग्रेस् छत्तीसगढ़ (जोगी) २०१८ अजीत जोगी अमित जोगी खेतमे हर चलावित किसान छत्तीसगढ़ श्री बालाजी कॉम्प्लेक्स्, खमतराई, रायपुर- ४९२००१ (छत्तीसगढ़)
जननायक जनता पार्टी २०१८ दुष्यन्त चौटाला दुष्यन्त चौटाला   हरियाणा मण्डल व्यापार केन्द्र, सेक्टर्- ५६, गुरुग्राम- १२२००१ (हरियाणा)
जम्मू आउ कश्मीर नेशनल कॉन्फ्रेंस शेख् अब्दुल्ला फारुख् अब्दुल्ला   जम्मू आउ कश्मीर शेरे कश्मीर भवन, जम्मू- १८०००१
जम्मू आउ कश्मीर नेशनल् पेन्थर्स् पार्टी भीम सिंह   जम्मू आउ कश्मीर १७, वी.पी. हाउस्, रफी मार्ग, नव दिल्ली- ११०००१
जम्मू आउ कश्मीर पीपुल्स् डेमोक्रेटिक् पार्टी मुफ्ती मोहम्मद् सईद् महबूबा मुफ्ती   जम्मू व कश्मीर २, इम्पोरियन लेन, रेसीडेंसी रोड, श्रीनगर- १९०००१
झारखण्ड मुक्ति मोर्चा १९७२ शिबू सोरेन शिबू सोरेन   झारखण्ड बैरियातू रोड, राँची- ८३४००८ (झारखण्ड)
केरल काङ्ग्रेस् (एम्)   केरल स्टेट् कमिटी ऑफिस्, कोट्टायम्- ६८६००१ (केरल)
नागा पीपुल्स् फ्रण्ट् नेफियू रियो शुरोजिली लिजेत्सु   नागालैण्ड, मणिपुर पोस्ट् बॉक्स् न.५६५, कोहिमा- ७९७००१ (नागालॅण्ड्)
नेशनलिस्ट् डेमोक्रेटिक् प्रोग्रेसिव् पार्टी २०१७ नेफियू रियो नेफियू रियो   नागालैण्ड चुमुकेदीमा, दीमापुर- ७९७१०३ (नागालॅण्ड्)
बीजू जनता दल १९९७ बीजू पटनायक नवीन पटनायक   ओड़िसा नवीन निवास, एरोड्रम् गेट्, भुबनेश्वर- ७५१००९ (ओड़िसा)
रिवोल्यूशनरी सोशलिस्ट् पार्टी १९४० टी.जे. चन्द्रचूड़न्   केरल
{{{last}}}, लोक जनशक्ति पार्टी[[लोक जनशक्ति पार्टी {{{last}}}|लोक जनशक्ति पार्टी {{{last}}}]]* २००० रामविलास पासवान
 
बिहार १२, जनपथ, नव दिल्ली- ११००११
लोक जनशक्ति पार्टी (रामविलास) २०२२ चिराग पासवान चिराग पासवान   नागालॅण्ड् २३, नॉर्थ् एवेन्यू, नव दिल्ली- ११०००१
राष्ट्रिय लोक समता पार्टी २०१३ उपेन्द्र कुशवाहा उपेन्द्र कुशवाहा   बिहार ढक्कनपुरा, मोहनपुर, पटना- ८००००१ (बिहार)
भारतके कम्युनिस्ट् पार्टी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी) लिबरेशन् दीपाङ्कर भट्टाचार्य   बिहार यू-९०, शक्करपुर, दिल्ली- ११००९२
शिरोमणि अकाली दल १९२० सुखबीर सिंह बादल   पञ्जाब बिल्डिग् न.६, सेक्टर् २८बी, मध्य मार्ग, चण्डीगढ़- १६००२८
शिवसेना १९६६ बालासाहेब ठाकरे एकनाथ शिन्दे   महाराष्ट्र आनन्द आश्रम, श्री भवानी चौक, तेम्भी नाका, ठाणे पच्छिम- ४००६०१ (महाराष्ट्र)
शिवसेना (उद्धव बालासाहेब ठाकरे)# २०२२ उद्धव ठाकरे उद्धव ठाकरे   महाराष्ट्र शिवसेना भवन, गडकरी चौक, मुम्बई- ४०००२८ (महाराष्ट्र)
महाराष्ट्र नवनिर्माण सेना २००६ राज ठाकरे राज ठाकरे   महाराष्ट्र कृष्ण कुञ्ज, एम.बी.राउत रोड्, शिवाजी पार्क्, मुम्बई- ४०००२८ (महाराष्ट्र)
पीपुल्स् पार्टी ऑफ् अरुणाचल १९७७ बेकिन् परतिन्

