Wt/zea/Wiktionary:Lieste van Swadesh

< Wt | zea
(Redirected from Wt/zea/Wiktionary:Liest van Swadesh)
Wt > zea > Wiktionary:Lieste van Swadesh

De Lieste van Swadesh is 'n liest mee 207 vee gebruukte woorden. Ze wier in de jaeren vuuftig opgesteld deu d'n Amerikaonse taelkundige Morris Swadesh, mee as doel woordeschatten van taelen overzichtelijk en oppervlakkig verglieke te kunnen. De woorden die d'rop stae komme in de meêste taelen wè vò, zelfs bie volken die-a nog as jaegers-verzaomelaers leve.

'Ier lae me de lieste zieë vò 't Zeêuws, 'n paer van zien zusters (inclusief d' oôrsproenkelijke definities in 't Iengels) en zien voôrouwers 't Middel- en Oudnederlands. Van 't Zeêuws è me de situatie vreêd versimpeld: a je elke meugelijke dialectvariant meeneemt, oor de kolom endeloôs breêd en verlies de tabelle d'r overzichtelijk'eid. Van 't Oudnederlands bin, zòa je zieë kunt, lang nie aolle woorden overgeleverd. Die bin dan gereconstrueerd; dat stae angegeve mee 'n asterisk (*). Somtieds bin die woorden toch gelienkt; dan is t'r in ieder geval 'n verwant woord bekend en kan d'r toch nog 'n lemma geschreve ore.

No. Zeêuws Iengels Nederlands Afrikaons Limburgs (AGL) Duuts Vries Middelnederlands Oudnederlands
1 ik I ik ek ich ich ik ic(k) ic
2 jie thou
(iv)
jij, je (aolledaegs),
u (beleefd)
jy (aolledaes),
u (beleefd)
doe, Geer du (aolledaegs),
Sie (beleefd)
do, ,
jo (beleefd)
du, g(h)i thū
3 'ie he hij hy hae er hy hi
4 oôns, wulder we wij, we ons veer wir wy wi
5 julder you
(mv)
jullie, u julle (aolledaegs),
u (beleefd)
geer ihr,
Sie (beleefd)
jimme g(h)i (Ingweoons *ji)
6 'ulder, ze they zij, ze hulle zie sie hja si sia
7 deze, dit this deze, dit hierdie deze(n), dees, dit dieser dizze, dit dese thie, thise
8 die, dat that die, dat dié, daardie dae, die, det der dy, dat die thie, thē
9 'ier here hier hier hie hier hjir hier *hier
10 dae there daar daar dao da, dort dêr daer thār
11 wien who wie wie wae wer wa wie wie,
12 wat what wat wat wat was wat wat wat
13 wae where waar waar wo wo wêr waer wār
14 'oeneêr when wanneer wanneer wienie wann wannear wanneer, wan eer, hoeneer wanne
15 'oe how hoe hoe wie wie hoe hoe huo
16 nie, niet not niet nie neet nicht net niet, Vmnl. ok niwet nie, niewiht
17 aol all alles alles al(les) alles alles al al
18 vee many veel baie, vele väöl viel folle, in soad vele filo
19 sommige, ienkelde some enkele, sommige party, sekere, sommige inkel einige, manche guon enige *einige
20 weinig few weinig min min, winnig wenig wennich luttel, weinich, wenich *luttil
21 aor, ander other ander ander anger anderer oar ander, Ingweoons *aer andar
22 êne, eên one één een ein ein ien een ein, ēn
23 tweêë, tweê two twee twee twie zwei, zwo twa twe(e) *twē, twi
24 drieë, drie three drie drie drie drei trije drie thrie
25 viere, vier four vier vier veer vier fjouwer vier viwar, vier
26 vuve, vuuf five vijf vyf vief fünf fiif vijf vive
27 groôt big groot groot groet groß grut groot mikkil, grōt
28 lank long lang lank, lang lank (afstand), lang (tied) lang lang lang lang
29 breêd, wied wide breed, wijd wyd breid, wied breit, weit bried breet brēt
30 dikke thick dik dik dik dick tsjok dick thic
