Wt/zea/zunne

< Wt‎ | zea
Wt > zea > zunne

Zeêuws edit

 
De zunne in de ruumte, in ultraviolet licht.
 
De zunne an d'n 'emel, mee wat wolken om d'r 'ene.

Etymologie edit

Over Middelnederlands sunne, sonne en Oudnederlands sunna van Oergermaons *sunnō/*sowilaz/*sowul (de lèste tweê vurmen bin in de Noôrd-Germaonse taelen bewaerd). Aol deze vurmen bin af te leien van 't Oer-Indo-Europese *séh₂u-l, stam in verboge vurmen *sh₂u-én-, variante *seh₂-uel-o. Onder meêr in 't Latijn as sol en in 't Grieks as ἥλιος hèlios (waevan helium).

't Werkwoôrd is t'r dienkelijk onder Nederlandsen invloed gekomme; in 't zunnetje zitte is gewoner.

Omschrievienge edit

zunne v

  1. De starre daerom de Aerde draoit, en die overdag d'n 'emel verlicht.
  2. 't Licht van de zunne.
    • ʼk Za 't wasgoed is verzette, dan kan 't in de zunne drôge.
  3. (zeldzaem in 't Zeêuws) starre, in 't biezonder eên die vee gemeên ei mee oônze zunne.

zunne(n) werkwoôrd

  1. In de zunne zitte of leie.
  2. Niks doeë as t'r wè wat te doeën is.

Uutspraek edit

[ˈzɵnə] ~ [ˈzənə]

Verbugienge edit

meêrvoud zunnen (allêne nommer 3), verkleinwoôrd zunnetje

afleiienge

zunnig

Vervoegienge edit

infinitief zunne(n)
gerundium te zunnen(e)
tegewoordigen tied ik zunne oôns zunne(n)
jie zun(t) (zunne) julder zunne(n)
'ie zun(t) 'ulder zunne(n)
flejen tied ik, jie, 'ie zunde oôns, julder, 'ulder zunde(n)
gebieënde wieze zun(t)
onvoltoôid deêlwoôrd zunnende
voltoôid deêlwoôrd ei (g)ezund
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Saemenstelliengen edit

Uutdruksels edit

  • ʼt Zunnetje dekt, de wolken komme vò de zunne
  • M'n lief is beschouwd van de zunne, glad verbrand
  • Van zunne toet zunne werke, werke vanaf de murge toetdat d'n aevend vaolt
  • Vò niks gaet de zunne op, ik doeë 't nie a'k d'r gin geld vo kriege
  • De zunne eit 'n klippel in d'r bek, d'r komt 'n lange wolke vò de zunne (wat-a regen beloôft)

Varianten edit

Ontlêniengen edit

Vertaeliengen edit

Bronnen edit

  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1199-1200
  • K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 254