ओकेन लेगो

कामेन् रिङ्गु   अरुणाचलप्रदेस के.रिङ्गु कॉम्प्लेक्स, नहारलगुन- ७९१११० (अ.प्र.)
हिल् स्टेट् पीपुल्स् डेमोक्रेटिक् पार्टी १९६८ एच. लिङ्गदोह के.पी.पेनियाङ्ग्   मेघालय केञ्चस् ट्रेस्, लाबान, शिलाङ्ग्- ७३९००४ (मेघालय)
यूनाइटेड् डेमोक्रेटिक् पार्टी १९७७ ई.के.मावलोङ्ग् मेतबाह् लिङ्गदोह्   मेघालय मावलाइ नोनगलाम्, शिलाङ्ग्- ७९३००२ (मेघालय)
पीपुल्स् डेमोक्रेटिक् फ्रण्ट् २०१७ मेघालय लचुमिएरे, शिलाङ्ग्- ७९३००१ (मेघालय)
वॉइस आफ् द पीपुल पार्टी २०२१   मेघालय लॅटकोर्, किटन्-यू-सोम्, पूरुबी खासी हिल्स्- ७९३०२१ (मेघालय)
महाराष्ट्रवादी गोमान्तक पार्टी १९६३ दीपक धावलीकर   गोवा ड्यूक्ल् हेवेन्, पणजी- ४०३००१ (गोआ)
गोवा फॉरवर्ड पार्टी २०१६ बिजय सरदेसाई बिजय सरदेसाई   गोआ शीश महल, कोम्बा, मरगाँओ- ४०३६०१ (गोवा)
मिजो नेशनल फ्रण्ट् १९५९ जोरमथङ्गा   मिजोरम जेनरल् हेडक्वार्टर्स्, जरकावत, आइजोल्- ७९६००१ (मिजोरम)
जोरम् नेशनलिस्ट् पार्टी सूरुज (किरण रहित) मिजोरम् जेनरल् हेडक्वार्टर्स्, ट्रेजरी स्कायर्, आइजोल्- ७९६००१ (मिजोरम)
सिक्किम डेमोक्रेटिक् फ्रण्ट् १९९३ पवन कुमार चामलिङ्ग् पवन कुमार चामलिङ्ग्   सिक्किम अपर देवराली, गङ्गटोक पूरुब- ७३७१०१ (सिक्किम्)
सिक्किम क्रन्तिकारी मोर्चा २०१३ प्रेम सिंह तमाङ्ग प्रेम सिंह तमांग   सिक्किम् कॉनवॉय ग्राउण्ड, गङ्गटोक पूरुब- ७३७१०२ (सिक्किम्)
इण्डिजिनियस् पीपुल्स् फ्रण्ट् आफ् त्रिपुरा   त्रिपुरा ओल्ड् काली बाड़ी मार्ग, कृष्णानगर, अगरतला- ७९९००१ (त्रिपुरा)
टिपरा मोथा पार्टी २०१९   त्रिपुरा खुमुलबङ्ग- ७९९०३५ (त्रिपुरा)
ऑल् इण्डिया एन॰आर॰ काङ्ग्रेस् २०११ एन॰ रङ्गास्वामी एन॰ रङ्गास्वामी   पुदुच्चेरी बद्मावती, पक्कामुदयानपेट्, पुदुच्चेरी- ६०५००८

भूतपूर्व राज्ज दल

edit

पञ्जीकृत दल

edit

राजनीतिकदलके एगो बड़ सङ्ख्या चुनाव आयोगमे पञ्जीकृत हे, जेकरा राष्ट्रिय अथवा राज्जदलके रूपमे मान्यता नै भेटल हे । ढेर मामला पञ्जीकरण बनल रहहे, चाहे सम्बन्धित दल भङ्ग हो गेल हो अथवा ढेर बरिस पहिले ओकर कौनो आउ दलमे बिलय हो गले हो ।

