- ziet ok bie ôre
ZeêuwsEdit
EtymologieEdit
Over Middelnederlands horen en Oudnederlands hōron van Oergermaons *hauzjaną. Uutendelienge van Oer-Indo-Europees *h₂kous-. Ênigste onomstreje verwant is 't Oudgriekse ἀκούω akouoo. Nae somte verklaeringen eit 't te maeken mee ôre ('t lichaemsdeêl), mae die bin grôtendeêls uut de graotie gerocht. D'aore beteikenissen kunne 'ôre verklaerd as 'luustere nae', vandae 'onderworpe weze an', vandae 'lid weze van' en 'moete (ethisch)'.
OmschrieviengeEdit
ʼôre
- mee 't ôre waerneme
- ʼOôr jie dat? Da's de sirene van twaolef ure!
- luustere
- Wat zit je toch 'eêl d'n tied te leuteren? 'Oôrt toch is liever nae de veugels!
- vaolle onder (+bie en vòzesselvòwerp)
- D'n bruunvis 'oôr bie de zoôgbeêsten, nie bie de vissen.
- bezit weze van, deêl weze van
- Dien auto 'oôr nie an mien, dien is van m'n ouwers.
- ('ulpwerkwoôrd mee te) moete, omdan de regels zò bin of uut principieel oôgpunt
- As d'n burgemeêster praot, 'ôre me oônze mond t'ouwen!
UutspraekEdit
[ˈɔːrə]
VervoegiengeEdit
infinitief | 'ôre(n) | |
gerundium | te 'ôren(e) | |
tegewoordigen tied | ik 'oôr | oôns 'ôre(n) |
jie 'oôr(t) ('ôre) | julder 'ôre(n) | |
'ie 'oôr(t) | 'ulder 'ôre(n) | |
flejen tied | ik, jie, 'ie 'oôrde | oôns, julder, 'ulder 'oôrde(n) |
gebieënde wieze | 'oôr(t) | |
onvoltoôid deêlwoôrd | 'ôrende | |
voltoôid deêlwoôrd | ei (g)'ôre(n), egôre(n), g'oôrd | |
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia. |
Opmerkienge: in 't -en-gebied komt as flejen tied ok ʼôren vò (uut te spreken as ʼoôrn).
SaemenstelliengenEdit
Vaste verbindiengenEdit
Aore vurmenEdit
Aore spelliengenEdit
- 'ôôre Woordenboek der Zeeuwse Dialecten
- 'oôre
- 'ore
- ôre, 'ôôre, oôre, ore, oare (gin standaerdspelliengen)
Ontlêniengen in aore taelenEdit
Opmerkienge: altoos is d'n burgerse variant mee uutgesproke h- uutgeleênd.
- horo Berbice-Nederlands
- hō, hōr, hoor, horǝn Neger'ollands
- hoor Maegdeneiland-Creooliengels
- horə Skepi
VertaeliengenEdit
mee 't ôre waerneme
moete (ethisch)
|
Ziet vò 't lèste ok bie moete.
BronnenEdit
- Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 355
- Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank
- Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd '{{{2}}}'