Wt/zea/aerm

Zeêuws

Etymologie

zelfstandig naemwoôrd

Over Middelnederlands arm en Oudnederlands arm van Oergermaons *armaz (ok *armiz). Uutendelienge van Oer-Indo-Europees *h₂erH-m-. Ei in vee taelen cognaoten; de stam zonder -m is bekend uut 't Latijnse artus 'gevricht'.

bievoegelijk naemwoôrd

Over Middelnederlands arm en Oudnederlands arm van Oergermaons *armaz. Veddere afkomst nie dujelijk; in verband gebrocht mee de wortel *h₂erH- 'dinne gezaoid, uut mekaore leiend'.

Omschrievienge

aerm

1. zelfstandig naemwoôrd m ielke van de bovenste tweê lidmaeten van 'n mens, en soms ok van aore rechtop lôpende aopen
2. figuurlijk: 'n uutlôper van iets wat-a vaeg de vurm van 'n aerm eit
3. figuurlijk: de macht van iemand of iets buten z'n formêle controlegebied
   • D'n aerm van de kerke kom dikkels toet in de slaepkaemer: vee mensen laete d'r eige nog altoos vertelle wat-an ze in bedde doeë en laete moete.
4. bievoegelijk naemwoôrd mee weinig geld en middelen; nie rieke
5. meeliejen opwekkende
   • Aerme joeng, 'oe kan je noe zòvee pech op eên dag 'ebbe...
6. (van 'n bedrag gezeid) (te) weinig, onwaerdig
   • Aolles bie mekaore 'ouw ik 'n aerme fuuftig euro in de maend over. Dae kan 'k nie van spaere.

Uutspraek

[ˈɛːrəm]

Verbugienge

zelfstandig naemwoôrd

aermen, aerms meêrvoud; aermpje verkleinwoôrd

Opmerkienge: aerms as meêrvoud is vreêd ouwerwes; 't is nog opgeteikend in 't Walchers en 't Land-van-Kezands.

bievoegelijk naemwoôrd

aerme, aermen m, aerms partitieve genitief

Trappen van vergliekienge: aermer, aermst
Afleiiengen: aermoeë

Saemenstelliengen

zelfstandig naemwoôrd

• aermmof
• aermstokje
• aermvol
• aermwante
• aermzeêl

bievoegelijk naemwoôrd

aermakker aermebocht aermeland aermemensekaes aermenbôgerd

aermetier aermetiere aermgoed aerm'artig

aerm'ostie aermmeêster aermvaoder aermzielig

Uutdruksels

• Ik bin nie aerm, 'k è zeven bedden, zes van kaf en 't aore ok zo, 'k è gin luus om doôd te drukken Walchers
• zò aerm as 't noôrden (Ooltjesplaet)
• zò aerm as Jan-over-daerm (Flupland)

• ʼk È 'n beên in m'n aerm, 'k è d'r gin lust an, doet 't mae zelf; soms ok: 'k wil nie meebetaele
• d'n aerm af weze:
  1. 'n gebroke aerm è
  2. vee geld verlôre è
  • ok ontkennend: ʼt Is gin aerm uut

Varianten

vò aollebei d'etymologieën

• erm aolgemeên
• arm Tools in Fluplands

vò 't zelfstandig naemwoôrd

• naerm, nerm Goerees, Flakkees

Aore spelliengen

• aerem
• aerəm Woordenboek der Zeeuwse Dialecten

Opmerkienge: de richtliene van Noe zeit dan me de svarabakti-vocaol nie schrieve. Daerom schrieve me dit woôrd as aerm, awast kun je de sjwa dujelijk as volwaerdige lettergreep 'ôre.

Ontlêniengen in aore taelen

• arum Berbice-Nederlands
• arm, erǝm, erm; aerm Neger'ollands

Vertaeliengen

bovenste lidmaet

• Afrikaons: arm
• Araobisch: ذِرَاع‎ (ḏirāʕ) m/v
• Chinees (Mandarijn): 胳膊 (gēbo), 胳臂 (gēbei), 手臂 (shǒubì), 臂膀 (bìbǎng)
• Duuts: Arm m
• Frans: bras m
• 'Ebreêuws: ‎זרוע‎ (zró‘a) v
• Hindi: बांह (bā̃h) v
• 'Ollands: ààrem, nààrem (Katwieks) g
• Iengels: arm
• Italiaons: braccio m
• Japans: 腕 (うで, udé)
• Latijn: bracchium o

• Limburgs: erm m
• Nederlands: arm m
• Nedersaksisch/Platduuts: arm, aarm, oarm g/m
• Oôst-Vlaems: aerm, aorm m
• Oudgrieks: βραχίων (brachíoon) m
• Portugees: braço m
• Russisch: рука́ (roeká) v
• Spaons: brazo m
• Swahili: mkono kl. 3, 4
• Westerlauwers Vries: earm g
  • Hindeloôpers: ierm
• West-Vlaems: oarm m

nie rieke

• Afrikaons: arm
• Araobisch: فَقِير‎ (faqīr)
• Berbice-Nederlands: arum
• Chinees (Mandarijn): 貧窮/贫穷 (pínqióng), 貧乏/贫乏 (pínfá), 窮/穷 (qióng)
• Duuts: arm
• Frans: pauvre
• 'Ebreêuws: עָנִי‎ (ani)
• Hindi: ग़रीब (ġarīb), दीन (dīn), फ़क़ीर (faqīr)
• 'Ollands: ààrem (Katwieks) g
• Iengels: poor
• Italiaons: povero
• Japans: 貧しい (まずしい, mazushii)
• Latijn: pauper, egens

• Limburgs: erm
• Nederlands: arm
• Nedersaksisch/Platduuts: arm, aarm, oarm
• Oôst-Vlaems: aerm, aorm
• Oudgrieks: πένης (penès), πτωχός (ptoochos)
• Portugees: pobre
• Russisch: бе́дный (bédnyj)
• Spaons: pobre
• Swahili: maskini
• Westerlauwers Vries: earm
  • Hindeloôpers: êrm
  • Schiermonnikoôgs: airm
• West-Vlaems: oarm

onwaerdig

• Nederlands: schamel, pover, luttel

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 9-10

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'arm'

Oôst-Vlaems

Etymologie

Ziet bie Zeêuws.

Omschrievienge

aerm Land-van-'Ulsters

1. zelfstandig naemwoôrd m aerm
2. bievoegelijk naemwoôrd aerm

Uutspraek

[ˈɛːrəm]

Verbugienge

zelfstandig naemwoôrd

aermen meêrvoud, aermken verkleinwoôrd

bievoeglijk naemwoôrd

aerme, aermen m

Trappen van vergliekienge: aermer, aermst

Aore vurmen

• aorm Oôst-Zeêuws-Vlaoms grensgebied

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 9-10