31 zwaer heavy zwaar swaar zjwaor schwer swier swaer *swār
32 klein small klein klein klein klein lyts cleen, clein smal, cleyn
33 kort short kort kort kort kurz koart cort curt
34 smaol narrow smal nou, smal sjmaal schmal smêl eng(he), smal *enge
35 dinne, dunne thin dun dun dun dünn tin dunne *thunne
36 vrouwe, wuuf woman vrouw vrou vrouw, vroumes Frau frou wijf quena
37 man, vent, vint man
(adult male)
man man man, manskaerel Mann man man man, helt, rinc
38 mens(e) man
(human being)
mens mens minsj Mensch minske man, mensche man, mennisko
39 kind child
(a youth)
kind kind kèndj Kind bern kint kint
40 wuuf, echte wife vrouw, echtgenote vrou, gade, eggenoot vrouw Frau frou wijf ēhto, quena
41 man, echte husband man, echtgenoot man, gade, eggenoot man Mann man man, (ge)gade ēhto
42 moer, moeder mother moeder moeder mojer, moder Mutter mem moeder muodir
43 vaer, vaoder father vader vader vajer, vader, fatter Vater heit vader fadar, fader
44 beêste animal dier dier deer, bies Tier bist dier dier
45 vis fish vis vis vèsj Fisch fisk vis(ch) fisk
46 veugel bird vogel voël voegel Vogel fûgel vogel fogal, vogal
47 'ond dog hond hond hóndj Hund hûn hont hunt
48 luus louse luis luis loes Laus lûs, biter luus *lūs
49 slange snake slang slang sjlang Schlange slang slange slango
50 wurm worm worm wurm wórm Wurm wjirm worm wurm, nesso
51 boôm tree boom boom boum Baum beam boom, boem bōm, boum
52 bos, bus forest woud woud, bos bósj Wald bosk bus(ch)/bos(ch), vorst/foreest, hout, loo, wout *busc, forest, holt, lō(n), nimit, walt, wavar (?), widu
53 stok stick
(of wood)
stok stok sjtek Stock stôk stoc(k) stoc
54 vrucht fruit fruit, vrucht vrug vröch Frucht frucht vrucht, ooft fruht, ovit
55 zaed seed zaad saad zaod Saat sied saet kunni, sāmo
56 blad leaf blad blaar blaad Blatt blêd blat *blat
57 wortel root wortel wortel wortel Wurzel woartel wortel *wurtila
58 schosse bark
(of tree)
schors bas sjèl Rinde skors, bast scorse, bast rinda
59 blomme flower bloem blom bloom Blume blom bloeme bluome
60 gos grass gras gras graas Gras gers gras, gars, gers gersa
61 touwe, koôrde rope touw, koord tou, koord touw Seil, Tau tou touwe, seel rēp
62 vel, 'uud skin
(of a person)
huid vel vel, hoed Haut hûd huut hūd
63 vleis meat
(as in flesh)
vlees vleis vleisj Fleisch fleis, fleask vlees(ch) flēsk
64 bloed blood bloed bloed blood Blut bloed bloet bluot
65 beên bone bot been knaok Knochen bien been bein
66 vet fat
(noun)
vet vet vèt Schmalz fet vet fēt
67 ei egg ei ei ei Ei aai ei/ey *ei
68 'oôrn horn horen, hoorn horing haore Horn hoarn horn, horen horn
69 staert tail staart stert sjtart Schwanz sturt stert, staert, start stert
70 plume feather
(rather not down)
veer veer vaer Feder plom veder(e) fethera
71 'aer hair haar haar haor Haar hier haer hār, fas
72 'oôd head hoofd kop kop, huid Kopf holle hovet hovit, howot
73 ôre ear oor oor oer Ohr ear ore ōra
74 ôge eye oog oog oug Auge each oghe ouga
75 neuze nose neus neus naas Nase noas nose, nuese nasa
76 mond mouth mond mond móndj Mund mûle mont munt
77 tand tooth
(rather not molar)
tand tand tandj Zahn tosk tant tant
78 toenge tongue tong tong tóng Zunge tonge tunge, tonghe tunga
