Zeêuws
editEtymologie
editOver Middelnederlands nuese, gepalalitaliseêrde vurm van nose, en Oudnederlands *nuso of *nusi van Oergermaons *nusō (ablautsvariant van *nasō). Uutendelienge van Oer-Indo-Europees **neh₂s- of *nh₂es-. D'n umlautsvurm is meschien te verklaeren uut 'n vurm *nusi mee ouwen duaolisuutgang ('tweê neusgaeten'); ze kom vedder nog in 't Platduuts vò, daerat de vurm Nese wiest op 'n oervurm *nasi.
Omschrievienge
editneuze v
- Uutstekend reukorgaon
- toelôpend deêl van d'aermen an 'n menwaegen, voste deêl van 't schaer
- werkwoôrd on'eus spele, zeure in 't spel
Uutspraek
edit[nøːzə]
Verbugienge
editneuzen meêrvoud, neusje verkleinwoôrd
Vervoegienge
editinfinitief | neuze(n) | |
gerundium | te neuzen(e) | |
tegewoordigen tied | ik neus | oôns neuze(n) |
jie neus(t) (neuze) | julder neuze(n) | |
'ie neus(t) | 'ulder neuze(n) | |
flejen tied | ik, jie, 'ie neusde, neuzede | oôns, julder, 'ulder neusde(n), neuzede(n) |
gebieënde wieze | neus(t) | |
onvoltoôid deêlwoôrd | neuzende | |
voltoôid deêlwoôrd | ei (g)eneusd | |
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. |
Saemenstellienge
edit- Afleiienge
Uutdruksels
edit- Dat gae 'k joe nie an je neuze 'ange, dat 'oef jie nie te weten, ok: Je neuze is gin kapstok
- Z'n neuze ergest insteke, kort op bezoek komme
- ʼIe ei niks as 't snot in z'n neuze, 'ie is vreêd aerm
- Vee van je neuze maeke,
- z'n eige vee verbeêlde
- z'n eige vreêd laete 'ôre
- 't bont maeke, bev. deu vee te drienken
- Ongeliek heit geên bult in geliek geit geên neuze, gezeid as t'r eên altoos geliek wil è Goerees
- Tussen neuze en lippen/mond, op 'n onbewaekt moment
- Zie je dat an z'n neuze?, vaolt 't vreêd op bie 'im?
- ʼn Nieuwschierige neuze
- ʼt Zal 'm nog van z'n neuze in z'n mond druppe, z'n ôgen zullen d'r nog wè waerm van ore, 'ie gae nog wè spiet kriege
- ʼt Zal 'm nog van z'n neuze in z'n klompen druppe, dieën is vreêd verliefd
Aore vurmen
edit- neus Acht'uzen
Ontlêniengen in aore taelen
edit- naes, nees, nes, nēs Neger'ollands
Vertaeliengen
editreukorgaon
|
|
Bronnen
edit- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 621, 622
- K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 173-4, 386, 388
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'neus'