प्रमुख गैर-मान्यताप्राप्त पञ्जीकृतदल

edit
दल नाम दल परचम स्थापना वर्ष सन्स्थापक दल प्रमुख दल मुख्यालय टीप
राष्ट्रिय लोक दल   १९९६ चौधरी अजीत सिंह चौधरी जयन्त सिंह ४०६, वी.पी. हाउस्, रफी मार्ग, नव दिल्ली- ११०००१ उत्तरप्रदेसके पूर्ब राज्जीय दल
सुहेलदेव भारतीय समाज पार्टी ओमप्रकाश राजभर ओमप्रकाश राजभर ग्राम- मीरनगञ्ज, पो- रामपुर-रसड़ा, बलिया(उ.प्र.)- २२१७१२ उत्तरप्रदेसमे ६ बिधायक
निर्बल इण्डियन शोषित हमारा आम दल सञ्जय निषाद सञ्जय निषाद उत्तरप्रदेसमे ६ बिधायक
राष्ट्रिय लोक जनशक्ति पार्टी २०२२ पशुपति कुमार पारस पशुपति कुमार पारस लोकसभामे बिहारसे ५ सान्सद
राष्ट्रिय लोक जनता दल उपेन्द्र कुशवाहा उपेन्द्र कुशवाहा
रिपब्लिकन् पार्टी ऑफ् इण्डिया (आठवले) रामदास आठवले रामदास आठवले न.३/४,इन्सा हटमेण्ट्,आजाद मैदान, फोर्ट्, मुम्बई, महाराष्ट्र- ४००००१ केन्द्रसरकारमे १ मन्त्री
भारतीय ट्राइबल् पार्टी   छोटूभाई वसावा छोटूभाई वसावा मु.पो. चन्देरिया, तालुका- वालिया, भरूच, गुजरात राजस्थानमे २ बिधायक
शिरोमणि अकाली दल (अमृतसर) १९९४ सिमरनजीत सिंह मान सिमरनजीत सिंह मान ग्राम- किला, एस.हरनाम सिंह-पो.आ. तेल्लानिमा, फतेहगढ़ साहब, पञ्जाब-१४०४०६ लोकसभामे पञ्जाबसे १ सान्सद
गोंडवाना गणतन्त्र पार्टी हीरा सिंह मरकाम तुलेश्वर सिंह मरकाम ग्राम आउ पोस्ट् तिवेर्थ, तहसील कटघोरा, बिलासपुर (छत्तीसगढ़) मध्यप्रदेसके पूर्ब राज्जीय दल

अन्य पञ्जीकृत दल

edit

नीचे अक्टूबर २००५ के चुनावसे पहिले चुनाव आयोग द्वारा प्रकाशित ७३० पञ्जीकृत अज्ञात (बिन पहचान वाला) दलके सूची देल गेलहे:

भारतीय सर्वजन पार्टी

बहुजन मुक्ति पार्टी

हिन्दुस्तान सोशलिस्ट् रिपब्लिकन् एसोसिएशन

*राष्ट्रिय समाज पक्ष 0पार्टी*
SARVASHAKTI DAL (INDIA) SURANDRA SINGH GUDHA

यू

edit

यू

edit

अन्य दल

edit

भारतमे ढेर राजनैतिकदल चुनाव आयोगमे कखनियो पञ्जीकृत नै भेलहे ।

भूतपूर्व दल

edit

लुप्त/राज्जीय गठबन्धन

edit

१९९० के बादसे, भारतीय मतदाता लगातार राज्ज आउ राष्ट्रियस्तर पर खण्डित जनादेस देलक हे । एही चलते ढेर दल जेकरामे छोट (आउ कखनियो-कखनियो मौलिक) बैचारिक मतभेद हे, सत्ता पर दावा करेला गठबन्धन कर ले हे । भारतमे निम्नलिखित राजनैतिकदलके गठबन्धन हे ।

एकरो देखी

edit

आधिकारिक दल

edit

अन्य जालस्थाल

edit

बाहरी कड़ी

edit

आगे पढ़ेला

edit
  • सुब्रत के. मित्र तथा वी.बी. सिंह. 1999.भारत में लोकतन्त्र व सामाजिक परिवर्तन : राष्ट्रिय मतदाताओं का एक गहन विश्लेषण. नव दिल्ली: सेज प्रकाशन. ISBN 81-7036-809-X (India HB) ISBN 0-7619-9344-4 (U.S. HB).
  • सुब्रत के. मित्र, माइक एन्स्कट, क्लेमेंस स्पिएस (eds.). 2004. दक्षिण एशिया में राजनीतिक dal. ग्रीनवुड: प्रेजेर.

सन्दर्भ

edit