Wt/zea/dikke

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands dicke en Oudnederlands thica van Oergermaons *þikuz. Af te leien van Oer-Indo-Europees *tegus, mae omdat 't vedders allêne uut de Keltische taelen bekend is (Oudiers tiuc, Bretoens teo) dienke ze at 't woôrd uut de taele van de Monumentenbouwers komt.

Omschrievienge

dikke bievoegelijk naemwoôrd

1. vet, zwaer (van mènsen en beêsten gezeid)
2. groôt van deusnee
   • Dien dikken boôm staet 'ier a zeker tweê'onderd jaer.
3. zat (van eten)
   • ʻk 'Oef gin ijs meêr toe 'oôr, 'k bin dikke!
4. nie zò net in 't 'uus'ouwen
5. overvloejig meêstentieds as biewoord
   • ʼk Zou d'r mae bedanke, zukke mensen tref je nie zò dikke
6. angedae, mee dikke ôgen of kele
   • As t'n tv kiekt, noe mee dien oôrlog in d'Oekraïne en zò, dan oort 'n d'r glad dikke van.
7. mistig
   • As 't zòvee dikke was, dan goeng de boôt nae Bresjes nie.

Uutspraek

[ˈdɪkə]

Verbugienge

• dikken; diks, dikkes partitieve genitief

Trappen van vergliekienge

• dikker en dikkeder, 't dikste

Afleiiengen

• dikkels
• dik-op
• dikte

Uutdruksels

• ʼt dikke van 't beên, 't bovenbeên, de bille
• dikke balke, steunbalk in 'n schure vò 'n dilt
• dikke stae, 'n opgezwolle poke è, de kwaoie dikte è

Varianten

• dik veraol Burgerzeêuws

Ontlêniengen in aore taelen

• *degi Skepi
  • dégi Saramaccaons
• dek, diki, dieki Papiaments
• deki Aucaons
• deki Berbice-Nederlands
• deki Sranantongo
• dik Neger'ollands
  • dik Maegdeneiland-Creooliengels

Vertaeliengen

gezeid van mènsen en beêsten

• Afrikaons: dik
• Araobisch: سَمِين‎ (samīn)
• Chinees (Mandarijn): 胖 (pàng), 肥 (féi) (spreektaele)
• Duuts: fett, dick
• Frans: gros
• Westerlauwers Vries: grou, dik
• Hindi: मोटा (moṭā)
• Iengels: fat
• Japans: 太った (ふとった, futotta), 太い (ふとい, futoi), 肥満 (ひまん, himan)

• Latijn: crassus
• Limburgs: dik, vèt
• Nederlands: dik, vet, corpulent
• Nedersaksisch/Platduuts: dikke, dik
• Oudgrieks: πίων (pioon), παχύς (pachus)
• Portugees: gordo
• Russisch: то́лстый (tolstyj), по́лный (polnyj)
• Spaons: gordo
• West-Vlaems: dikke

gezeid van diengen

• Afrikaons: dik
• Araobisch: سَمِيك‎ (samīk), غَلِيظ‎ (ġalīẓ)
• Chinees (Mandarijn): 厚 (zh) (hòu)
• Duuts: dick
• Frans: épais, gros
• Westerlauwers Vries: tsjok
• Hindi: मोटा (moṭā)
• Iengels: thick
• Japans: 太い (ふとい, futoi) (van lankwerpige diengen), 厚い (あつい, atsui) (van blokvurmige diengen)

• Latijn: crassus
• Limburgs: dik
• Nederlands: dik
• Nedersaksisch/Platduuts: dikke, dik
• Oudgrieks: πυκνός (puknos), παχύς (pachus)
• Portugees: espesso, grosso
• Russisch: то́лстый (tolstyj)
• Spaons: grueso, espeso
• West-Vlaems: dikke

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 176-7

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 86

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'dik'