79 naegel fingernail vingernagel nael, vingernael nagel Fingernagel neil nagel nagel
80 voet foot voet voet voot Fuss foet voet fuot
81 beên leg been been bein Bein skonk been bēn, bein
82 knie knee knie knie knee Knie knibbel knie knī
83 'and hand hand hand handj Hand hân hant hant
84 vleke, vlerke wing vleugel vlerk vleugel Flügel wjuk vloghel, vlueghel, wieck(e), vlerc fetherac, *wieca
85 buuk, poke belly buik maag boek Bauch Magen bûk buuc būc
86 dermen guts ingewanden ingewande derm Eingeweide termen derme(n), darme(n) therme
87 nikke neck nek nek nak Nacken nekke nacke hals, halter
88 rik, rugge back rug rug rök Rücken rêch rugg(h)e, rigghe ruggi
89 bost breast borst bors brós, broos Brust boarst borst brust
90 'arte heart hart hart hert Herz hert herte herta
91 lever liver lever lewer laever Leber lever levere *livera
92 drienke to drink drinken drink drinke trinken drinke drinken drincan
93 ete to eat eten eet aete essen ite eten eton
94 biete to bite bijten byt biete beissen bite biten *bītan
95 zuge to suck zuigen suig zoeke saugen sûge sug(h)en sūgan
96 spieë, spoege to spit spugen, spuwen spoeg sjpieje spucken spuie spu(w)en, spien *spūan
97 spieë, spoege to vomit braken, overgeven kots, opgooi, braak kótse kotzen, erbrechen spuie spu(w)en, spien *spūan
98 waoie to blow
(as wind)
waaien waai, blaas blaoze wähen blaze waeyen wāion
99 aeseme to breathe ademen asemhaal aome atmen sykhelje adem, asem haelen; ademen/asemen *adom halon
100 lache to laugh lachen lag lache lachen laitsje lachen *lahhon
101 zieë to see zien sien zeen sehen sjen sien sian
102 'ôre to hear horen hoor hure hören hearre horen hōron
103 wete to know
(a fact)
weten weet weite wissen wite weten witon
104 dienke to think denken dink dènke denken tinke denken, dinken thencon
105 ruke to smell
(sense odor)
ruiken ruik ruke riechen rûke rieken, ruken riecan, ruecon
106 vrêze to fear vrezen vrees vreize fürchten bang wêze vresen drādan, forhten
107 slaepe, slaope; meure to sleep slapen slaap sjlaope schlafen sliepe slaepen slāpan, fakon
108 leve to live leven lewe laeve leben ljibbe leven levan, libbon
109 sturve, sterve to die sterven sterf, doodgaan sjterve sterben stjerre sterven stervan, anagān, giwandilon
110 doôddoeë to kill doden doodmaak doede töten, totmachen deadzje doden slān, tefellen
111 vechte to fight vechten veg vechte fechten fjochtsje vechten fechtan
112 jaege to hunt
(transitive)
jagen jag jage jagen jeie jaeghen *jagon
113 slae to hit raken slaan, tref houwe, sjlaon schlagen slean slaen, smiten slān, houwan
114 snieë to cut knippen, snijden knip, sny sjnieje kneifen, schneiden snide sniden, kerven snīthan
115 splisse to split splijten kloof sjpliete splitzen ferdiele spliten, splitten, spletten tedelen, slētan, *splītan
116 steke to stab
(or stick)
steken steek sjtaeke stechen stekke steken stecan
117 kraeuwe to scratch
(an itch)
krabben krap kretse, kratse greifen skraabje cra(u)wen cratton
118 graeve to dig graven graaf grave graben grave graven *gravon
119 zwemme to swim zwemmen swem zjwömme schwimmen swimme swemmen *swimon
120 vliege to fly vliegen vlieg vlege fliegen fleane vlieghen fliugon
