Wt/zea/puut

Zeêuws

'n Brune puut (Rana temporaria).

Etymologie

Over Middelnederlands puut/puyt en Oudnederlands pūt van de Germaonse wortel *pu- 'opgezwolle'. Verwant an Platduuts puddig 'opgezwolle', Oudiengels ǣlepūte 'kwabaele'. Je moe dienke an de balgen die 'n puut opzette kan; ziet ok beteêkenisse 5.

Beschrievienge

puut m

1. Amfibie uut de fermielje Ranidae
   • Di zitten puten buten (...), kiek, 'n kacheltje op d'n diek (Engel Reinhoudt)
2. Zwak kindje
   • Aerm puutje toch!
3. 'and(je) (kindertael)
4. Zwaere 'outere gaffel vò 't oplaejen van boômstammen
5. Zwembalge van 'n vis

Uutspraek

[pyt]

Verbugienge

meêrvoud puten, soms puen, verkleinwoord puutje

Saemenstelliengen en afleiiengen

'aekepuut 'aogepuut putebilletjes puteblomme putedril

putekael putekwal puten'andje putevilder

putevisje putig puut'okken puutnaekend

Uutdruksels

• ′n Puut in je kele è, schor weze
• ´n Puut in je neuze è, 'n mee snot verstopte neuze è
• ´n Puut ei gin plumen, van iemand die-a gin geld ei, kun je niks afpakke, ok wè Van 'n puut kan je gin plumen trekke; Land-van-'Ulsters Ge ku ne puit 't vel nie afdoen
• D'r is gin puut in de poel die-a zò 'eêt, zo'n vreêde naem è'k nog nooit g'ore
• D'r kan wè 'n puut in m'n kele zwemme, 'k è gin dost, 'k è meer as genoeg gedroenke
• Je krieg vò 'n puut 'n padde in de plekke, a je dat verandert, schiet je d'r niks mee op, eêrder gae je nog achteruut
• Zò aerm/kael as 'n puut, vreêd aerm
• Zò moe as 'n puut, vreêd moeë
• ´t Is net 'n puut op 'n klute, 'ie maek noga wat van z'n neuze
• Kieke as 'n puut op 'n klute, benaeuwd zitte kieke
• Ie zit daer as 'n puut op 'n stoppel, nie op z'n plekke
• Ie jaegt as 'n puut, buten aesem weze
• Zò blieë as 'n puut die-a poôtjes kriegt, vreêd blieë

Dialectvarianten

• Walchers pue (nessens gewoon puut)
• Land-van-'Ulsters, Oôst-Zeêuws-Vlaoms grensgebied, pui
• Land-van-'Ulsters puit
• Flakkees kikker uut 't 'Ollands; puut is dae verouwerd.

Vertaeliengen

amfibie

• Nie-taelgebonde: 🐸
• Afrikaons: padda
• Araobisch: ضِفْدِع‎ (ḍifdiʿ) m
• Braebants: puit m (West-Braebants en Antwerps), kikvors m (Oôst-Braebants), vors m (Kempens en Zuud-Braebants)
• Chinees (Mandarijn): 青蛙 (qīngwā)
• Duuts: Frosch m
• Frans: grenouille v
• Westerlauwers Vries: kikkert g, rikkikkert, froask g (ouwerwes en dialectisch), jork g
  • Hindeloopers: frosk
• Hindi: मेंढक (mẽḍhak) m, मेंढकी (mẽḍhkī) v
• 'Ollands: kikker g, work g, rijnvors g (Utrechts), kikvos g (Katwieks)
• Iengels: frog

• Latijn: rana v
• Limburgs: kwakker m, kwakkert m, kwekkerd m, vroos m, kwakvors m (Belgs-Limburg)
• Middelnederlands: puut m, vorsc m
• Nedersaksisch/Platduuts: kikker m of g
• Nederlands: kikker m
• Oudgrieks: βάτραχος (batrachos) m
• Oudnederlands: frosk m, pūt m
• Portugees: rã v
• Russisch: лягу́шка (ljagoésjka) v
• Spaons: rana v
• Swahili: chura kl. 7, 8
• Stasvries en verwanten: kikkert g
• West-Vlaems: puut m

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 107, 758-61

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 195

• Dr. Frans Debrabandere (red.), Zeeuws etymologisch woordenboek. De herkomst van de Zeeuwse woorden. Uutgeverie Atlas, Amsterdam/Antwerpen, 2007: blz. 267

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Oudnederlands Woordenboek online