Wt/zea/vaege

< Wt‎ | zea
Wt > zea > vaege

Zeêuws edit

Etymologie edit

werkwoôrd

Over Middelnederlands vaghen van Oergermaons *fēgōną. In 't Oergermaons waere d'r a tweê vurmen, wat d'ujigen toestand van vaege nessens vege verklaere kan. In 't Nederlands is vagen noe verdwene; nog wè bekend in vagevuur en wegvagen. Uutendelienge van d'n Indo-Europese wortel *peḱ- 'poesse'.

zelfstandig naemwoôrd

Direct van 't werkwoôrd afgeleid.

bievoegelijk naemwoôrd

Aollebei de zinnen van 't Franse vague. De beteikenisse 'woest' kom van 't Latijnse vacuus 'lege', de beteikenisse 'onscherp' komt ok uut 't Latijn, van vagus 'zwervende'.

Omschrievienge edit

vaege

  1. werkwoôrd (ouwerwes; geldt vò aolle beteikenissen van 't werkwoôrd) poesse mee 'n vaeger of bamboes
  2. poesse mee 'n (dikkels natten) doek
  3. (figuurlijk) in volle vaert lôpe
  4. (figuurlijk) ouw'oere, vee klesse
  5. zelfstandig naemwoôrd v (ouwerwes; geldt vò aolle beteikenissen van 't zelfstandig naemwoôrd) 'n 'aele om te vaegen
  6. 'n streek van 't eên of ander over 'n oppervlak
    • Vandaeg d'n dag loôp Zwarte Piet mee 'n paer vaegen bitter op z'n wezen, anders ore d'r mensen kwaed.
  7. (oneigelijk) 'n slag in je wezen
  8. (figuurlijk) 'n onvrindelijke opmerkienge
  9. Bengali nie scherp omliend
    • Deu de mist ka je de Lange Jan mae vaege zieë.
  10. Bengali ondujelijk
    • Ie was noga vaege as ik nae z'n vaoder vroeg.
  11. Bengali high, onder d'n invloed van drugs
  12. driest, vergauweloôsd (van land gezeid dat nae d'n oest as braeke leie bluuft)

Uutspraek edit

[ˈvɛːɦə], [ˈvɛːɣə]

Verbugienge edit

zelfstandig naemwoôrd

meêrvoud vaegen, verkleinwoôrd vaegje

bievoegelijk naemwoôrd

vaege, vaegen m; overtreffende trappen vaeger, vaegst

Vervoegienge edit

infinitief vaege(n)
gerundium te vaegen(e)
tegewoordigen tied ik vaeg(e) oôns vaege(n)
jie vaeg(t) (vaege) julder vaege(n)
'ie vaeg(t) 'ulder vaege(n)
flejen tied ik, jie, 'ie voog, vaegde oôns, julder, 'ulder voge(n), vaegde(n)
gebieënde wieze vaeg(t)
onvoltoôid deêlwoôrd vaegende
voltoôid deêlwoôrd ei (g)evoge(n)
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.
Afleiiengen

Saemenstelliengen edit

Uutdruksels edit

  • De sturm, wind vaegt deu de straete.
  • Ergest z'n vellen an vaegen, z'n eige d'r niks van antrekke Zuud-Bevelands, Zeêuws-Vlaonderen
  • ʼIe vaeg mae raek, 'ie zeit mae wat 'm vò de mond komt
  • Iemand van de straete vaege, vee kwaedspreke, iemand vreêd belastere
  • Hie vaeg noe van z'n mond, wat 'n d'r vroeger niet instak, 'ie voel s'n eige te goed vò wat 'n vroeger nie eêns is ao Goerees
  • Me gaen 'm dae vaege, me gae dat is goed anpakke
  • voeten vaege, oud gebruuk bie 't bezoek (dae vedder uutgeleid)

Dialectvarianten edit

werkwoôrd
bievoegelijk naemwoôrd
zelfstandig naemwoôrd

Aore spelliengen edit

  • vaehe (gin standaerdspelliengen)

Ontlêniengen in aore taelen edit

Ziet bie vege.

Vertaeliengen edit

Bronnen edit

  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1028