Wp/mag/मनिपुर

< Wp | mag
(Redirected from Wp/mag/मणिपुर)
Wp > mag > मनिपुर

मणिपुर भारतके पूर्बोत्तरमे स्थित एगो राज्य हे । एकर राजधानी इम्फाल हे । मणिपुरके पड़ोसी राज्य है - उत्तरदन्ने नागालैण्ड आउ दक्खिनदन्ने मिजोरम्, पच्छिदन्ने असम, आउ पूरुदन्ने एकर सीमा म्यान्मारसे भेटहे । एकर क्षेत्रफल २२,३४७ वर्ग किमी हे । हियाँके मूल निवासी मैतै जनजातिके लोग हथिन, जे हियाँके घाटी क्षेत्रमे रहहथिन । इनखर भाषा मेइतिलोन हे, जेकरा मनिपुरियोभाषा कहहथिन । ई भाषा १९९२ मे भारतके संविधानके अठमा अनुसूचीमे जोड़ल गेलै हे आउ ई प्रकार एकरा अधिकारिकभाषाके दर्जा प्राप्त हो गेलै हे । हियाँके पर्बतीय क्षेत्रमे नागा आउ कुकी जनजातिके लोग रहहथिन । मणिपुरके एगो संवेदनशील सीमावर्ती राज्य मानल जाहे ।


ꯃꯅꯤꯄꯨꯔ
मणिपुर
राज्य
राष्ट्रियगान: सना लीबाक मणिपुर[1]
(मणिपुर, सुवर्णभूमि)
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल.
देश  भारत
भारतमे विलय १५ अक्टूबर १९४९[2]
राजधानी इम्फाल
मण्डल
सरकार
 • राज्यपाल एल ए गणेशन[3]
 • मुख्यमन्त्री एन बीरेन सिंह (भाजपा)[4]
 • विधायिका एकसदनीय (६० सीटे)
 • संसदीय लोकतन्त्र राज्यसभा
लोकसभा
 • उच्चन्यायालय मणिपुर उच्चन्यायालय
क्षेत्रफल
२२३२७ किमी (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील)
 • क्रम २३मा
पूर्वोत्तरक्षेत्र (पुनर्गठन) अधिनियम, १९७१ द्वारा एकरा केन्द्रशासितप्रदेशके दर्जासे राज्यके दर्जा भेटलै ।

परिचय

edit

मणिपुरके शाब्दिक अर्थ ‘आभूषणके भूमि’ है । भारतके स्वतन्त्रताके पहिले ई रियासत हलै । स्वतन्त्रताके बाद ई भारतके एक केन्द्रशासितप्रदेश बनलै । एहाँके राजधानी इम्फाल है । ई सम्पूर्ण भाग पहाड़ी है । जलवायु गरम एवं तर है आउ वार्षिक वर्षाके औसत ६५ इञ्च है । एहाँ नागा आउ कूकी जातिके लगभग ६० जनजाति निवास करहै । एहाँके लोग सङ्गीत आउ कलामे बड़ प्रवीण होवहथिन । एहाँ ढेर बोली बोलल जा है । पहाड़ी ढाल पर चाय आउ घाटीमे धानके खेती होवहै । मणिपुर से होके एक सड़क बर्मा जाहै ।

 
काङ्ला शा : मणिपुरके राजचिह्न

ई राज्यमे प्राकृतिक संसाधनके प्रचुर भण्डार है । एहाँके प्राकृतिक छटा देखे योग्य है । एहाँ तरोताजा करेवाला जल-प्रपात है; रङ्ग-बिरङागा फूल वाला गाछी है, दुर्लभ वनस्पति आउ जीव-जन्तु है, पवित्र जङ्गल है, सदा बहेवाला नदी है, पर्वत-पहाड़ी पर बिखरल हरियर विभा है आउ टेढ़-मेढ़ गिरेवाला झरना है । लोकटक झील एहाँके एक महत्वपूर्ण झील है । भौतिक आधार पर ई राज्यके दु भागमे बाँटल जा सकहै, पहाड़ी आउ घाटी । चारो दने पहा‍ड़ी है आउ बीचमे घाटी है । ई प्रकार प्रकृतिके प्राचीन गौरव है । राज्यके कला आउ संस्कृति समृद्ध है जे विश्व मानचित्र पर एकर समृद्धिके दर्शावहै ।

सम्बन्धित लेख

edit

सन्दर्भ

edit
  1. "'Sana Leibak Manipur' adopted as State Song by Cabinet". thenortheastaffairs.com.
  2. Sinha, L. P. (1987). "The Politics and Government of Manipur". The Indian Journal of Political Science. 48 (4): 487–493. JSTOR 41855332. आइ॰एस॰एस॰एन॰ 0019-5510.
  3. Laithangbam, Iboyaima (27 अगस्त 2021). "Ganesan sworn in as Manipur Governor". द हिन्दू.
  4. BJP leader Biren Singh sworn in as Manipur Chief Minister
    Archived 2017-03-15 at the वेबैक मशीन, India Today (15 March 2017)
  5. "Manipur Population Sex Ratio in Manipur Literacy rate data". census2011.co.in. मूलसे 8 September 2015 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 1 September 2015.
  6. "At a Glance « Official website of Manipur". मूलसे 5 मार्च 2017 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 4 दिसम्बर 2016.
  7. Abstract of speakers' strength of languages and mother tongues – 2000
    Archived 2016-12-08 at the वेबैक मशीन, Census of India, 2001
  8. "Sub-national HDI - Subnational HDI - Global Data Lab". globaldatalab.org. अभिगमन तिथि 17 अप्रैल 2020.