Wt/zea/an

Zeêuws

Etymologie

Middelnederlands ane, aen, Oudnederlands an, ana- (in zaemenstelliengen); van Oergermaons *ana en uutendelienge Proto-Indogermaons *h₂en. Verwant mee Oudgrieks ὰνά (ana) en Oudkerkslaovisch на (na, mee nultrap)

Omschrievienge

an meêstentieds vòzessel

1. (locatief) Vreêd kortbie, dikkels zonder tussenruumte
   • De pastorie leit an de kerke.
2. (directief) Gericht nae, bevòbeeld van 'n brieve:
   • An Arjaen van Pier, Kerkstraete 50, Deppel
3. Vò de pries van
   • Juun an vuuftig cent de kilo.
4. Deêl van eênder welk gesplitst werkwoord wat in d'n infinitief mee an- begint:
   • Me komme om vuuf ure op 't station an.
5. In werkienge (van mechanieke en elektrieke apparaoten)
   • Laet de computer maer an, 'k wille daelijk ok nog wè 'n mailtje tikken.
6. partikel, meêrvoudige vurm van a (in verbindiengen as wie-an, wat-an, ʼoeneêr-an etc.)

Uutspraek

[ɑn]

Vaste verbindiengen

as deêl van 'n vòzesselvòwerp

• komme an (ziet ok komme)
• raeke an (ziet ok raeke)
• zitte an (ziet ok zitte)
• an-en-bie
• net an

Uutdruksels

• D'ran weze
  1. In de probleme komme (ok: D'ran kunne)
  2. zwanger weze (ok: angebrand)
• An tweêën, drieën etc. in tweê, drie etc. stikken

Ontlêniengen in aore taelen

• aan Neger'ollands
• an Neger'ollands, Skepi

Ziet ok

• Liest van Swadesh

Vertaeliengen

vreêd kortbie

• Araobisch: عِنْد‎ (ʿind)
• Braebants: an
• Chinees (Mandarijn): 在 (zài)
• Duuts: an + dat.
• Frans: à
• Westerlauwers Vries: oan
• Hindi: पर (par)
• Iengels: at
• Japans: ...で (...de)

• Latijn: apud + acc.
• Limburgs: aon (westelijk), aan (oôstelijk), a (zuudoôstelijk)
• Nederlands: aan
• Nedersaksisch/Platduuts: an, oan, aan
• Portugees: a
• Russisch: в + loc.
• Spaons: junto a
• West-Vlaems: an

gericht nae

• Araobisch: إِلَى‎ (ar) (ʾilā)
• Braebants: an
• Chinees (Mandarijn): 到 (dào)
• Duuts: an + acc.
• Frans: à
• Westerlauwers Vries: oan
• Hindi: ... को (... ko)
• Iengels: to
• Japans: ...へ (...-e)

• Latijn: ad + acc.
• Limburgs: aon (westelijk), aan (oôstelijk), a (zuudoôstelijk)
• Nederlands: aan
• Nedersaksisch/Platduuts: an, oan, aan
• Portugees: a
• Russisch: в + acc.
• Spaons: a
• West-Vlaems: an

Bronnen

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 33, 47

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'aan'