Wt/zea/toenge

< Wt‎ | zea
Wt > zea > toenge

Zeêuws edit

Etymologie edit

Over Middelnederlands tonghe en Oudnederlands tunga van Oergermaons *tungō. Van Oer-Indo-Europees **dnǵʰ-uh₂-, mee cognaoten in vee taelgroepen.

Omschrievienge edit

toenge v

  1. Spier dien-a bloôt in de mond leit.
  2. wat toengvurmigs, dikkels 'n latje 'out of 'n lamelletje
  3. (somtieds) taele
  4. zekere vis (Solea solea)

Opmerkienge: de beteikenis van de vis stae nie in 't WZD. Als alternatief geeft 't Woordenboek stripje, maer allêne in de visterstaele van Goereê en dan allêne veu kleine toengetjes.

Uutspraek edit

[ˈtuŋə]

Verbugienge edit

meêrvoud toengen, verkleinwoôrd toengetje

Uutdruksels edit

  • Z'n toenge 'angt op 't derde knopsgat, 'ie is kepot van moeïg'eid (ok: ...'angt op z'n vesje)
  • Z'n toenge 'ang vees te lange, 'ie praot te vee (ok: ...'ang(t) wè 'n elle lank)
  • ʼIe ei z'n toenge op 'n bèsteeboôrd laete leie, 'ie weet niks te zeien, ok:
    • ʼIe ei z'n toenge bie de smid gebraocht (Sint Anna ter Mu)
    • Z'n tonge is nae de smesse (Wesdurpe)
    • Ie ei z'n toenge in de broôdscheutel litte legge (Kortjeen)
  • Z'n toenge is nie van schaepeleêr, 'ie lust wè wat lekkers
  • Eên onder de toenge voere, gebrek laete lieë
  • Over de toenge kakke, spoege, veral gezeid van zwangere vrouwen
  • Over de toenge rieë, besproke ore
  • ʻIe ei tweê tongen in eên staet 'r overdwas, 'ie is nie te vertrouwen, as 't 'm uutkomt, liegt 'n (Zuud-Beveland)
  • Iemand z´ n toenge krauwe, iemand prebere uut t'oren, ok: iemand z'n toenge pellen (Land-van-Kezands)
  • ʼt Achterste van je toenge laete zieë
    1. Aolles zeie wat-a je op j'arte eit
    2. 'n Leste bod doeë (op 'n veilienge)
  • Z'n toenge in z'n gat trekke, z'n woôrden trugneme
  • Nie op z'n toenge gevalle weze, nie bange weze om z'n eige uut te spreken
  • ʼt Is 't verleggen van je toenge nie waerd, 't beteiken niks
  • Praote in toengen, onverstaenbaere taelen praote, volgens gelôvigen deu de kracht van d'n 'Eilige Geêst

Saemenstelliegen edit

Varianten edit

Ziet ok edit

Ontlêniengen in aore taelen edit

Vertaeliengen edit

Bronnen edit

  • Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 983-4
  • K. Fraanje c.s. (red.), Supplement Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 2003: blz. 222
  • Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'tong'