Wt/zea/ôre

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands ore en Oudnederlands ōra van Oergermaons *auzō; d'n -r- is uut rotacisme te verklaeren. Uutendelienge van Oer-Indo-Europees *h₂eus-

Omschrievienge

ôre o of v, op Walcheren zeldzaem ok m

1. butenste deêl van 't g'oôrorgaon, bie mensen schulpvurmig
2. 'andvat in ronde vurm, dat an tweê kanten an 't lief vastzit
3. werkwoôrd worre Schouwen-Duvelands, Tools in Fluplands, Noord-Bevelands Walchers
4. bie uutzonderienge goôr (dikkelder oôr; meschien è me 'ier mee verwarrienge tussen de tweê te doeën)
5. alternatieve spellienge van 'ôre

Uutspraek

[ˈoərə]

Verbugienge

ôren meêrvoud; oôrtje, ôretje verkleinwoôrd

Vervoegienge

infinitief	ôre(n)
gerundium	te ôren(e)
tegewoordigen tied	ik oôr	oôns ôre(n)
	jie oôr(t) (ôre)	julder ôre(n)
	'ie oôr(t)	'ulder ôre(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie wier	oôns, julder, 'ulder wiere(n)
gebieënde wieze	oôr(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	ôrende
voltoôid deêlwoôrd	is (g)'ôre
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Saemenstelliengen

oôrflakke oôrkurf oôrmannetje oôrrienk oôrslop

ôrebeêste ôrebeuter ôrebieter ôrefoenkel ôrelepel

ôreloge (oôrlog) ôremande ôrenijper ôrepeut ôrewurm

Uutdruksels

• Z'n ôren stae dichtbie z'n kop, 'ie is nie zò vriegevig
• Ôren an de mure, d'n bin mense die 't 'ôre kunne (veraol gezeid van kinders)
• Êne 'n ôre annaoie, eêntje bedriege
• Deu d'ôre van 'n turfmande spreke, onder vier ôgen spreke, zonder aore mensen d'rbie
• Ie deugt an gin ôren of pôten, 'ie deugt van gin kante
• Mee z'n ôren an d'n blok stae, 'n schuld è
• Aolles naoie wa pôten en ôren eit, geil en nie vreêd kieskeurig weze (veraol van venters gezeid)

Aore vurmen

zelfstandig naemwoôrd

• oôr

werkwoôrd

• worre Goerees, Flakkees, Toôls, Noord-Bevelands, Zuud-Bevelands, Burgerzeêuws
• ôren Land-van-Axels, Wostburg
• worren Zuud-Bevelands, Land-van-Kezands
• wôre Goerees, Smerdiek

Aore schriefwiezen

• ôôre Woordenboek der Zeeuwse Dialecten
• ore, oore, oôre (gin standaerdspelliengen)

Ontlêniengen in aore taelen

• oor, hoor, hō, ho Neger'ollands

Opmerkienge: de vurmen mee h- bin te verklaeren uut 't beteikenisverwante 'ôre/hôre, en uut 't feit dan de Burgerzeêuws praotende slaeven'ouwers dienkelijk wè d'n h kende, mae d'r vreêd grôte fouten mee mieke.

Vertaeliengen

Vertaeliengen

• Nie-taelgebonde: 👂
• Afrikaons: oor
• Araobisch: أُذُن‎ (ʾuḏun) v
• Chinees (Mandarijn): 耳朵 (ěrduo), 耳 (ěr)
• Duuts: Ohr o
• Esperanto: orelo
• Frans: oreille v
• Westerlauwers Vries: ear o
  • Hindeloopers: aer
  • Schiermonnikoôgs: air
• 'Ebreêuws: אֹזֶן‎ (ózen) v
• Hindi: कान (kān) m
• Iengels: ear
• Italiaons: orecchio m, orecchia v

• Japans: 耳 (みみ, mimi)
• Latijn: auris v, auricula v
• Limburgs: oer, oeër, oar enz. o
• Nederlands: oor o
• Nedersaksisch/Platduuts: oor, Ohr enz. o
• Oôst-Vlaems: oôr Land-van-'Ulsters, uëre Oôst-Zeêuws-Vlaoms grensgebied o, v
• Oudgrieks: οὖς (ous) o, ὠτίον (ootion) o (Koinè)
• Portugees: orelha v
• Russisch: у́хо (oécho) o
• Spaons: oreja v
• Swahili: sikio kl. 5,6
• West-Vlaems: ôore o, v

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 283, 654, 655 1153

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd '{{{2}}}'