Wt/zea/varre

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands verre en Oudnederlands ferro van Oergermaons *ferrō, *ferra (ouwer *fererō). Afleiienge van de wortel *per- 'vedder, verbie' mee achtervoegsel *-ero van de vergrôtende trappe. Beteikende oôrsproenkelijk dus 'vedder' - dubbelop zelfs, wan per- ao van z'n eigen a de beteikenis 'vedder weg (as)'. Oôrsproenkelijk ok allêne biewoôrd; noe nog zitte d'r in 't Zeêuws beperkiengen an 't gebruuk as bievoegelijk naemwoôrd.

Omschrievienge

varre

1. biewoord, bievoegelijk naemwoôrd uut de buurte, 'n grôten afstand van 'n zekere plekke weg
2. biewoord naebie, zò goed as
   • M'è 't varre g'aod

Uutspraek

[ˈvɑrə ~ ˈvarə]

Verbugienge

varren m

Opmerkienge: dit woôrd oor nie dikkels attributief gebruukt.

Trappen van vergliekienge

vedder/vadder/varder, varst

Afleiiengen

• varte

Saemenstelliengen

• varreweegs
• varrewuppertje

Uutdruksels

• varre weze, vreêd ziek weze
• Al ei je 't nog zò varre gebrocht, je kwaed oort altied wè bezocht, kwaeje diengen komme toch wè boven waeter, wie da j'ok bin
• Varre van je land, dichte bie je schae, je land varre van de boerderie 'ebbe is naedêlig

Dialectvarianten

• vaore aolgemeên
• vaorde Goerees

Aore spelliengen

• verre Noe-spellienge (?)

Opmerkienge: de Noe-spellienge schrief vò da je 'n oôrsproenkelijke korte e nie te gauw as a schrieft. In dit geval liekt de a wè de juuste keuze, om-at 'r 'n echten achterklienker in zit.

Ontlêniengen in aore taelen

• faru Berbice-Nederlands
• ver Neger'ollands

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Afrikaons: ver
• Araobisch: بَعِيد‎ (baʿīd)
• Braebants: wijd enz.
• Chinees (Mandarijn): 遠的, 远的 (yuǎn de)
• Duuts: weit, in sommige uutdruuksels fern
• Frans: loin
• 'Ebreêuws: רחוק‎ (rachók)
• Hindi: दूर (dūr)
• Iengels: far
• Italiaons: lantano
• Japans: 遠い (とおい, tōi)
• Latijn: procul, remotus

• Limburgs: wied (oôstelijk), wijd enz. (westelijk); vaer enz. in sommige uutdruksels
• Nederlands: ver
• Nedersaksisch/Platduuts: wied
• Oôst-Vlaems: varre, vaore
• Oudgrieks: μακρός (makros)
• Portugees: longe, distante
• Russisch: далёкий (daljókij), да́льний (dálʹnij)
• Spaons: lejano, lejos biewoord
• Swahili: mbali
• Westerlauwers Vries: fier
• West-Vlaems: varre, voare

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1034-5

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'ver'