121 gae, lôpe to walk lopen, stappen loop, stap, wandel gaon, loupe gehen rinne gaen, lopen gān, loupon
122 komme to come komen kom kómme kommen komme comen cuman
123 leie, ligge, legge to lie
(as on one's side)
liggen ligke* liggen lizze ligghen, legghen *liggon
124 zitte to sit zitten sit zitte sitzen sitte sitten sitton
125 stae to stand staan staan, opstaan (action) sjtaon stehen stean staen stān
126 draoie to turn
(change direction)
draaien draai drieje drehen draaie draien thrāen, tūmon, upkēren
127 vaolle, stuke to fall
(as in drop)
vallen val valle fallen falle vallen fallan
128 geve to give geven gee gaeve geben jaan geven givon, gevan
129 vast'ouwe to hold
(in one's hand)
houden hou hauwe halten hâlde houden haldan
130 niepe to squeeze knijpen druk pitsje kneifen knipe nipen *(c)nīpon
131 vrieve, vruven to rub wrijven vryf vrieve reiben wriuwe wriven, striken *strīcon, *wrīvon
132 wasse to wash wassen was wesje waschen waskje waschen waskan
133 vege to wipe vegen vee kaere, vaege fegen feie vegen *fegon
134 trekke, snokke to pull trekken trek trèkke ziehen lûke trecken, tien tian
135 douwe to push duwen stoot sjtoete stoßen triuwe duwen thuwon
136 goôie to throw werpen, gooien gooi sjmiete, goeje werfen goaie, smite werpen, werpan
137 vastbinde, knôpe to tie knopen bind, knoop bènje knüpfen, binden fêstbine binden *bindon
138 naoie to sew naaien naai nieje nähen naaie naien, naeyen *nāen
139 telle to count tellen tel tèlle zählen telle tellen tellon
140 zeie, zegge to say zeggen zègke* sagen sizze segghen sagen, *seggon
141 zienge to sing zingen sing zinge singen sjonge singhen singan
142 spele to play spelen speel sjpele spielen boartsje spelen, Vmnl. ok spilen *spilon
143 drieve to float zweven dryf, sweef sjweve schweben driuwe driven driuen, flietan
144 vloeie to flow vloeien vloei sjtruime, sjtroume fließen streame vloeyen, stromen flietan
145 vrieze to freeze vriezen vries vrere frieren frieze vriesen *friuson
146 opzwelle to swell zwellen swel sjwelle schwellen swelle swellen *swellon
147 zunne sun zon son zón Sonne sinne sonne sunna
148 maen moon maan maan maon Mond moanne mane, maen māno
149 starre star ster ster sjtar Stern stjer sterre sterno, sterro
150 waeter water water water water Wasser wetter water watar
151 regen rain regen reën raenge Regen rein reghen regan
152 rivier river rivier rivier reveer Fluss rivier rivi(e)re, aa ā, fluot
153 meêr lake meer meer maer See mar meere meri
154 zeê sea
(as in ocean)
zee see zie Meer see see sēo
155 zout salt zout sout zaut Salz sâlt sout salt
156 steên stone steen klip sjtein Stein, Klippe stien steen stēn, stein
157 zand sand zand sand zandj Sand sân sant sant
158 stof dust stof stof sjtöb, sjtaof Staub stof, moude, túch stof stubbi
159 aerde earth
(as in soil)
aarde grond aerd Erde, Grund ierde, grûn erde, aerde, gront ertha
160 wolk cloud wolk wolk wouk Wolke wolk wolke wulco
161 mist fog mist, nevel mis mis, nevel Nebel dize mist, nevel *mist, *neval
162 locht, lucht sky lucht lug loch Luft loft logt, lucht, hemel himel, *luft
163 wind wind
(as in breeze)
wind wind, briesie wind Wind wyn wint wint
164 sneêuw, sneê snow sneeuw sneeu sjnie Schnee snie sne(e), sne(e)u snēo
