Zeêuws Edit
Etymologie Edit
Uut Middelnederlands iser, ouwer iseren, over Oudnederlands isern(a) van Oergermaons *īsarną. Dit moet 'n leênwoord weze uut 't Oerkeltisch (*īsarnom), wat z'n eige af laet leie van d'n Indo-Europese wortel *h₁ésh₂r̥ 'bloed', nao de bloedroôie kleur van 't iezdererts. N.B.: Dien intrusieven -d- is tyisch Zeêuws, awast komt 'n ok in 't Zuud-'Ollands wè vò, soms as 'n -t- zòas in 't Afrikaonse yster.
Omschrievienge Edit
iezder o
- Chemisch element nommer 26, symbool Fe: 'n zulverkleurig metaol wat-a vò van aolles oor gebruukt.
- 'n Stik van dat metaol
- 'n Gebruuksvòwerp gemaekt van iezder (ziet ok onder bie de saemenstelliengen)
- Beugel, meêstentieds nie van iezder mae van zulver, die de musse en de sieraeden van de boerinnendracht op d'r plekke 'ouwt, ok wè 'oôdiezer.
Uutspraek Edit
[ˈizdər]
Verbugienge Edit
meêrvoud iezders (beteêkenissen 2, 3 en 4), verkleinwoôrd iezdertje
- Afleiienge
- iezdere (stofnaem)
Dialectvarianten Edit
- iezer (kom overal wè vò, mae is in 't Land-van-Kezands de gebrukelijkste van de tweê vurmen)
- ijzer, aaizer Land-van-'Ulsters
- èzer Oôst-Zeêuws-Vlaoms grensgebied
Uutdruksels Edit
- Inespanne as 'n smid zonder iezders, glad nie ingespanne
- As 't iezder an de voeten komt, as 't d'rop ankomt
- Dat iezder is uut d'n buuk, dat probleem is opgelost
- Mee d' iezders gebore ore, mee de tangverlossienge gebore ore
Saemenstelliengen Edit
Vertaeliengen Edit
chemisch element
Bronnen Edit
- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 340, 370-1
- K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 131