Wt/zea/weêr

Zeêuws

Etymologie

• (verwêrienge): Verwant mee wêre, van Oergermaons *warjan.
• (gesneje schaepenbok): Over Middelnederlands weder en Oudnederlands wither van Oergermaons *wiþrus 'lam'. Verwant mee onder meêr Latijn vitulus 'kaolf' en wat vedder ok mee vetus 'oud'; oôrsproenkelek in de zin 'eên jaer oud'.
• (stand van de lucht): Over Middelnederlands weder en Oudnederlands *wedar van Oergermaons *wedra, uutendelienge Oer-Indo-Europees *uedʰros.
• (weera, vromme): Over Middelnederlands weder(e) en Oudnederlands withero van Oergermaons *wiþra. Van Oer-Indo-Europees *(d)ui-tero; 't eêste element beteikent 'tweê', 't tweêde 'n achtervoegsel wat-a 'n tegenstellienge angeeft (ziet ok achter, aor/ander, neêr).
• (vraegend biewoôrd): Ziet bie wae.

Omschrievienge

weêr

1. verwêrienge, verdedigienge
2. gesneje schaepenbok m
3. veranderlijke situatie in d'n atmosfeer o
   • Belbel, wat 'n weêr is 't toch vandaege!
4. biewoord weera, nog 'n keêr
5. biewoord trugge, vromme (ouwerwes, veraol in uutdruksels)
6. wae, op welke plekke Goerees
7. wêre (verschillende betêkenissen; ziet dae)

Uutspraek

[ʋɪːr]

Afleiienge

• wêrig

Varianten

• wee, wì (in de biewoôrdelijke zin)

Opmerkienge: vò de varianten van weêr as vraegwoôrd, ziet bie wae.

Saemenstelliengen

weêra weêrappel weêrboôm weêrboômpje weêrbossel weêrgekeêrsel weêrglas weêr'aek weêrelme

weêrkatjes weêrlam weêrom weêrsenden weêrs'oôd weêskanten weêsporrelig weêrspreke

weêszieën weêrtiejen weêrwolf weêrwuufje weêrzaeke weêrzêke weêrzegge weêrzunne

Uutdruksels

• Z'n weêrtje è, goeie zin è
• Weêr doeë, j'n eige wêre
• In de weêr gae, vee doeë
  • In de weêr gao as 'n nat bigge vreêd vee doeë Goerees
  • Te vroeg in de weêr weze: 'n kind maeke vò de trouwe
• ʼIe is van aolle marten weêr, 'ie ei verstand van vee diengen
  • ...b'aolve van de goeie
  • ...b'aolve van de mart van deugd, 'ie weet vee, mae deuge doet 'n nie Flakkees
• ʼt Weêr breekt op, 't oôr minder weêr
• ʼt Is weêr van wil ik, zal ik, gin moôi en gin slecht weêr, wisselvaollig
• Weêr as woste (mae minder vet); gin weêr; weêr om 'n erfenisse te verdelen; netig weêr (Povlie); bol weêr (Schouwen-Duvelands); boag weêr (Goerees, Flakkees): slecht weêr
• Mee dit weêr zou je vò je plezier 'n kwartje vinde, moôi weêr

Aore spelliengen

• wêêr Woordenboek der Zeeuwse Dialecten
• weer (gin standaerdspellienge)

Ontlêniengen in aore taelen

stand van d'n atmosfeêr

• weer Neger'ollands
• wei Aucaons (uut 't 'Ollands?)
• wer Papiaments, Sranantongo
• weri Berbice-Nederlands

weêra

• weer Neger'ollands
• were Berbice-Nederlands

Vertaeliengen

gesneje schaepenbok

• Duuts: Hammel m, Schöps m
• Westerlauwers Vries: wear g
• 'Ollands: weer (onder aore West-Fries) g
• Iengels: wether
• Latijn: vervex m

• Limburgs: hamel, hamer (oôstelijk); haomel (westelijk) m
• Nederlands: hamel m
• Russisch: валу́х (valoéch) m
• Spaons: castrón m

stand van de lucht

• Afrikaons: weer
• Araobisch: طَقْس‎ (ṭaqs) m, جَوّ‎ (ǧaww)
• Berbice-Nederlands: weri
• Chinees (Mandarijn): 天氣, 天气 (tiānqì)
• Duuts: Wetter o
• Frans: temps m
• Westerlauwers Vries: wetter
• Hindi: मौसम (mausam) m, ऋतु (ŕtu) m/v
• Iengels: weather

• Japans: 天気 (てんき, tenki), 天候 (てんこう, tenkō), 気象 (きしょう, kishō)
• Latijn: caelum o, tempestas v
• Limburgs: waer (oôstelijk), weer (westelijk), weër (zuudoôstelijk) o
• Nederlands: weer
• Portugees: tempo m
• Russisch: пого́да (pogóda) v
• Spaons: tiempo m
• Swahili: hali ya hewa

weêra

• Afrikaons: weer, alweer
• Araobisch: ثَانِيَةً‎ (ṯāniyatan)
• Berbice-Nederlands: were
• Chinees (Mandarijn): 再 (zài) (in de toekomst), 又 (yòu) (in 't fleje)
• Duuts: wieder
• Frans: encore
• Westerlauwers Vries: wer
• Hindi: फिर (phir)
• Iengels: again
• Japans: 又, また (mata)

• Latijn: iterum
• Limburgs: weer (westelijk, noôrdoôstelijk), waer (zuudoôstelijk), weër (zuudoôstelijk); obbenuuts etc.
• Nederlands: weer, alweer, opnieuw
• Nedersaksisch/Platduuts: weer wier (Twents)
• Portugees: de novo
• Russisch: опя́ть (op'át')
• Spaons: otra vez, de nuevo
• West-Vlaems: were

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1120-3

• K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 241-2

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'weer'

Oôst-Vlaems

Omschrievienge

weêr

1. kwarre in 't 'out Land-van-'Ulsters
2. de meêste beteikenissen die-at 't woôrd in 't Zeêuws ok eit

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1120