165 ies ice ijs ys ies Eis iis ijs *īs
166 roôk smoke rook rook rouk Rauch reek rooc rouc
167 vier fire vuur vuur vuur Feuer fjoer vuur, vier fiur
168 assie ash as as esj Asche jiske assc(h)e asca
169 brande to burn
(intransitive)
branden brand brenne, borre brennen, branden baarne barnen, bernen brennan
170 wegt, pad road weg pad waeg Weg, Pfad wei wech, pat weg, path
171 berg mountain berg berg berg Berg berch berch berg
172 roôd red rood rooi roed rot read root rōt
173 groen green groen groen greun grün grien groen *gruon
174 geel yellow geel geel gael gelb giel gele gelo
175 wit white wit wit wit weiß wyt wit wit, wīt
176 zwart black zwart swart zjwart schwarz swert swart swart
177 nacht night nacht nag nach Nacht nacht nacht naht
178 dag day
(daytime)
dag dag daag Tag dei dach dag
179 jaer year jaar jaar jaor Jahr jier jaer jār
180 waerm warm
(as in weather)
warm warm werm warm waarm warm, werm warm, werm
181 koud cold
(as in weather)
koud koud kaud kalt kâld coud kalt
182 vol full vol vol vol voll fol vol fol
183 nieuw new nieuw nuut, nuwe nuuj neu nij nie, nieu niuwi
184 oud old oud oud aud alt âld out alt
185 goed good goed goed good gut goed goet guot
186 slecht bad slecht sleg sjlech schlecht sljocht, min quaet, qualic, euel uvil, *quāt
187 vrot, rot rotten
(as, a log)
rot vrot verrot faul, verrottet ferrotte verrottet *farrotet
188 vuul dirty vuil vuil vies, voel schmutzig smoarch vuul fūl
189 recht straight recht reguit rech, rechoet recht rjocht recht reht
190 rond round rond rond róndj rund rûn ront sinowalt
191 scherp sharp
(as a knife)
scherp skerp sjerp scharf skerp scherp, scharp, schaerp skarp
192 bot dull
(as a knife)
stomp, bot stomp bot stumpf dôf stomp *stump
193 glad smooth glad glad glaat glatt glêd glat glat
194 nat wet nat nat naat nass wiet nat nat
195 droôg dry
(adjective)
droog droog dreug trocken, dürr dreach droge druge
196 juust, sjuust right
(correct)
juist, correct reg, korrek waor, rech, richtig richtig krekt juust reht
197 kortbie near dichtbij naby kórtbie nahe deunby, tichtby na bi *
198 varre, vaore far ver ver wied fern, weit fier verre ferro
199 rechts right
(side)
rechts regs rechs rechts rjochts rechtes tesla, testar
200 lienks, aevereks left
(side)
links links links links links, lofts linc((ke)s) slinc
201 an, bie at aan, te, bij by bie an, zu, bei oan, by ane, aen, bi ana, an, bi
202 in in in in, binne in in yn in in
203 mee, mie with
(accompanying)
met met mit mit mei met mith, mit
204 en, in and en en en und en ende inde, enda, ande
205 a, as if als, indien as es wenn as als, alse Vmnl. also
206 meedat, wan because omdat omdat ómdet weil mei't, om't di wile dat, ombe dat, overmits, want bithiu, wanda
207 naem name naam naam naam Name namme name, naem namo

Opmerkienge: 't AGL (Algemein Gesjreve Limburgs) schrief likge en zèkge vò. M'è 'ier toch mae vò de spèllienge mee gk gekoze, om'at dit beter ansluut bie de Veldeke-schriefwieze, daerin de dialecten geschreve ore.

Nog an te maeken

edit
Liesten van Swadesh
Aolgemeên  Zeêuws  'Ollands  Indo-Europees (aors)   · Keltisch  Limburgs   · Middelduus   · Noôrd-Germaons   · Romaons  Slaovisch  Vries   ˑ kunsttaelen