Zeêuws
editEtymologie
edit- werkwoôrd
Over Middelnederlands vaghen van Oergermaons *fēgōną. In 't Oergermaons waere d'r a tweê vurmen, wat d'ujigen toestand van vaege nessens vege verklaere kan. In 't Nederlands is vagen noe verdwene; nog wè bekend in vagevuur en wegvagen. Uutendelienge van d'n Indo-Europese wortel *peḱ- 'poesse'.
- zelfstandig naemwoôrd
Direct van 't werkwoôrd afgeleid.
- bievoegelijk naemwoôrd
Aollebei de zinnen van 't Franse vague. De beteikenisse 'woest' kom van 't Latijnse vacuus 'lege', de beteikenisse 'onscherp' komt ok uut 't Latijn, van vagus 'zwervende'.
Omschrievienge
editvaege
- werkwoôrd (ouwerwes; geldt vò aolle beteikenissen van 't werkwoôrd) poesse mee 'n vaeger of bamboes
- poesse mee 'n (dikkels natten) doek
- (figuurlijk) in volle vaert lôpe
- (figuurlijk) ouw'oere, vee klesse
- zelfstandig naemwoôrd v (ouwerwes; geldt vò aolle beteikenissen van 't zelfstandig naemwoôrd) 'n 'aele om te vaegen
- 'n streek van 't eên of ander over 'n oppervlak
- (oneigelijk) 'n slag in je wezen
- (figuurlijk) 'n onvrindelijke opmerkienge
- Bengali nie scherp omliend
- Deu de mist ka je de Lange Jan mae vaege zieë.
- Bengali ondujelijk
- Ie was noga vaege as ik nae z'n vaoder vroeg.
- Bengali high, onder d'n invloed van drugs
- Gedroôgde mossels, daer oor je vaeg van... (Wilde Mossels)
- driest, vergauweloôsd (van land gezeid dat nae d'n oest as braeke leie bluuft)
Uutspraek
edit[ˈvɛːɦə], [ˈvɛːɣə]
Verbugienge
edit- zelfstandig naemwoôrd
meêrvoud vaegen, verkleinwoôrd vaegje
- bievoegelijk naemwoôrd
vaege, vaegen m; overtreffende trappen vaeger, vaegst
Vervoegienge
edit| infinitief | vaege(n) | |
| gerundium | te vaegen(e) | |
| tegewoordigen tied | ik vaeg(e) | oôns vaege(n) |
| jie vaeg(t) (vaege) | julder vaege(n) | |
| 'ie vaeg(t) | 'ulder vaege(n) | |
| flejen tied | ik, jie, 'ie voog, vaegde | oôns, julder, 'ulder voge(n), vaegde(n) |
| gebieënde wieze | vaeg(t) | |
| onvoltoôid deêlwoôrd | vaegende | |
| voltoôid deêlwoôrd | ei (g)evoge(n) | |
| Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. | ||
- Afleiiengen
Saemenstelliengen
editUutdruksels
edit- De sturm, wind vaegt deu de straete.
- Ergest z'n vellen an vaegen, z'n eige d'r niks van antrekke Zuud-Bevelands, Zeêuws-Vlaonderen
- ʼIe vaeg mae raek, 'ie zeit mae wat 'm vò de mond komt
- Iemand van de straete vaege, vee kwaedspreke, iemand vreêd belastere
- Hie vaeg noe van z'n mond, wat 'n d'r vroeger niet instak, 'ie voel s'n eige te goed vò wat 'n vroeger nie eêns is ao Goerees
- Me gaen 'm dae vaege, me gae dat is goed anpakke
- voeten vaege, oud gebruuk bie 't bezoek (dae vedder uutgeleid)
Dialectvarianten
edit- werkwoôrd
- vege, vegen aolgemeên en vandaeg d'n dag vee gebrukelijker
- vaège, vaègen Zuud-Bevelands
- vaoge Burgerzeêuws
- vaogen Zeêuws-Vlaonderen
- bievoegelijk naemwoôrd
- vaeg as variant aolgemeên, mae veraol te verwachten in Acht'uzen
- vaège Zuud-Bevelands
- vaog Burgerzeêuws
- vaoge Zeêuws-Vlaonderen
- zelfstandig naemwoôrd
- vege, veeg aolgemeên en vandaeg d'n dag vee gebrukelijker
- vaeg
- vaège Zuud-Bevelands
- vaoge Zeêuws-Vlaonderen
Aore spelliengen
edit- vaehe (gin standaerdspelliengen)
Ontlêniengen in aore taelen
editZiet bie vege.
Vertaeliengen
editmee 'n bamboes poesse
Bronnen
edit- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1028
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank